“Γλωσσικός γραμματισμός: Η εφημερίδα ως αυθεντικό υλικό στη διδακτική διαδικασία”(4) γράφει ο Αρ. Παπαγεωργίου
Η εφημερίδα ως εργαλείο – κριτήριο γλωσσικού γραμματισμού
Συμπεράσματα
Εννοιολογικά ο γραμματισμός κατέχει κεντρική θέση στην εκμάθηση και τη διδασκαλία της γλώσσας. Πρόκειται για μία αδιάλειπτη μαθησιακή διαδικασία. Σε ένα μέτρο συνάπτεται και με τις λειτουργίες της κοινωνικοποίησης. Ειδικότερα ο σχολικός γραμματισμός έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη διανοητικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, που αφορούν τη συγκρότηση του λόγου, την ανάδυση της κριτικής σκέψης, συγκλίνουσας και αποκλίνουσας, την ικανότητα διαχείρισης αφηρημένων εννοιών. Ασφαλώς περιλαμβάνει τον παραδοσιακό αλφαβητισμό∙ όμως σε καμία περίπτωση σήμερα η βασική εγγραμματοσύνη δεν εξαντλείται στην κατάκτηση της ανάγνωσης και της γραφής.
Οι τρέχουσες εξελίξεις καθορίζονται από ένα σύνθετο πλέγμα παραγόντων. Οριοθετούνται από την παγκοσμιοποιημένη οικονομία και τα πολιτικά της συνεπόμενα, από την καθιέρωση του τεχνοπολιτισμού και τη νέα τάξη πραγμάτων στο επικοινωνιακό πεδίο, από τις κοινωνικές αναδιαρθρώσεις που έχει παγιώσει ο μεταβιομηχανικός καπιταλισμός. Μοιραία μετασχηματίζονται και οι απαιτούμενες δεξιότητες χειρισμού της γλώσσας. Το επίπεδο γλωσσικού γραμματισμού για το σύγχρονο πολίτη θέτει υψηλά γνωσιακά προσδοκώμενα. Εστιάζεται στην ικανότητά του να κατανοεί, να ερμηνεύει κριτικά και κυρίως να παράγει λόγο. Προϋποθέτει την απρόσκοπτη αναγνωσιμότητα σε πολλά και συχνά ετερόκλητα κειμενικά είδη, είτε είναι μονοτροπικά είτε πολυτροπικά. Απαιτείται διαρκής εγρήγορση, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά στα διάφορα περιβάλλοντα και τις περιστάσεις επικοινωνίας. Συνεπώς θα πρέπει να διαχειρίζεται με επάρκεια διάφορα είδη λόγου καθώς και μη γλωσσικά σημειωτικά συστήματα. Ακόμη περισσότερο η ανάγκη για σχεδόν καθολική χρήση των νέων τεχνολογιών επιβάλλει εξειδικευμένες δεξιότητες γραμματισμού.[1]
Πάντως η εκπαίδευση για το γραμματισμό (literacy education) αποκτά πλέον πρωταρχική σημασία, καθώς οι συνιστώσες της επικοινωνίας έχουν δραματικά μεταβληθεί. Αποσκοπεί στην οργάνωση ενός συστήματος γλωσσικής αγωγής, που η υλοποίησή του δύναται να καλύψει αποτελεσματικά τις υφιστάμενες κοινωνικές ανάγκες. Σε αυτή τη βάση κριτηρίων συγκαταλέγονται οι λειτουργικές αλλά και οι κριτικές του εκφάνσεις. Κατά τη λειτουργική θεώρηση η έννοια του γραμματισμού καθορίζεται από τις επικοινωνιακές ανάγκες των μελών μίας κοινωνίας. Επομένως και η σχεδίαση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων προσδιορίζεται από τις κρατούσες επικοινωνιακές συνθήκες.
Σε αυτή τη βάση αναφοράς οργανώνεται το είδος και η έκταση της διδασκόμενης ύλης εντός του σχολικού πλαισίου. Αναλόγως επιδιώκεται να αναπτύξουν οι εκπαιδευόμενοι συγκεκριμένες επικοινωνιακές ικανότητες. Ευρύτερα ο λειτουργικός γραμματισμός είναι μετρήσιμος σε ποσοτικά μεγέθη και αναφέρεται στις δεξιότητες που οφείλουν να έχουν κατακτήσει τα άτομα, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας. Ο κριτικός γραμματισμός εστιάζεται στην κοινωνική ενδυνάμωση του μαθητικού πληθυσμού συνολικά. Παράλληλα ενθαρρύνει τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Αποσκοπεί στην εσωτερίκευση της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης[2]. Ουσιαστικά οι εκπαιδευόμενοι αντιλαμβάνονται ότι η γλώσσα εγγράφει κοινωνικές πρακτικές και συχνά αναπαράγει ιδεολογήματα. Όπως συμβαίνει με τις πλείστες χρήσεις της γλώσσας, κατ’ ανάλογο τρόπο και οι πρακτικές του γραμματισμού διαμορφώνουν αλλά και συνδιαμορφώνονται μέσα από ιδεολογικές θέσεις, που απηχούν ή υποστηρίζουν συγκεκριμένες μορφές κοινωνικής εξουσίας. Τα μέλη μιας κοινότητας δύνανται να διαφοροποιήσουν ή και να ανατρέψουν αυτές τις κατεστημένες σχηματοποιήσεις μέσα ακριβώς από την εναλλακτική χρήση της γλώσσας. Κατά συνέπεια και στην περίπτωση του κριτικού γραμματισμού δίνεται έμφαση στην επίτευξη κοινωνικών στόχων, οι οποίοι όμως δε θεωρούνται εκ προοιμίου ως δεδομένοι αλλά υπόκεινται σε κριτική ανάλυση ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας[3]
Στα προσδοκώμενα του κριτικού γραμματισμού εντάσσεται και η νέα προσέγγιση της γλωσσικής αγωγής, που έχει ως επίκεντρο την έννοια των πολυγραμματισμών. Οι πολυγραμματισμοί επιχειρούν να εμπλουτίσουν και όχι να αναιρέσουν τις υπάρχουσες πρακτικές για τη διδασκαλία του γλωσσικού γραμματισμού. Οι βάσεις αρχών θέτουν και την παιδευτική τους ωφελιμότητα. Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών θεμελιώνεται σε ορισμένες παραδοχές σχετικά με τις δυνατότητες που θα πρέπει να εμπεριέχει μία εκπαίδευση γλωσσικού γραμματισμού κατά τον 21ο αιώνα.
Καταρχάς η παιδαγωγική πρέπει να δομείται πάνω στους γλωσσικούς πόρους (στο υλικό λόγου) και τις πολιτισμικές καταφάσεις, που (μετα)φέρουν οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι στο σχολικό περιβάλλον[4]. Παράλληλα πρέπει να είναι σαφώς προδιαγεγραμμένη και να παρωθεί τους διδασκομένους σε καθημερινές πρακτικές παραγωγής νοημάτων με τη χρήση μάλιστα πληθώρας μέσων. Επιπλέον ο σχεδιασμός αξιόλογων πολιτισμικών δράσεων τίθεται ως δημιουργική προϋπόθεση. Τέλος, η παιδαγωγική αυτή των πολυγραμματισμών μπορεί να στοχεύει στην κατασκευή ή/και τη διαπραγμάτευση νέων μορφών ταυτότητας, κοινωνικών σχέσεων και παραγωγικής εργασίας.
Η κοινωνική διάσταση του γλωσσικού γραμματισμού σχετίζεται με τα κριτήρια της αναγνωσιμότητας. Τόσο η ανάγνωση και η κατανόηση (δυναμική της πρόσληψης), όσο και η συγγραφή ενός κειμένου εξαρτάται από τα δεδομένα, που θέτουν οι εκάστοτε ιστορικές επιταγές και οι κοινωνικές μεταβλητές. Καθορίζεται από τις συγκείμενες. Ερήμην των συμφραζομένων του το κείμενο απονεκρώνεται, σαν τους στίχους που «θα μείνουνε σα λαξευμένοι σε άμεμπτο μάρμαρο»[5]. Η ανάγνωση του κειμένου είναι απλώς το απότοκο. Έχει προηγηθεί και εσωτερικευθεί στιβαρά η ανάγνωση του κόσμου, που μας περιβάλλει[6]. Η ανάγνωση είναι πράξη πολύσημη και δημιουργική. Αντιστοίχως και ο αναγνώστης δρα – επιδρά και αντιδρά – κριτικά απέναντι στο κείμενο ως ενεργός συμμέτοχος. Επιπλέον και η παραγωγή λόγου, από μία προφορική επιτελεστική πράξη έως τη συγγραφή ενός κειμένου, απαιτεί την εκμάθηση μίας συγκεκριμένης τεχνολογίας (χαρτί, πληκτρολόγιο, επεξεργαστής κειμένου, μαγνητόφωνο, iPod). Δεν πρόκειται όμως για μία πράξη απρόσωπη, για ένα ουδέτερο σύνθεμα πληροφοριών. Αντιθέτως, η συγγραφή καθαυτή συνιστά μία περίπλοκη διαδικασία[7]. Όπως ακριβώς συμβαίνει με την ανάγνωση των ειδών λόγου, και εδώ ο συσχετισμός αφορά ζητήματα της ευρύτερης κοινωνικής δυναμικής. Συνάπτεται με τις δομές της εξουσίας, την κοινωνική τάξη, τις έμφυλες ιδιότητες των ρόλων, την έννοια της ταυτότητας. Μάλιστα σε επίπεδο πολυγραμματισμού, ο παραγόμενος λόγος, ως νέος πόρος για την κατασκευή νοήματος, συμπίπτει με το ανασχεδιασμένο. Περιλαμβάνει δηλαδή νόημα υβριδικό με σαφείς διακειμενικές και διαπολιτισμικές σημάνσεις.
Η πραγματολογία του γραμματισμού ενσωματώνει ταυτόχρονα θεωρητικές συνεκδοχές αλλά και πρακτικές πολιτικής παρέμβασης και κοινωνικής δράσης. Αποτελεί ταυτόχρονα κοινωνικό προϊόν και μαθησιακό εργαλείο. Η γλώσσα αντιμετωπίζεται ολιστικά, καθώς ισχυροποιείται η μετάβαση από την προφορική στη γραπτή μορφή, από την καθημερινή ομιλία στο επίσημο ύφος, από το αυθόρμητο στο προσχεδιασμένο, από το ιδιωτικό στο δημόσιο, από το αυθεντικό στο κατασκευασμένο. Η θεώρηση του γραμματισμού ως κοινωνικής πρακτικής εδράζεται σε αξιωματικές προϋποθέσεις[8]. Η σύγχρονη οπτική για το γραμματισμό – συνεκδοχικά και για τους πολυγραμματισμούς – ανιχνεύει τη γλωσσική οργάνωση των κειμένων, καθώς και τους τρόπους, με τους οποίους ο λόγος, προφορικός ή γραπτός, ενσωματώνεται στα κοινωνικά συμφραζόμενα και παράλληλα τα διαμορφώνει. Δύναται επίσης να εξηγεί πώς οι σχέσεις ισχύος κωδικοποιούνται γλωσσικά, τόσο στον προφορικό όσο και στο γραπτό λόγο. Ταυτόχρονα παρουσιάζει τη σημαντική διαπολιτισμική ποικιλότητα, που εμπεριέχεται στις λειτουργίες και τις χρήσεις της γλώσσας.
Η χρήση του αυθεντικού υλικού στη γλωσσική διδασκαλία ακεραιώνει τις πρακτικές γραμματισμού επί της ουσίας. Ιδίως η εφημερίδα προσφέρει σχεδόν ανεξάντλητες προοπτικές και δυνατότητες διδακτικών εφαρμογών. Είναι ταυτόχρονα πολυμερής, ευέλικτη και διαδραστική. Δεν λειτουργεί απλώς ως ένα πρόσθετο γνωστικό εργαλείο. Εμπεριέχει συμβολικούς πόρους, που δυνάμει μετασχηματίζονται σε γνωσιακές δεξιότητες. Παρέχει πλούσια και εναλλασσόμενα ερεθίσματα. Ενισχύει αποφασιστικά το αίσθημα της κριτικής συνειδητότητας απέναντι στη γλώσσα. Ο εκπαιδευόμενος κινείται σε οικείο πλαίσιο μάθησης, αυτενεργεί αλλά και συνεργάζεται αρμονικά. Κατεξοχήν εδώ η εστίαση επικεντρώνεται στη γλώσσα ως κοινωνική πράξη. Παιδαγωγικά οι πρακτικές του γραμματισμού αναδεικνύουν τη γλώσσα όχι ως αντικείμενο γνώσης αλλά ως μέσο για τη δημιουργική κατάκτηση της γνώσης.
—————————-
Σημείωση Φαρέτρας: Το 1ο μέρος της εργασίας μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ, το 2ο ΕΔΩ, το 3ο ΕΔΩ και το 4ο και τελευταίο μέρος ΕΔΩ
——————————
Abstract
Being a social product and a learning tool as well as a process of training, language literacy today promotes creativity, interactivity and, above all, strengthens an individual’s self– confidence. It is also recognized as a policy option that liberates from prejudice and suppresses – if not eliminates – social exclusion. Furthermore, in the era of globalization, when so dramatic changes occur in communication and in all areas of knowledge, literacy is a powerful instrument of rationality and awareness. This paper deals with the meaning of language literacy and its connection to the current reality. Critical issues are examined such as the interpretation of literacy, the distinction from alphabetization relating to traditional terminology, the language’s multimodality and linguistic style amendments. In parallel, it is explored the social and cultural context, which imposes a “New Word Order” in communication and multiliteracies. It also focuses on authentic material in language teaching. The text is defined as the basis of literacy. The main functions of reading and conceptual or emotional involvement are also discussed briefly. The language of journalism as a distinctive type of speech and media education lead to the internalisation of literacy. Electronic environments are examined inter alia. The nature of authenticity and its rhetoric constitutes also a defining factor. Applied practice and particularly the role of the newspaper in language teaching are seen as an integral whole of the study.
Résumé
Étant un produit social et un outil d’apprentissage ainsi qu’un processus de formation, la langue d’alphabétisation aujourd’hui encourage la créativité, l’interactivité et, surtout, renforce la confiance en soi. Elle est également considérée comme une option politique qui libère des préjugés et supprime l’exclusion sociale. De plus à l’ère de la mondialisation, alors que des changements dramatiques se produisent dans la communication et dans tous les domaines de la connaissance, l’alphabétisation est un instrument puissant de rationalité et de sensibilisation. Ce document traite de la signification de la langue d’alphabétisation et son lien avec la réalité actuelle. Des questions essentielles sont examinées, telles que: l’interprétation de l’alphabétisation, la distinction par rapport à la terminologie traditionnelle, la multi modalité de la langue et les modifications du style linguistique. En même temps, le contexte social et culturel, qui impose un ‘ordre des mots nouveaux’ (New Word Order) en communication et des multiliteracies est abordé. Ce porte aussi sur le matériel authentique dans l’enseignement de la langue. Le texte est défini comme la base de l’alphabétisation. Les fonctions principales de la lecture et de l’imbrication sont également discutées en brève. Le langage journalistique comme un type distinctif de la parole et l’éducation à travers les médias mènent à l’internalisation de l’alphabétisation. Les environnements électroniques sont examinés entre autres. La nature de l’authenticité et sa rhétorique consistent aussi un critère déterminant. Les applications pratiques sur l’éducation et en particulier le rôle du journal dans l’enseignement sont considérées comme un tout intégrant, offert à un traitement approfondi.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
BAYNHAM, M., (2002) Πρακτικές γραμματισμού, Μτφρ. Μ. Αραποπούλου, Μεταίχμιο, Αθήνα
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ, Α., (2003) Νέες τεχνολογίες, πολυτροπικότητα στη γλώσσα, περ. Φιλόλογος, τ. 113, Θεσσαλονίκη
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ, Α. & ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΗΣ, Σ., (1997) Η διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας – Θεωρία και πρακτική εφαρμογή, Κώδικας, Θεσσαλονίκη
ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΙΔΗΣ, Σ., (2007), Ο γλωσσικός γραμματισμός και η παιδαγωγική του γραμματισμού : Θεωρητικές συνιστώσες και δεδομένα από τη διδακτική πράξη, 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΟΜΕΡ, Πάτρα
ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Α., (1999), Η εκπαιδευτική αξιοποίηση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: πώς, πότε και γιατί;, Ηλεκτρονικό περιοδικό «Γλωσσικός Υπολογιστής», Νο 1
ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ (2001), Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Επιμέλεια Α – Φ Χριστίδης & Μ Θεοδωροπούλου, ΚΕΓ, Θεσσαλονίκη
ΓΡΟΛΛΙΟΣ, Γ. & ΚΑΡΑΝΤΑΪΔΟΥ, Ρ. & ΚΟΡΟΜΠΟΚΗΣ, Δ. & ΚΟΤΙΝΗΣ, Χ. & ΛΙΑΜΠΑΣ, Τ., (2003) Γραμματισμός και συνειδητοποίηση – Μια παιδαγωγική προσέγγιση με βάση τη θεωρία του Paulo Freire, Μεταίχμιο, Αθήνα
KALANTZIS, M. & COPE, B., (1999) Πολυγραμματισμοί: Επανεξέταση του τι εννοούμε ως γραμματισμό και τι διδάσκουμε ως γραμματισμό στα πλαίσια της παγκόσμιας πολιτισμικής πολυμορφίας και των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας στο Α-Φ Χριστίδης (επιμ.) Ισχυρές και ασθενείς γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη
ΚΑΜΑΡΟΥΔΗΣ, Σ. (2005) Η «Εβδομάδα του Τύπου» στο γαλλικό σχολείο: Παρουσίαση και προσπάθεια εφαρμογής της στη ΣΤ΄ Δημοτικού», Εισήγηση στην 26η Επιστημονική Συνάντηση του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ «Η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας σήμερα: προκλήσεις και προοπτικές», 14 & 15 Μαΐου 2005, Θεσσαλονίκη
ΚΑΜΑΡΟΥΔΗΣ, Σ. & ΖΩΓΡΑΦΟΥ – ΤΣΑΝΤΑΚΗ, Μ., (2005) Η εφημερίδα του μπαμπά μου : Μία προσέγγιση στην προσχολική εκπαίδευση στα πλαίσια του γραμματισμού – και ως Εισήγηση (2007) Le journal des mes parents, The 8th World Conference of ALA & The 1st World Conference of EDiLiC, Le Mans
ΚΑΜΑΡΟΥΔΗΣ, Σ. & ΧΟΝΤΟΛΙΔΟΥ, Ε. (επιμ.), (2006) Σημειωτική και Εκπαίδευση, Πρακτικά Συνεδρίων, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη
ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ, Α., (2000) Η δραματική τέχνη στην εκπαίδευση, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα
ΚΟΥΡΤΗ, Ε. & ΛΕΩΝΙΔΑ, Μ., (2007) Από θεατές παραγωγοί: Εκπαίδευση στα Μ.Μ.Ε και παραγωγή οτικοακουστικών προϊόντων, περ. Ζητήματα Επικοινωνίας, τεύχος 6, Αθήνα
ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ, Δ., (2002) Ελληνική γλώσσα και πληροφορική τεχνολογία: πρόταση για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής, περ. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, τ. 34, Αθήνα
KRESS, G., (2002) Γλώσσα και εκπαίδευση στο νέο επικοινωνιακό τοπίο, περ. Γέφυρες, τ. 6 & 7
ΛΟΠΠΑ Ε., (1999) Ομαδοσυνεργατικές και εξατομικευμένες μορφές ασκήσεων στα βιβλία «Έκφραση-Έκθεση» του Λυκείου, Εισήγηση στο σεμινάριο για τους σχολικούς συμβούλους, Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, Αθήνα
ΝΤΙΝΑΣ, Κ., (2004) Γραμματισμός – Πολυγραμματισμοί και διαπολιτισμική γλωσσική διδασκαλία, Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση», Επιμέλεια Π. Γεωργογιάννης, Κέντρο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, Πάτρα
ΥΠ.Ε.Π.Θ – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2001) Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Ξένων Γλωσσών, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα
Ξενόγλωσση
AHLSTROM, C., (2003) Using authentic curriculum and materials: Collaborating with students to build curriculum that incorporates real life materials, Focus on Basics, Vol 6, Issue C
BLOOM, N E. & STOUT, C., (2005) Using digitized primary source materials in the classroom – A Colorado case study, First Monday, Vol 10, No 6, Colorado
CARELL, P., (1993) Some issues in studying the role of schemata, or background knowledge, in second language comprehension, Reading in a foreign language, 1,2
CHANDLER, C E., (1990) Using newspapers in the ESL Literacy Classroom, ERIC Journal
CHI, C J. & ISHIHARA, N., (2005) Authentic Video in the Beginning ESOL Classroom: Using a Full-Length Feature Film for Listening and Speaking Strategy Practice, English Teaching Forum, 42
COOK, V., (2001) Krashen’s Comprehension Hypothesis Model of L2 learning, SLA Topics, SLA Bibliography
DI STEFANO – COCUZZA, M., (2000) Great expectations: how to exploit and disserminate authentic multimedia material for teaching and learning Italian as foreign language, CILT, The National Centre for Languages
DISCH, R.(ed), (2000) The future of literacy, Englewood. Cliffs, NJ Prentice-Hall. Cisler, No16
DUMITRESCU, V., (2000) Authentic materials: selection and implementation in exercise language training, US of State Forum, Vol 38, 2
GOVER, T., (2004) Words that pull at the heart: a simple writing exercise took on a life of its own, Field notes, Vol. 14, No 2
GUIEB, M., (2002) Newspapers offer much as a learning tool, Women’s Feature Service, Cyberdyaryo
HASAN, R., (1996) Literacy, everyday talk and society, Literacy in Society, ed. Ruqaiya Hasan and Geoff Williams, Longman, London
KERR, P., (2002) Authenticity and artifice, Macmillan
KITAO, K., (1996) Teaching the english newspaper effectively, The Internet TESL Journal, Vol. II, No 3
LE LOUP, W J., (1998) Targeting pedagogy: to underscore the pedagogical functions of communications technologies in the classroom, Learning Languages, Vol 2
LOPEZ, A E A. & SANTAMARIA, C M. & APONTE, R M V., (1993) Producing an ecology-based textbook, Forum, Vol 31, No 4
MARTINELLI, S. (coordination), (2000) Methodology in language learning T-kit, Council of Europe Publishing, Council of Europe and European Commission, Cedex Strasbourg
MERINO, A. & MASSI, M P., (1998) Using the news in the classroom – A discourse approach, US Dept of State Forum, Vol 38, 2
MONTI, M., (2004) How authentic material sparked a reluctant learner, Fieldnotes for Able Staff, Commonwealth of Pennsylvania
PURCEL-GATES, V.& DEGENER, S.& JACOBSON, E. & SOLER, M. (2001) Taking literacy skills home, Focus on Basics, Volume 4, Issue D
SPELLERI, M., (2002) From lesson to life: authentic materials bridge the gap, ESL magazine
TAYLOR, D., (1994) Inauthentic authenticity or authentic inauthenticity?, TESL – EJ, Vol. 1, No 2
THI CAM LE, Ν., (2004) From passive participant to active thinker. A learner centred approach to materials development, US Dept of State Forum, Vol 43, 2
TOMCZAK, A M., (2003) The seven commandments for teaching british studies, Katedra Neofilologii, Uniwersytet w Bialymstoku, Poland, Teachers Forum
WANG, Y., (2005) English magazines = Motivation + Improved EFL Writing Skill, English Teaching Forum, Vol. 42, Issue 1
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
Center for media literacy
Literacy Information and Communication System – LINCS
Γλωσσικός υπολογιστής
http://www.komvos.edu.gr/periodiko/default.htm
Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας – Κ.Ε.Γ
Ηλεκτρονικός Κόμβος
Πύλη για την ελληνική γλώσσα
[1] Πρβλ και Μητσικοπούλου (Κ.Ε.Γ, 2001, 210 κε). Επισημαίνεται ωστόσο ότι κυρίως τα προνομιούχα σχολεία (συνήθως στις πιο εύπορες περιοχές) διαθέτουν σήμερα τον απαραίτητο τεχνολογικό εξοπλισμό. Το γεγονός αυτό, ιδωμένο ως όψη της αναπαραγόμενης ταξικότητας στην εκπαίδευση, έχει οδηγήσει ορισμένους μελετητές στη διαπίστωση ότι ο σχολικός γραμματισμός διέρχεται κρίση.
[2] Η γλωσσική επίγνωση συνδέεται άμεσα με τις σύγχρονες σχολικές πρακτικές. Χαρακτηρίζεται ως παιδευτική τάση, προκειμένου οι μαθητές να προσλαμβάνουν και να χρησιμοποιούν τη γλώσσα με συνειδητότητα και ευαισθησία. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η γλώσσα μελετάται πολλαπλά ως ανθρώπινο φαινόμενο, ως σύστημα και μέσο επικοινωνίας, ως εργαλείο σκέψης και διαχείρισης των κοινωνικών σχέσεων. Πρβλ και Μπουτουλούση (Κ.Ε.Γ, 2001, 223 κε).
[3] Μητσικοπούλου (στο Κ.Ε.Γ, 2001, 212).
[4] Βλ. ό.π Kalantzis & Cope (2002). Η δόκιμη εφαρμογή των πολυγραμματισμών στην εκπαίδευση συνιστά εκ των πραγμάτων ένα φιλόδοξο εγχείρημα. Προβάλλονται ως το αντισταθμιστικό κίνητρο εκδημοκρατισμού. Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών σήμερα δύναται να ελέγξει ή και να ανατρέψει φαινόμενα όπως ο γλωσσικός ηγεμονισμός, ο αποκλεισμός ομάδων εξαιτίας της γλώσσας τους ή η πολιτισμική ομογενοποίηση. Συνάπτεται με τα δεδομένα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και της αντιρατσιστικής αγωγής. Πρβλ Σαπιρίδου και Χριστίδης (Κ.Ε.Γ, 2001, 258 κε).
[5] Γιάννη Ρίτσου «Η σονάτα του σεληνόφωτος».
[6] Πρβλ ό.π Γρόλιος…(2003). Η θέση αυτή του Freire ταυτίζει τη σημασία της ανάγνωσης ενός κειμένου με την ερμηνευτική του υπόσταση, όπως την προσδιορίζει τελικά ο ίδιος ο αναγνώστης.
[7] Στα αυτά δεδομένα υπάγεται και η διερεύνηση της δημιουργικής γραφής: από τη λογική και την υλοποίηση του εγχειρήματος έως την παραγωγή του τελικού προϊόντος. Αφορά κατεξοχήν το λογοτεχνικό πόνημα και τους (όποιους) προσδιοριστικούς συντελεστές του. Η γραφή τείνει να απαγκιστρωθεί από στερεοτυπικές καθηλώσεις και ιδεολογήματα αιώνων (πχ η μοναχική πορεία και η αυστηρή πειθαρχία του συγγραφέα, η «αυτοκρατορία» του ταλέντου κοκ). Στη χώρα μας τα κέντρα με τα οργανωμένα σεμινάρια δημιουργικής γραφής εμφανίστηκαν μάλλον όψιμα, κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1990 (πρβλ. σχετικά το Κέντρο Δημιουργικής Γραφής, ιδρυμένο από την «εισηγήτρια» του είδους στην Ελλάδα, Χριστιάνα Λαμπρινίδη, και κυρίως το πολύ πρόσφατο – από το ακαδημαϊκό έτος 2008–09 – Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Βλ. τώρα και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Άννας Βακάλη (2011) «Η δημιουργική γραφή πάει σχολείο» ( prezi.com/2zjpobedo5uc/copy-of/).
[8] Πρβλ Hasan (1996) αλλά και Baynham (2002).
