“Πρώτη αποτίμηση των Ευρωεκλογών στην Ελλάδα: Καταδίκη, ανάγκη για ανατροπή” / γράφει ο Θέμης Τζήμας

1. Με συμμετοχή περίπου στο 40%, η απονομιμοποίηση των ίδιων των ευρωεκλογών αλλά και των κατεξοχήν συστημικών πολιτικών εκφάνσεων του συστήματος εξουσίας είναι σαφής και εκκωφαντική. Η συμμετοχή στις εθνικές εκλογές του 2023 ήταν 53%. Στις Ευρωεκλογές του 2019 ήταν πάνω από 58%. Φυσικά και η επιλογή της αποχής είναι αυτοκαταστροφική καθώς δε θα ληφθεί υπόψη και σίγουρα όχι με τον τρόπο που θα συνέβαινε αν αυτές και αυτοί που απείχαν εμφανίζονταν στις κάλπες για να εκφράσουν εκεί την αποδοκιμασία τους. Όμως έστω κι έτσι, το πράγμα είναι σαφές: όποτε τίθεται σε κάλπη οποιοδήποτε διακύβευμα που αφορά την Ε.Ε. αποδοκιμάζεται. Όποτε οι συστημικές δυνάμεις νομίζουν ότι διαμορφώνουν μια σταθερή ισορροπία υπέρ τους, προκύπτει μέσα από διαφορετικούς δρόμους μια σαφέστατη αμφισβήτηση και απόρριψή της. Το σύστημα εξουσίας αναγκάζεται να στρατολογεί διαφορετικούς συνδυασμούς ευεπίφορων στην εξαγορά και στον πειθαναγκασμό ανθρώπων και κομματικών δυνάμεων προκειμένου να κερδίζει χρόνο απέναντι στις συνθήκες οι οποίες ωριμάζουν σε μαζική κλίμακα τις συνθήκες ανατροπής του. Ο κατεστημένος τρόπος άσκησης πολιτικής, εντελώς αποκομμένος από το κοινωνικό στοιχείο και περίκλειστος μεταξύ κυνικών καριεριστών απορρίπτεται ξανά και ξανά.

2. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δέχτηκε πολλαπλά χτυπήματα. Έχασε πάνω από 10 μονάδες από τις εθνικές εκλογές, βρέθηκε κάτω από το ποσοστό των προηγουμένων Ευρωεκλογών, κάτω από τον πήχη τον οποίο οι επικοινωνιολόγοι είχαν συμβουλεύσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη να θέσει και καταγράφει ένα ιστορικό χαμηλό σε επίπεδο αριθμού ψήφων. Οι αιτίες της ήττας είναι πολλαπλές: η ακρίβεια, η διαφθορά, η οικονομική κρίση για τα λαϊκά στρώματα, η ανισότητα, το παρακράτος, η αλαζονεία, τα Τέμπη, η απόλυτη ταύτιση με τις ΗΠΑ σε Ουκρανία, Παλαιστίνη, ελληνοτουρκικά, οι επιλογές της σε ζητήματα ταυτοτισμού κλπ., αφήνουν τα σημάδια τους. Η ΝΔ του Μητσοτακισμού δε θα ανακάμψει. Αν ο πρωθυπουργός ήθελε να είναι συνεπής με όσα είχε προεκλογικώς πει και επιπλέον να αιφνιδιάσει τους αντιπάλους του, θα έπρεπε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Επειδή όχι μόνο δεν κάνει κάτι τέτοιο αλλά επιπλέον υποκρίνεται ότι πήρε το μήνυμα των εκλογέων θα συνεχίσει την πορεία της φθοράς της κυβέρνησής του και μάλιστα με εντεινόμενο ρυθμό.

3. Ποσοστιαίως, η ΝΔ από τη μια και ο κορμός της κεντροαριστεράς (ή «κεντροαριστεράς») από την άλλη βρίσκονται σε άλλο σημείο ισορροπίας από ό,τι στις τελευταίες εθνικές εκλογές: ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ-Νέα Αριστερά βρίσκονται πάνω από τη ΝΔ. Στον άξονα (κέντρο)αριστεράς- (κέντρο)δεξιάς ο συσχετισμός επανέρχεται χονδρικώς στο 55%-45%. Δεν υπήρξε καμία σαρωτική άνοδος της ακροδεξιάς στην Ελλάδα, ούτε καν της δεξιάς. Περισσότερο έχουμε εσωτερικές διαιρέσεις στο εσωτερικό της δεξιάς (μεταξύ νεοφιλελεύθερης δεξιάς από τη μια και της παραδοσιοκρατικής δεξιάς από την άλλη), παρά μια σαρωτική άνοδο της (πολυχρησιμοποιημένης πια έννοιας της) ακροδεξιάς.

4. Η λεγόμενη «κεντροαριστερά» αποδοκιμάζεται για μια ακόμα φορά. Αποδοκιμάζονται τα πρόσωπα, τα προγράμματα, η οργανωτική συγκρότηση, οι (ο θεός να τις κάνει) ιδεολογίες. Σε συνθήκες υποχώρησης της ΝΔ, τα δύο (έως τρία) κόμματα τα οποία φιλοδοξούν να εκφράσουν την κεντροαριστερά κατέγραψαν ιστορικώς χαμηλά και εν γένει μίζερα αποτελέσματα, τόσο εν γένει όσο και λαμβάνοντας υπόψιν την υποχώρηση της ΝΔ. Το μήνυμα είναι τόσο σαφές, για τόσο καιρό ώστε μόνο οι εντελώς ανόητοι και οι εντελώς καρεκλοκένταυροι υποκρίνονται ότι δεν το βλέπουν: η «κεντροαριστερά» της ταύτισης με τη δεξιά σε ό,τι αφορά τον αμερικανοκεντρισμό, τον σιωνισμό, την άνευ όρων προσχώρηση στην Ε.Ε., τα μνημόνια, τη μη αμφισβήτηση του νεοφιλελευθερισμού και των ιδιωτικοποιήσεων, τις δοσοληψίες με την ολιγαρχία (και πολλά άλλα ων ουκ έστιν αριθμός) δεν έχει κανένα μέλλον. Είναι αρκετά πιθανό να έχουμε από εδώ και πέρα κινήσεις στελεχών τα οποία θα αποπειραθούν μια άθροιση των ποσοστών των τριών κομμάτων. Τέτοιες γραφειοκρατικές και κατ’ ουσίαν ψηφοθηρικές προσεγγίσεις απλώς θα δέσουν τη μία πέτρα με τις άλλες προκειμένου όλοι μαζί να βυθιστούν μια ώρα αρχύτερα. Η κεντροαριστερά όπως και εν γένει η αριστερά χρειάζεται επανίδρυση. Σε συνθήκες παγκοσμίου πολέμου, μακρόχρονης οικονομικής κρίσης, τέλους του νεοφιλελευθερισμού και της «δυτικής» ηγεμονίας, περιστολής των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων,  «επέλασης» των νέων τεχνολογιών, ο λαός απαιτεί μια γνήσια απελευθερωτική και ουσιαστικώς επαναστατική δύναμη. Ο «εκσυγχρονισμός», ο «αντιλαϊκισμός» και τα συμπαρομαρτούντα έχουν φάει τα ψωμιά τους. Αν θα παίξει το ρόλο που θέλει και χρειάζεται ο λαός, η κεντροαριστερά, θα επιβιώσει και θα ηγεμονεύσει. Αλλιώς θα μας αφήσει χρόνους.

5. Η κρίση συνεχίζεται και βαθαίνει. Η επισφαλής ισορροπία που πέτυχε το σύστημα εξουσίας στη βάση της αναγκαστικής συναίνεσης της δήθεν μετά-μνημονιακής εποχής και της προδοσίας του ΣΥΡΙΖΑ φθίνει. Ωστόσο ακόμα δεν έχει βρεθεί κανένα άλλο πλαίσιο ισορροπίας. Για το επόμενο διάστημα προβλέπεται περισσότερη καταστολή.

6. Η κατάσταση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι αυτή ενός υπό εξαφάνιση δεινοσαύρου. Οι «από πάνω» παραμένουν απολύτως συνασπισμένοι γύρω από τα συμφέροντα των πλουσιοτέρων και των ΗΠΑ αλλά η σχέση των «από πάνω» και των «από κάτω» καθίσταται ολοένα συγκρουσιακότερη. Η ίδια η Ε.Ε. ως δημιούργημα του ψυχρού πολέμου βρίσκεται εκτός επικαιρότητας. Είναι ασήμαντη από πλευράς διεθνούς πολιτικής ενώ βρίσκεται πολύ μακριά από την όποια κεϋνσιανή ανάμνηση. Το σύστημα εξουσίας της Ε.Ε. δεν πολεμά την ακροδεξιά: είναι ακροδεξιό.

Με άλλα λόγια και συμπερασματικώς ο κόσμος μίλησε: καταδίκασε το υπάρχον και απαίτησε την ανατροπή του. Είδε επίσης ότι καμία πολιτική δύναμη δε θέλει και δεν μπορεί την ανατροπή και τη μετάβαση σε ένα άλλο μοντέλο αυτήν τη στιγμή. Το λαϊκό αίτημα παραμένει αναπάντητο. Το ποιος και πώς θα απαντήσει μένει να φανεί. Μέχρι τότε θα έχουμε κρίση και έναν εσμό κρατικών αξιωματούχων που θα ορμήσουν στη λεία σαν ν μην υπάρχει αύριο για αυτούς, επειδή όντως είναι πολύ πιθανό να μην υπάρχει αύριο.