Επιστροφή στη δεκαετία του ’50: Ποιος θα κάνει το καθήκον του; / γράφει ο Θέμης Τζήμας

Την ίδια στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ (βαθιά αλλοτριωμένος και συμβιβασμένος από χρόνια) βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση και βγάζει ξανά τον χειρότερο εαυτό του ως κάστα μικροαστών γραφειοκρατών, από την ηγεσία του μέχρι τη βάση του. Ο σκληρός πυρήνας των οπαδών του εύχεται να βρει έναν άλλον λαό και ετοιμάζεται να δώσει νέες μάχες δικαιωματικής πολιτικής ορθότητας ή να μεταναστεύσει, ενώ το ΚΙΝΑΛ του Ανδρουλάκη, με οπαδική λογική ρεβάνς και με την πεποίθηση ότι όσοι το εγκατέλειψαν το 2012 ήταν ηλίθιοι ή προδότες, μετά από μια εξαιρετικά κακή προεκλογική περίοδο και παρά αυτήν, αποπειράται να δρέψει τους καρπούς της κατάρρευσης του ΣΥΡΙΖΑ.

Όσο αυτά τα ευχάριστα συμβαίνουν, η Ελλάδα κινείται σε ρυθμούς δεκαετίας ’50 (τηρουμένων των αναλογιών, φυσικά). Το πολιτικό σύστημα έχει στην ηγεσία του μια πανίσχυρη Δεξιά. Στην περιφέρεια αυτής βρίσκονται μια σειρά από αδύναμα κόμματα του Κέντρου και της (ας πούμε) Κεντροαριστεράς, τα οποία θα διαγκωνίζονται κυρίως μεταξύ τους, ενώ η αντιδεξιά ρητορική τους θα είναι αμφίβολης αξιοπιστίας (για να το πούμε πολύ ευγενικά). Οι πολιτικές αυτές συνθήκες θα επιτείνουν την αντιδραστική σταθεροποίηση του πολιτικού κύκλου σε μια διπλή βάση: πρώτον, με τη μη αμφισβήτηση του καθεστώτος ξένης εξάρτησης της πατρίδας μας και πλήρους στράτευσής της στον εξελισσόμενο παγκόσμιο πόλεμο. Δεύτερον, με την ενίσχυση της ολιγαρχίας, η οποία μέσα από δημόσιες συμβάσεις, χαριστικές ρυθμίσεις, ληστρικές ιδιωτικοποιήσεις και διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων θα διαχειριστεί τη νέα, επερχόμενη φάση όξυνσης της κρίσης. Ποιος θα είναι ο τρόπος διαχείρισης; Λιτότητα για τους από κάτω, κρατικώς εγγυημένη κερδοφορία για τους από πάνω. Την ίδια στιγμή όμως, η κουλτούρα του λαού μας θα συνεχίσει να αλλάζει με βήμα ταχύ: αποδοχή κάθε αυθεντίας, πειθάρχηση, απόσυρση, ανημπόρια. Για όλα αυτά δεν φταίει μόνο η Δεξιά. Τι να πει κανείς για το ΣΥΡΙΖΑ; Η Δεξιά όμως θα τα αποθεώσει.

Ο λαός, χωρίς ισχυρές ταυτίσεις και χωρίς ουσιαστική παρουσία του κοινωνικού στο πολιτικό στοιχείο, θα συνεχίσει να ψηφίζει τιμωρητικά για ένα διάστημα, έως ότου ανοίξει ένας καινούριος ιστορικός κύκλος.

Αυτό το μέλλον, το οποίο έχει αρχίσει να γίνεται παρόν, θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό στις επόμενες εκλογές. Εν τω μεταξύ, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά, ενώ το ΠΑΣΟΚ ασχολείται με τον ΣΥΡΙΖΑ, αντί για τη Δεξιά. Κανένα από τα δύο κόμματα δεν διεκδικεί αυτή τη στιγμή βουλευτική πλειοψηφία. Είναι καταπληκτικό: θαρρείς πως στις επερχόμενες εκλογές θα διεξαχθεί ένας μεγάλος τελικός με μοναδική ομάδα στο γήπεδο τη ΝΔ και ένας μικρός τελικός με αντιπάλους το ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Αν δεν ξέραμε ότι υπάρχει τόση συσσωρευμένη ανικανότητα σε αυτούς τους χώρους, θα λέγαμε ότι πρόκειται για οργανωμένη προβοκάτσια υπέρ της κυριαρχίας της Δεξιάς. Η περίοδος η οποία ανοίγει θα είναι άνυδρη. Ο ρόλος της ίδιας της Βουλής και η σημασία της αντιπολίτευσης, χωρίς να εξανεμίζεται, θα συρρικνωθεί περαιτέρω, ενώ τα κοινωνικά κινήματα θα συνεχίσουν να πορεύονται ακαθοδήγητα και επομένως κατατμημένα.

Η υποχρέωση των σκεπτομένων και δημιουργικών ανθρώπων είναι να μην παραιτηθούν, να μην αποσυρθούν από την εκφορά δημοσίου λόγου και από την πράξη στη δημόσια σφαίρα. Οι μικροαστοί διανοούμενοι, μονίμως κουρασμένοι και απογοητευμένοι, επειδή οι υπόλοιποι δεν αντιλαμβάνονται τη «μεγαλειώδη» σκέψη τους, τα πολιτικά πρόσωπα που πάντα «τα είχαν προβλέψει όλα» και διάφοροι άλλοι ανεπαρκείς τύποι είναι βαθιά συνένοχοι για όσα ήρθαν και για όσα θα ακολουθήσουν. Η ανάλυση και η αναζήτηση της αλήθειας είναι ό,τι πιο επαναστατικό, ιδίως σε αυτή τη συγκυρία. Η ιδεολογική και προγραμματική ζύμωση σε μαζική κλίμακα είναι η προϋπόθεση της ανασυγκρότησης. Διόλου δημοφιλείς και διόλου εύκολες διαδικασίες. Ιδίως όταν τα μυαλά διαφόρων φουσκώνουν (όπως παλιότερα και του ΣΥΡΙΖΑ). Αναγκαίες ωστόσο. Η ζωή είναι μαραθώνιος. Η αντοχή είναι σε τέτοιες συνθήκες σοσιαλιστική.