Πρώτη μέρα της άνοιξης χθες και συνάμα μέρα της γέννησης του Σάντρο Μποτιτσέλι -1η Μαρτίου 1445, Φλωρεντία- του μεγάλου Ιταλού ζωγράφου της Αναγέννησης, που το έργο του εξακολουθεί να γίνεται αντικείμενο θαυμασμού και να αναπαράγεται σε χιλιάδες αντίτυπα. Ποιος δε γνωρίζει τη «Γέννηση της Αφροδίτης» ή την «Αλληγορία της άνοιξης»;
Ο Μποτιτσέλι, ο μόνος ζωγράφος στον οποίο αναφέρεται σε βιβλίο του ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, είχε την τύχη να υποστηρίζεται από την αυλή των Μεδίκων, άσχετα αν ο ίδιος, όπως αναφέρουν οι βιογράφοι του, δε διαχειρίστηκε σωστά οικονομικά αυτήν την εύνοια και πέθανε πάμφτωχος.
Το έργο του στην εποχή του βρήκε αναγνώριση, η οποία συνεχίστηκε και μεγάλωσε αργότερα. Κι αυτό, γιατί τα έργα του διαθέτουν τη σφραγίδα του δημιουργού. Αντικρίζοντάς τα κανείς καταλαβαίνει πως πρόκειται για έναν Μποτιτσέλι, με την ίδια ευκολία που θα καταλάβαινε πως πρόκειται για έναν Θεοτοκόπουλο.
Τέχνη λεπταίσθητη, όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς, διακρίνεται για την ανάλαφρη γραμμή, την κίνηση, τα ευρηματικά διακοσμητικά μοτίβα και προπαντός για τη λατρεία του στην Αρχαιοελληνική Τέχνη και την επίδραση του Νεοπλατωνισμού, κάτω όμως από τον έλεγχο του θρησκευτικού συναισθήματος.
Και ενώ τα υπόλοιπα έργα του Μποτιτσέλι εξακολουθούν να είναι αντικείμενα μελέτης, εκτίμησης και θαυμασμού, τα δύο, που αποδεικνύουν την αρχαιολατρική του διάθεση, όχι μόνο θεματικά αλλά κυρίως εκφραστικά, εκείνα που έγιναν πασίγνωστα και ταυτίστηκαν με το δημιουργό τους, είναι η «Γέννηση της Αφροδίτης» και η «Αλληγορία της άνοιξης».
Η «Αλληγορία της άνοιξης», «La primavera» ο τίτλος, ο όρος όμως αλληγορία προστέθηκε από τους μελετητές, γιατί δεν κατέληξαν στους στόχους και την αφετηρία του ζωγράφου σε σχέση με τον πίνακα –σίγουρο είναι μόνο ότι ήταν παραγγελία των Μεδίκων– είναι ένας πίνακας που αντέχει στους αιώνες και εννοιολογικά και καλλιτεχνικά.
Σ’ έναν μακρόστενο πολυπρόσωπο πίνακα, στο κέντρο εικονίζεται η Αφροδίτη, με πάνω της τον έρωτα να πετά. Άνοιξη, έρωτας και Αφροδίτη ταυτίζονται από πάντα, καθώς η μία έννοια εμπεριέχεται στην άλλη. Αριστερά οι Τρεις Χάριτες με πλάι τους τον Ερμή και δεξιά η Άνοιξη ανθοφορούσα, καθώς κάποιος άνεμος αρπάζει την προσωποποιημένη Χλόη, που η ανάσα της σκορπίζει λουλούδια. Κάτω ένας χαρούμενος λουλουδένιος τάπητας…
Εκείνο που χαρακτηρίζει τον πίνακα πάνω απ’ όλα είναι η κίνηση .Μια κίνηση που συναρπάζει με την αρμονία της και τις χορευτικές σχεδόν φιγούρες των σωμάτων. Κίνηση είχαν και τα έργα του Μιχαήλ Άγγελου, κίνηση όμως επική, σχεδόν τιτανική, ενώ εδώ επικρατεί ασυγκράτητος λυρισμός.
Το έργο είναι δουλεμένο με τέτοια λεπτομέρεια, που ο φακός θα μπορούσε να απομονώσει ένα μόνο πρόσωπο ή ένα χέρι ή μια συστάδα λουλουδιών, αποτελώντας και μόνο αυτή η λεπτομέρεια αντικείμενο θαυμασμού.
Γιατί αυτή είναι η μεγάλη Τέχνη. Αντέχει στο χρόνο, αντέχει στη σύγκριση, αντέχει στη μεγέθυνση ή στη σμίκρυνση, όπως ακριβώς αντέχει αυτός « ο κόσμος ο μικρός ο μέγας»…
……………………….
*Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές, σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρ-εν-θέσεις.
…………………………
