Δήμητρα Στασινοπούλου: Νάουσα «Γενίτσαροι και Μπούλες» / με το φακό της πολυβραβευμένης φωτογράφου

Η συνεργάτιδά μας Δήμητρα Στασινόπουλου, πολυβραβευμένη φωτογράφος, (UNESCO, Ακαδημία Αθηνών), μας έστειλε φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης, από  τη Νάουσα και το δρώμενο «Γενίτσαροι και Μπούλες», Αποκριά 2023, αποτυπώνοντάς το με τη δική της ματιά. Στο τέλος του κειμένου μπορείτε να ανοίξετε τον σύνδεσμο, για να τις δείτε.  Γράφει: 

«Γενίτσαροι και Μπούλες» Νάουσα-Αποκριά 2023, e–book link

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και εντυπωσιακά έθιμα της Νάουσας «Γιανίτσαροι και οι Μπούλες» που έχουν βαθιές ρίζες στους αιώνες. Είναι ένα χορευτικό δρώμενο παλαιότατο, που η αφετηρία του δύσκολα ανιχνεύεται, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα από τα έθιμά μας και που ενσωματώνει την ιστορία, την παράδοση, τους μύθους και τους θρύλους του τόπου, αλλά και τους ηρωικούς αγώνες του.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι προκαλεί μια μεγάλη συγκίνηση σε όσους συμμετέχουν, είτε αυτοί είναι οι μυημένοι Ναουσαίοι με τις οικογένειές τους, είτε οι θεατές του, όπως εγώ, πράγμα που μας δείχνει ότι δεν πρόκειται για μια τυπική αναπαράσταση, αλλά για ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή της πόλης, χάρη στα στοιχεία που εμπεριέχει.

Την Κυριακή των Αποκρέω και της Τυροφάγου, τις Δευτέρες που τις ακολουθούν και την Κυριακή της Ορθοδοξίας, η ηρωiκή πόλη της Νάουσας, περισσότερο ίσως από κάθε άλλη γιορτή, φοράει τα καλά της για να παρουσιάσει το στολίδι της, τους Γιανίτσαρους και τις Μπούλες. Αστείρευτο κέφι, πειράγματα, μεταμφιέσεις και αστεία, αυθόρμητα γλέντια με χάλκινα και ζουρνάδες και φιλόξενη διάθεση. 

Αυτό το ιδιαίτερο έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες», το οποίο, τη μεγαλύτερη ακμή του γνώρισε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, φθάνει αναλλοίωτο μέχρι τις μέρες μας. Σε αντίθεση με την «αταξία» που επικρατεί τις μέρες της αποκριάς, το έθιμο της Νάουσας χαρακτηρίζει η πειθαρχημένη, τυποποιημένη και εξαιρετικής αισθητικής εμφάνιση των συμμετεχόντων.

Το ντύσιμο, το μάζεμα, το προσκύνημα, το δρομολόγιο, το μουσικό ρεπερτόριο, οι χοροί, τα όργανα και οι συμμετέχοντες κρατούν εδώ και αιώνες τους ίδιους κανόνες. Στο έθιμο παίρνουν μέρος μόνο νεαροί άνδρες, ανύπαντροι τα παλαιότερα χρόνια. Ο «Γενίτσαρος», ο περήφανος αυτός φουστανελοφόρος, με τα πολλά ασημικά στο στήθος και στη φουστανέλα, την μακριά πάλα (σπαθί) και τον κέρινο «πρόσωπο» είναι ο πρωταγωνιστής.

Κύριο ρόλο έχει η «Μπούλα» (Νύφη), άνδρας που υποδύεται, χωρίς να τη γελοιοποιεί, τη γυναίκα με φαρδιά φουστάνια και «πρόσωπο» στολισμένο με τούλια και λουλούδια. Τα παιδιά που προπορεύονται του μπουλουκιού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του δρώμενου, και συγκινεί πραγματικά η προσπάθεια των γονιών να συνεχίσουν το έθιμο. Στο τέλος της πομπής ακολουθεί η μουσική, ο ζουρνάς και το νταούλι.

Ελπίζω να το χαρείτε, είναι πραγματικά μοναδικό.

ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΙ ΚΑΙ ΜΠΟΥΛΕΣ – Nάουσα Φεβρουάριος 2023 (yumpu.com)  (κάνετε κλικ στον σύνδεσμο)