“Οτιδήποτε υποβαθμίζει τον πολιτισμό συντομεύει τους δρόμους που οδηγούν στη δουλεία” / Αναφορά και ανάλυση στο ΠΔ 85/2022 / γράφει ο Δημήτρης Αθανασιάδης

Σήμερα, όμως, η μηχανιστική και γραφειοκρατική αντίληψη της Ευρώπης με τα μπλε καλοκουρντισμένα και καλοχορτασμένα κοστουμάκια των Βρυξελλών έχει παρατάξει τη γνώση πίσω από τους ακαδημαϊκούς τίτλους και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες δίκην στρατιωτικών βαθμών, που είστε αναγκασμένοι, δυστυχώς, να κατέχετε και να ενταχτείτε για την επιβίωσή σας

—————–

Το κείμενο που ακολουθεί αποτέλεσε την ομιλία του Δημήτρη Αθανασιάδη* στην ημερίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Καλλιτεχνικού Προσωπικού – Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Θεσσαλονίκη, στις 21/02/2023, σχετικά με τις τρέχουσες εξελίξεις στην καλλιτεχνική εκπαίδευση.

————————-

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΔ 85/2022 ΤΗΣ Π.Ο.Κ.Π. – Ο.Τ.Α. (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

(ΚΕΝΤΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 21-02-2023)

«Tout ce qui dégrade la culture, raccourcit les chemins qui mènent à la servitude» (Albert Camus)

(Οτιδήποτε υποβαθμίζει τον πολιτισμό συντομεύει τους δρόμους που οδηγούν στη δουλεία)

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟ ΠΔ 85/2022 ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι

Επειδή ακούστηκαν πολλά σχετικά με τα προβλήματα που αναδείχτηκαν με το ΠΔ 85/2022, με την ιδιότητα του πρώην καθηγητή και διευθυντή ωδείων, που υπηρέτησα για πάνω από 30 χρόνια την ιδιωτική μουσική εκπαίδευση και τη μουσική εκπαίδευση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όχι μόνο, είχα σκεφτεί, αρχικά, να είμαι, κατά το δυνατόν, σύντομος και επιγραμματικός στην παρουσίαση των απόψεων και προτάσεών μου, αλλά η καταιγίδα των εξελίξεων δε μου το επέτρεψε αυτό.

Α. Το επίμαχο ΠΔ 85/2022, λοιπόν, δεν ανακάλυψε τον τροχό της κακοδαιμονίας της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης που εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά, απλά, ανέδειξε τα υπάρχοντα εγγενή προβλήματα και τις ασάφειες που οφείλονται στην έλλειψη διαβάθμισης και που, για πολλά χρόνια, διαχρονικά, διακομματικά και διακυβερνητικά, καλύπτονταν κάτω από το χαλί και το χάλι της αδιαφορίας του Υπουργείου Πολιτισμού, τη στιγμή που το Υπουργείο Παιδείας έστηνε το δικό του εκπαιδευτικό σύστημα, αρχικά, με τα Μουσικά Σχολεία κατ’ απομίμηση των Μουσικών Σχολείων των χωρών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης και στη συνέχεια με τις Πανεπιστημιακές Σχολές της Μουσικής Εκπαίδευσης με ειδικότητες γενικού θεωρητικού ενδιαφέροντος πρώτα και στη συνέχεια με εφαρμοσμένες σπουδές.

Β. Η πραγματικότητα στο ΠΔ 85/2022 είναι περισσότερο δυσμενής από την απλή βαθμολογική κατάταξη των τίτλων σπουδών της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στη ΔΕ κατηγορία, αφού ταυτόχρονα χαρακτηρίζει τα προσόντα αυτών των τίτλων ως επικουρικά, γεγονός που σημαίνει ότι από μόνοι τους οι τίτλοι αυτοί δεν αποτελούν αυτοδύναμα προσόντα, αλλά ενισχυτικά ή συμπληρωματικά κάποιων άλλων κύριων προσόντων, τα οποία κύρια προσόντα σαφώς καταγράφει, αφήνοντας έξω και αυτό ακόμα το απολυτήριο γενικού λυκείου, προφανώς, γιατί δεν αποτελεί τίτλο της επαγγελματικής εκπαίδευσης ή, στην καλύτερη περίπτωση, οι επικουρικοί αυτοί τίτλοι μπορεί να αποκτήσουν μια τυχαία και περιστασιακή αυτοδυναμία σε περίπτωση έλλειψης προσοντούχων κύριων προσόντων για την πλήρωση μιας θέσης.

(Αναφορά για τον ρόλο των κύριων και επικουρικών προσόντων)

Γ. Η ΚΥΑ, μια ήσσονος σημασίας νομοθετική πράξη, ακριβώς, για να μην απειλήσει το ισχυρότερο ΠΔ, η ΚΥΑ, λοιπόν, που ανακοινώθηκε την Παρασκευή 17/02/2022, ύστερα από τη συνάντηση εκπροσώπων του καλλιτεχνικού χώρου με τον πρωθυπουργό, φαίνεται να δίνει μια εμβαλωματική μισθολογική, μόνο, διέξοδο με τη δημιουργικής ασάφειας μισθολογική κατηγορία του «Καλλιτεχνικού Έργου» (ΚΕ) που δημιουργεί, προσοχή όχι της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης που συνεχίζει να αγνοείται.

Το βαθμολόγιο αυτό του «Καλλιτεχνικού Έργου» θεραπεύει τη μισθολογική σχιζοφρένεια των άλλοτε Ανώτερων Σχολών του Θεάτρου και του Χορού με τιτλούχους δύο ταχυτήτων, προ και μετά το 2003, όπως, επίσης, εξισώνει μισθολογικά τα διάφορα γνωστικά αντικείμενα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης (Μουσική, Θέατρο, Κινηματογράφος και Χορός), το όλο, όμως, πνεύμα, της ΚΥΑ, όπως περιγράφεται στην κυβερνητική ανακοίνωση, αφήνει ανέγγιχτους ως τίτλους επικουρικών προσόντων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τους τίτλους σπουδών της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης που εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, δεν αναφέρεται σε εργασιακά δικαιώματα, παρά μόνο, στην αμοιβή του «Καλλιτεχνικού Έργου» και κατ΄ επέκταση του συναφούς εκπαιδευτικού έργου, η οποία, όμως, αμοιβή για να έχει πεδίο εφαρμογής, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει το εργασιακό δικαίωμα για την πρόσβαση σε μια θέση εργασίας.

Ο χαρακτηρισμός, ακόμα, της παροχής καλλιτεχνικής υπηρεσίας ως «έργου» και όχι ως εργασίας κλείνει το μάτι στις αλήστου μνήμης και αθλιότητας συμβάσεις έργου.

Ταυτόχρονα, γίνεται αναφορά υπόσχεσης για διαβάθμιση όσων σχολών παραμένουν αδιαβάθμιστες και μιλώντας για «διαπερατότητα» των σπουδών στις παραστατικές τέχνες με την πρόβλεψη «διαδρομών» (χρησιμοποιώ το λεξιλόγιο της κυβερνητικής ανακοίνωσης) για αποφοίτους παραστατικών σχολών που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους, προαναγγέλλει, στην ουσία, το περιεχόμενο της επερχόμενης διαβάθμισης της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης του χώρου των Ωδείων και των Μουσικών Σχολών ως μιας προεπαγγελματικής βαθμίδας χωρίς αυτοτέλεια επαγγελματικών δικαιωμάτων, αν αυτά δεν καταγραφούν και αποτυπωθούν σε μια νομοθετική ρύθμιση.

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, για να παραφράσω τον Tennessee Williams και να τιμήσω τους ανθρώπους του θεάτρου που πρωτοστατούν στον αγώνα, η καλλιτεχνική εκπαίδευση που καλύπτεται από τα Ωδεία και τις Μουσικές Σχολές παραμένει ένα «Λεωφορείο ο πόθος» στη Νέα Ορλεάνη των εκπαιδευτικών πολιτιστικών διακρίσεων  σε μια θεατρική ρεαλιστική διαδρομή για την καβαφική Ιθάκη της πανεπιστημιακής καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και αυτή, λοιπόν, η καλλιτεχνική εκπαίδευση των σημερινών Ωδείων και Μουσικών Σχολών έχω την αίσθηση ότι προορίζεται ως τροφοδότης – αιμοδότης πελατών της τριτοβάθμιας κρατικής και επερχόμενης κολλεγιακής ιδιωτικής μουσικής εκπαίδευσης.

Αλήθεια, φαντάζεστε τον εαυτό σας ως μελλοντικές παλλακίδες ή ευνούχους στα χαρέμια των σουλτάνων  κολλεγιοαρχών;

Δ. Όλο αυτό το διάστημα της ενασχόλησής μου με το ΠΔ 85/2022 και τον τηλεβομβαρδισμό πολιτικών συνθημάτων και πλειοδοτικών δικαιώσεων, δοκίμασα μεγάλη έκπληξη από την έλλειψη ενημέρωσης και την ευκολία της άγνοιας από όλο το φάσμα της πολιτικής ηγεσίας με τις επαγγελίες από την κυβέρνηση ή τις απαιτήσεις από την αντιπολίτευση για τη δημιουργία Πανεπιστημιακής Σχολής Παραστατικών Τεχνών και τις εσφαλμένες επισημάνσεις τους για τη διαχρονική έλλειψη τέτοιας ή τέτοιων σχολών, τη στιγμή που ανάλογες σχολές υπάρχουν διάσπαρτες στα διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα σε περισσότερο ή λιγότερο αναπτυγμένη μορφή.

Π.χ. στην πόλη της Θεσσαλονίκης, που βρισκόμαστε σήμερα, υπάρχει η Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ με τα τμήματα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Σπουδών, Μουσικών Σπουδών, Θεατρικών και Κινηματογραφικών Σπουδών που, αν μαζί με αυτά, συνυπολογιστεί το Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του ΠΑΜΑΚ και προστεθούν δύο, ακόμα, τμήματα, Χορού και Εφαρμοσμένων Θεατρικών και Κινηματογραφικών Σπουδών, μια Ανώτατη (Πανεπιστημιακή) Σχολή Παραστατικών Τεχνών, που υπερκαλύπτει σε ανώτατο επίπεδο την καλλιτεχνική εκπαίδευση, είναι έτοιμη, σχεδόν, προς άμεση λειτουργία.

Παρόμοιες σχολές με διάφορα τμήματα υπάρχουν στα Πανεπιστήμια της Δυτικής Μακεδονίας, των Ιωαννίνων, το Ιόνιο, στο οποίο Ιόνιο λειτουργεί υπερπλήρης σχολή εφαρμοσμένων μουσικών σπουδών, των Αθηνών και της Πελοποννήσου.

1. E. Η εσπευσμένη συγκρότηση των ομάδων εργασίας κάτω από την πίεση των κινητοποιήσεων όχι από άτομα, τουλάχιστον, όσον αφορά το γνωστικό αντικείμενο της μουσικής εκπαίδευσης που γνωρίζουμε καλύτερα, «εγνωσμένου κύρους», όπως συνηθίζουμε να λέμε, αλλά από τα άμεσα και πρόχειρα διαθέσιμα του κρατικού κορβανά και τους συνηθισμένους προσκωλυόμενους δημοσιοσχεσίτες και σε κάποιες περιπτώσεις από άτομα χωρίς πανεπιστημιακή εκπαίδευση, που καλούνται να εργαστούν, να συμβουλέψουν και να προτείνουν γι’ αυτή, καθιστά εκ προοιμίου ανεπαρκές και αναξιόπιστο το έργο τους.

Από την άλλη, θα πρέπει να αξιολογήσουν τις απόψεις σημαντικών προσωπικοτήτων που μπορεί να κληθούν για ακρόαση και ζητώ συγγνώμη τόσο από αυτούς στους οποίους θα αναφερθώ, όσο και από αυτούς που για την οικονομία του χρόνου θα παραλείψω.

Είναι δυνατόν τα μέλη αυτά της ομάδας εργασίας για τη μουσική εκπαίδευση να αξιολογήσουν και, κυρίως, να κρίνουν, να εγκρίνουν ή να απορρίψουν τις απόψεις π.χ. του Χάρη Ξανθουδάκη, του Γιώργου Κουρουπού, του Άλκη Μπαλτά, του Δημήτρη Μαραγκόπουλου, του Χρήστου Σαμαρά, του Βύρωνα Φιδετζή, του Γιάννη Βακαρέλη, της Δόμνας Ευνουχίδου, του Λεωνίδα Καβάκου, κλπ, κλπ, κλπ;

Η πείρα έχει δείξει ότι οι εργασίες τέτοιων επιτροπών ή ομάδων εργασίας καλύπτονται, πάντα, από ένα πέπλο μυστικότητας και σιωπής, που κάποιοι αποκαλούν εχεμύθεια, μέχρι τον τοκετό του τέρατος, γεγονός που με ανάγκασε το 1997 σε μια ανάλογη κύηση νομοθετικής ρύθμισης, στην οποία θα αναφερθώ παρακάτω, των ομάδων εργασίας για τη μουσική εκπαίδευση να επικαλεστώ έναν στίχο από το κοντάκιο «Εἰς τὴν ἀποτομὴν τοῦ Προδρόμου» του Ρωμανοῦ τοῦ Μελῳδοῦ «Τούτων δὲ πάντων οὐ φανερῶς λεγομένων ἦλθεν κατόπιν τῶν λόγων ἔργα πονηρά».

ΣΤ. Κατά την εκτίμησή μου, σήμερα, η καλλιτεχνική εκπαίδευση βρίσκεται ανάμεσα στις Συμπληγάδες της κερδοσκοπίας και του καιροσκοπισμού.

Η κερδοσκοπία υπηρετείται από τους νυν και τους επίδοξους κολλεγιάρχες που εκμισθώνουν σφραγίδες ξένων και, συνήθως, αμφίβολης αξίας ως προς το γνωστικό αντικείμενο των τεχνών πανεπιστημίων με αποθέωση αυτή του Ωδείου Αθηνών που η ανακοίνωσή του στον τύπο, τις μέρες, μάλιστα, της αιχμής των αντιδράσεων για το ΠΔ 85/2022, για τη λειτουργία κολλεγίου σε συνεργασία με ξένο πανεπιστήμιο (Gοldsmiths University) καταλήγει αποκαλύπτοντας την ουσία των προθέσεών του με τα λόγια, ότι τα πτυχία αυτού του σενεργατικού κολλεγίου θα έχουν τη σφραγίδα του ξένου πανεπιστημίου και στο σημείο αυτό σας προτρέπω να διαβάσετε το χρονογράφημα του αείμνηστου καθηγητή μου, ποιητή και συγγραφέα Γιώργου Ιωάννου με τίτλο «Το σφραγιδάκι», με τη διαφορά ότι το περιζήτητο σφραγιδάκι μιας τυπικής γραφειοκρατικής δημόσιας υπηρεσίας του παρελθόντος έγινε στην περίπτωση των κολλεγίων ακριβή σφραγίδα πολυτελείας που σφραγίζει faux bijoux τίτλους σπουδών με ακαδημαϊκό βουλοκέρι σε άτυπα πανεπιστήμια του παρόντος και του μέλλοντος.

Η κερδοσκοπία δημιουργεί δυο πόλους στην επαγγελματική εκπαίδευση: την κολλεγιοκρατία που παράγει κολαούζους του ευρωατλαντικού καπιταλισμού και την ιεκοκρατία που διαπλάθει υποτακτικούς προλετάριους των πρώτων, με τελικό αποτέλεσμα η εκπαίδευση, σε οποιαδήποτε μορφή της, να μην αποτελεί πρόβλημα, μόνο, εκπαιδευτικό, αλλά ευρύτερα κοινωνικό και, σε τελευταία ανάλυση, ταξικό.

Ο καιροσκοπισμός υπηρετείται από συναδέλφους μας της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, ιππότες στο άρμα του κράτους, που προσπαθούν να υφαρπάξουν για προσωπικό όφελος και όχι για λόγους εκπαιδευτικής και κοινωνικής αναγκαιότητας ακαδημαϊκούς τίτλους με προσωποπαγείς θέσεις και ως μια τέτοια προσπάθεια αναφέρω αυτή του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης που πάνω από μισό αιώνα ξιφομαχεί και σκιαμαχεί με διάφορα μέσα γι’ αυτόν τον σκοπό και, αν κάποτε αυτή η προσπάθεια είχε, παρεμπιπτόντως, με τα προσωπικά συμφέροντά τους ως άλλοθι και κάποιο εκπαιδευτικό και κοινωνικό αντίκρυσμα, σήμερα, στερείται κάθε σοβαρότητας αποκαλύπτοντας γυμνή από εκπαιδευτικά και κοινωνικά ερείσματα την ιδιοτέλεια των προθέσεων από τη στιγμή που οι υπάρχουσες στην πόλη της Θεσσαλονίκης δομές της Πανεπιστημιακής Μουσικής Εκπαίδευσης υπερκαλύπτουν και κάνουν περιττή μια τέτοια νέα δραστηριότητα και δεδομένου, μάλιστα, ότι η πόλη της Θεσσαλονίκης δεν είναι πληθυσμιακά, γεωπολιτισμικά και γεωπολιτιστικά Παρίσι να έχει τόσες πανεπιστημιακές σχολές μουσικής εκπαίδευσης, αφού και το Παρίσι, ακόμα, έχει μόνο μια στον τομέα των εφαρμοσμένων μουσικών σπουδών και των σπουδών του χορού, το Conservatoire National Supérieur de Musique et de Danse de Paris και η Γαλλία, συνολικά, δύο, το Ωδείο του Παρισιού που προανέφερα και το Conservatoire National Supérieur de Musique et de Danse de Lyon.

Η αλήθεια είναι ότι πολλές γενεές μουσικών στη χώρα μας μεγάλωσαν με το όνειρο μιας Μουσικής Ακαδημίας που τους βασανίζει ακόμα και σήμερα ως εφιάλτης μεγαλοϊδεατισμού ή ψευδαίσθηση καταξίωσης, τη στιγμή που στην Ευρώπη ο όρος τείνει να εκλείψει, πχ τη βαθμίδα της Πανεπιστημιακής Μουσικής Εκπαίδευσης στη Γερμανία καλύπτουν οι Hochschulen, στην Αγγλία τα Colleges, στη Γαλλία τα Conservatoires και στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω την, πιστεύω, σκόπιμα λανθασμένη μετάφραση για τη δημιουργία, προφανώς, εντυπώσεων στις προτάσεις του Πανελληνίου Συλλόγου των Αποφοίτων των Ωδείων και Μουσικών Σχολών της γαλλικής λέξης «Conservatoire» με την ελληνική λέξη «Ακαδημία».

Όλοι γνωρίζουν, υποθέτω και αυτοί που έκαναν τη μετάφραση, ότι η γαλλική λέξη «Conservatoire» δεν είναι στην ελληνική γλώσσα η λέξη «Ακαδημία», αλλά η αντιπαθής για πολλούς από αυτούς λέξη «Ωδείο».

Ζ. Ας επισημάνω, όμως, και δύο άλλες παρανοϊκές αντιφάσεις που αποκαλύπτουν, αυτή τη φορά, τον καιροσκοπισμό του κράτους.

Όσο το κράτος δε διέθετε πανεπιστημιακές μουσικές σχολές για να αντλήσει μουσικούς ως δασκάλους ή καθηγητές στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, παραχωρούσε αφειδώς στους αποφοίτους των ωδείων και των μουσικών σχολών που, σήμερα, θεωρεί ως ΔΕ τη βαθμολογική κατάταξη της ΠΕ κατηγορίας για τον διορισμό τους στη δημόσια εκπαίδευση (Νόμος 3475/2002, Άρθρο 20).

Σήμερα, αυτούς τους ίδιους, που δεν τους χρειάζεται, τους πετάει στις γραμμές του πνευματικού προλεταριάτου, θυμίζοντάς μας γι’ αυτή τη μεσαία, κατά κάποιον τρόπο, εκπαιδευτική τάξη που το ίδιο το κράτος δημιούργησε, αποθέωσε και τώρα θέλει να τη συντρίψει τα λόγια του Λένιν, σύμφωνα με τα οποία, «ο καπιταλισμός αναδημιουργεί αναπόφευκτα μια ολόκληρη σειρά από μεσαία στρώματα… που ξαναπετιούνται το ίδιο αναπότρεπτα στις γραμμές του προλεταριάτου» (Λένιν: Μαρξισμός και αναθεωρητισμός).

Αν, βέβαια, αυτό το κράτος του σύγχρονου παρασιτικού χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού απεχθάνεται τον Λένιν, θα μπορούσε να διδαχτεί από τον Αριστοτέλη, ότι «…τὸ μὲν γὰρ ἄνισον ἅπαν παράνομον, τὸ δὲ παράνομον οὐχ ἅπαν ἄνισον…» (Ἠθικὰ Νικομάχεια) και να μην εντάξει στο παιχνίδι της προσφοράς και της ζήτησης του φιλελευθερισμού το καλλιτεχνικό κεφάλαιο της χώρας μας, που πίσω από τους τίτλους του δεν κρύβονται άυλοι χρηματιστηριακοί τίτλοι, αλλά στυλοβάτες του πολιτισμού και βιοπαλαιστές της ζωής.

Ακόμα, μια απλή στατιστική ματιά στη σπουδαστική σύνθεση του ωδειακού χώρου της χώρας μας είναι αποκαλυπτική της προϊούσας φθοράς αυτού του χώρου με την αισθητή μείωση των σπουδαστών των ανωτέρων τάξεων και την υπό εξαφάνιση αυτών των μέσων τάξεων που νομοτελειακά θα οδηγήσουν, σύντομα, στην εξαφάνιση και των ανωτέρων τάξεων.

Από πού, λοιπόν, θα αντλήσουν στο κοντινό μέλλον σπουδαστές τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, που μοιραία και αυτά θα οδηγηθούν στην ποσοτική σπουδαστική καχεξία ή την ποιοτική σπουδαστική καχεξία με την αξιολογική υποβάθμιση για την άγρα σπουδαστών, από τις κατώτερες βαθμίδες;

 Η. Μόλις, χθες, με μια μακροσκελή ανακοίνωση δημοσιεύτηκαν οι θέσεις του Ωδείου Αθηνών για το επίμαχο ΠΔ 85/2022 που λένε πολλά χωρίς να λένε τίποτα, περιφερόμενες στον τόπο του εγκλήματος.

Από τις θέσεις αυτές σταχυολογώ τα παρακάτω:

1. Την προσπάθεια παραποίησης, ακόμα και του Συντάγματος με την οικεία στους μουσικούς τεχνική της élimination ή liquidation

Γράφει το Ωδείο Αθηνών στις θέσεις του «… στο πεδίο των καλλιτεχνικών σπουδών τα πράγματα είναι εξαιρετικά απλά, και θεμελιώνονται με απόλυτη σαφήνεια στο Σύνταγμα της χώρας, το οποίο, στο άρθρο 16 παρ. 7 ορίζει ότι η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση (όπως η καλλιτεχνική) παρέχεται από σχολές ανώτερης βαθμίδας…»,, αλλά αποκρύπτει την αρχική φράση της παραγράφου 7 του άρθρου 16 του Συντάγματος που αναφέρει ότι «η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το κράτος…».

Ιδού, ολόκληρη η παράγραφος 7 του άρθρου 16 του Συντάγματος:

«H επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Kράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές».

2. Επικαλείται το Ωδείο Αθηνών τον νόμο 1158/1981, σύμφωνα με τον οποίο «Η Ανωτέρα Καλλιτεχνική Εκπαίδευσις ανήκει εις την τρίτην βαθμίδα εκπαιδεύσεως, παρέχεται δε εις τας Ανωτέρας Δημοσίας και Ιδιωτικάς Σχολάς Καλλιτεχνικής Εκπαιδεύσεως», αλλά δε βλέπει η δε θέλει να δει τη συνταγματική αντίφαση του νόμου αυτού που μιλάει για ανώτερες δημόσιες και ιδιωτικές σχολές καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, ενώ η παράγραφος 7 του άρθρου 16 περιορίζει αυτό το προνόμιο, μόνο, στο κράτος.

Σχιζοφρένεια της ελληνικής τεθλασμένης νομοθεσίας, αθώο θύμα της οποίας είναι και η καλλιτεχνική εκπαίδευση.

Τελικά, ο νόμος είναι αντισυνταγματικός ή το Σύνταγμα παράνομο στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας που τόσο γλαφυρά περιγράφει στο ποίημά του ο Άγγελος Βλάχος

«Ξεύρεις τὴν γῆ ποὐ ἀνθεῖ

φαιδρὰ πορτοκαλέα

καὶ κοκκινίζει ἡ σταφυλὴ

καὶ θάλλει ἡ ἐλαία;

Ὦ! δὲν τὴν ἀγνοεῖ κανείς,

εἶναι ἡ γῆ ἡ Ἑλληνίς»

(Ἡ γῆ τῆς Ἑλλάδος);

3. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια νομονεκροφιλίας το Ωδείο Αθηνών ανασύρει από τον τάφο τον νόμο  2557/1997.

Όμως, σ’ αυτόν τον εφιαλτικό νόμο φάντασμα του Ευάγγελου Βενιζέλου είχε αντιταχθεί σύσσωμη η μουσική κοινότητα της χώρας μας με αποκορύφωμα τη διοργάνωση ενός συνεδρίου στο Δημοτικό Ωδείο της Βέροιας, του οποίου είχα την τύχη τότε να είμαι καλλιτεχνικός διευθυντής και μαζί με τον Θανάση Ρεπάνη ως συνδικαλιστή της ΠΕΜ – ΟΤΑ είχαμε την ευθύνη διοργάνωσης του συνεδρίου  με συμμετοχή  των διοικήσεων και των καλλιτεχνικών διευθυντών, σχεδόν, όλων των δημοτικών ωδείων, αλλά και προσωπικοτήτων του μουσικού χώρου, όπως οι αείμνηστοι Θόδωρος Αντωνίου (ως προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας και ως πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών) και Στέφανος Βασιλειάδης, ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος, ο Άλκης Μπαλτάς, κα.

Για ενημέρωση των νεωτέρων ο νόμος 2557/1997, του οποίου το άρθρο 5 μέρος 4 αφορά τη μουσική εκπαίδευση, είναι ένας βενιζελικού τύπου μεγαλοϊδεατικός, ισοπεδωτικός, πανπολιτισμικός και πανπολιτιστικός νόμος.

Τότε, μιλώντας στο συνέδριο της Βέροιας, για τον νόμο αυτό είχα πει ότι «η μουσική εκπαίδευση βρίσκεται ανάμεσα στις Συμπληγάδες της ηρώδειας σφαγής της από τον νόμο ή του θανάτου της από τη χρόνια φθίση».

Σήμερα, μια και η πολιτεία μας απαγορεύει την ευθανασία, γιατί υπερασπίζεται, δήθεν, το δικαίωμα της ζωής και, στην πραγματικότητα, της ζωής χωρίς δικαιώματα, η μουσική εκπαίδευση μαζί με τους συντρόφους της της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης με το ΠΔ 85/2022 βρίσκονται στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Μάλιστα, στο σημείο αυτό θα πρέπει να σας αναφέρω για ιστορικούς λόγους μια απειλητική επιστολή του, τότε, υπουργού πολιτισμού, Ευάγγελου Βενιζέλου, προς τον δήμαρχο της Βέροιας που του έλεγε ότι οι διευθυντές των δημοτικών ωδείων, που συμμετείχαν στην επιτροπή προώθησης των αποφάσεων του συνεδρίου προσέβαλαν τους θεσμούς, γιατί καταγγείλαμε τη μεταμεσονύχτια ψήφιση στη Βουλή του νόμου αυτού και έδινε τη συμβουλή ή, μάλλον, εντολή στον δήμαρχο της Βέροιας να ενημερώσει και τους άλλους δημάρχους που οι διευθυντές των δημοτικών ωδείων των δήμων τους είναι μέλη αυτής της επιτροπής.

Προφανώς, κατά τον τότε υπουργό πολιτισμού, βασικοί θεσμοί της Ελληνικής Πολιτείας είναι η απειλή και η βία και αυτούς προσβάλαμε.

Αυτόν τον νόμο θέλει να αναστήσει, σήμερα, το Ωδείο Αθηνών κατά τον του Γιώργου Σεφέρη ποιητικό λόγο «οἱ παλαιοὶ νεκροὶ ξεφύγαν ἀπ᾿ τὸν κύκλο καὶ ἀναστήθηκαν καὶ χαμογελᾶνε μέσα σὲ μία παράξενη ἡσυχία».

4. Τέλος, το Ωδείο Αθηνών, γνωρίζοντας καλά την τεχνική του μπετοβενικού crescendo δεν παρέλειψε στο finale των θέσεών του να χτυπήσει, χωρίς αιδώ και ευλογώντας τα γένια του, τα τύμπανα της σωτήριας κολλεγιοκρατίας, ώστε να είναι «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ», δηλαδη, και με την κολλεγιακή και με την ωδειακή μουσική εκπαίδευση ή για να το πω καλύτερα με τα λόγια της λαϊκής θυμοσοφίας: «Καινούργια αγάπη και παλιά με βάλανε στη μέση γυρίζω βλέπω την παλιά καινούργια δε μ’ αρέσει».

Θ. Πολλές φορές αναρωτήθηκα, αν στη χώρα μας έχουμε ένα ministère de la culture, όπως αρέσκεται να λέγεται, που διαχειρίζεται το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της άυλης πνευματικής υπόστασης του τόπου μας στον σύγχρονο κόσμο ή ένα ministère de la civilisation που διαχειρίζεται τα υλικά και τεχνικά επιτεύγματα – παράγωγα του παρελθόντος ως ένα θησαυροφυλάκειο – μουσείο τους.

Πολύ φοβάμαι ότι, κατά μια παγκόσμια πρωτοτυπία, συμβαίνει το δεύτερο σε ένα υπουργείο ως ένα μουσείο του πολιτισμού (musée de la civilization)  και, αν πάρουμε υπόψη μας την παρά φύση ένταξη σ’ αυτό και του αθλητισμού ως υλικού και τεχνικού παραγώγου μιας κοινωνίας και όχι, απαραίτητα, πολιτισμικής της κατάκτησης, δε μένει καμια αμφιβολία για τον μουσειακό χαρακτήρα του.

Σε όλα, όμως, αυτά έχουμε και εμείς τις διαχρονικές ευθύνες μας και θα σας αναφέρω μια γνωστή στους περισσότερους του μουσικού εκπαιδευτικού χώρου αυθαίρετη και χωρίς νομικό έρεισμα διοικητική παρέμβαση αυτού του πολύπαθου υπουργείου, το οποίο ατύχησε να φιλοξενήσει και υπουργό που είχε αποκαλέσει τους ποιητές με τον πεζοδρομιακό χαρακτηρισμό «λαπάδες».

Το 2016 το Υπουργείο Πολιτισμού με τις εγκυκλίους Α.Π.  132101/3359/1603/1134/20-04-2016 και 132385/3365/1606/1136/20-04-2016 πέτυχε να παρακάμψει και να παραβεί κατάφορα τον νόμο 299/1976 (ΦΕΚ 90/Α/19-04-1976) που καθορίζει με σαφήνεια και ακρίβεια τα συγκεκριμένα άρθρα (άρθρα 60-287, 44 και 46-57) του Β.Δ. «Περί κυρώσεως του εσωτερικού κανονισμού του Ωδείου Θεσσαλονίκης» (ΦΕΚ 229/Α/11-11-1957), των οποίων η ισχύς επεκτάθηκε και στα υπόλοιπα μουσικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και να επεκτείνει αυθαίρετα με τις εγκυκλίους αυτές, υπερβαίνοντας τον νόμο, το σύνολο των αναχρονιστικών διατάξεων του εσωτερικού κανονισμού του Ωδείου Θεσσαλονίκης σε όλα τα ωδεία της Ελλάδας, εκδηλώνοντας την εκπαιδευτική μήνη του π.χ. σε τρυφερές ηλικίας μικρών παιδιών που δεν μπόρεσαν να καλύψουν την προβλεπόμενη από τον σαδιστικό εσωτερικό κανονισμό διάρκεια της φοίτησης.

Ποιά ήταν, τότε, η αντίδραση στη νομική αυτή παράβαση;

Ποιά ήταν, τότε, η αντίδραση στην ηρώδεια σφαγή των παιδιών και τη βαρβαρότητα, της αψοχολόγητης και χωρίς εκπαιδευτικό έρεισμα και λόγο διαγραφής τους με το κόκκινο μολύβι από τα μαθητολόγια σε μια τραυματική, αντιπαιδαγωγική πράξη διοικητικής οίησης και αλλαζονείας;

Καμία.

Κανείς δε σκέφτηκε, ότι η υποταγή σε πράγματα που, κακώς, θεωρήθηκαν ασήμαντα θα διέγειρε τη βουλιμία της εξουσίας και για τα σημαντικά, μπροστά στα οποία βρίσκεται, σήμερα, η καλλιτεχνική εκπαίδευση;

Σε υπόμνημά μου, στις 30 Νοεμβρίου του 2020, στο Υπουργείο Πολιτισμού πήρα, στις 16 Δεκεμβρίου του 2020, την αρρήτου κάλλους απάντηση, ότι «τα εν λόγω έγγραφα έχουν συνταχθεί με τη συνδρομή της Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ», δηλαδή, είχαν την ευλογία της Νομικής Υπηρεσίας και τα «σκυλιά δεμένα».

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ύστερα από τα παραπάνω οι προσωπικές προτάσεις μου, επιγραμματικά, είναι οι παρακάτω:

1. 1. Απόσυρση ή τροποποίηση από το ΠΔ 85/2022 των διατάξεων που αφορούν την καλλιτεχνική εκπαίδευση.
2. 2. Αντιμετώπιση της σχετικής ΚΥΑ ως προσωρινής μισθολογικής διεξόδου με θετικό το στοιχείο τη μισθολογική εξίσωση των ειδικοτήτων της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, χωρίς να αγγίξει, όμως, την ουσία των αντιδράσεων για το ΠΔ 85/2022, ενώ η ανακοίνωση με την οποία έγινε γνωστή αποκαλύπτει τις προθέσεις που δεν είναι συμβατές με τα αιτήματα του καλλιτεχνικού κόσμου, όπως περιέγραψα νωρίτερα αυτή την ασυμβατότητα σχετικά με τη διαβάθμιση, την αυτοδυναμία και τα εργασιακά δικαιώματα.
3. 3. Αμφισβήτηση του κύρους των ομάδων εργασίας στον χώρο της μουσικής εκπαίδευσης, όσον αφορά τη συμμετοχή προσώπων με δημοσιοϋπαλληλικά οφίκια που συνδέονται με δεσμούς εξάρτησης από το κράτος και όχι προσωπικοτήτων του ελεύθερου και ανεξάρτητου καλλιτεχνικού χώρου.
4. 4. Συγκρότηση ενός σύγχρονου και σταθερού Γενικού Πλαισίου της Βασικής Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης με χαλαρή εποπτεία από το ΥΠΠΟΑ και, κυρίως, της Επαγγελματικής Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης με ισχυρή εποπτεία από το ΥΠΠΟΑ, η οποία Επαγγελματική Καλλιτεχνική Εκπαίδευση θα καλύπτει τον εκπαιδευτικό και επαγγελματικό χώρο ανάμεσα στη μεταλυκειακή (ΙΕΚ) και την ανώτατη εκπαίδευση και διαμόρφωση ενός ειδικού διαβαθμολογίου της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης με σαφώς αναφερόμενα επαγγελματικά δικαιώματα μιας υποκατηγορίας της βαθμίδας 6, αντίστοιχης με αυτά της πρώην ΤΕ.

Η τακτοποίηση αυτή της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης δεν προϋποθέτει αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά πολιτική βούληση, ανάλογη αυτής που έχει επιδειχτεί γενναιόδωρα για τα κολλέγια, για τα οποία αφειδώς έχουν παραχωρηθεί επαγγελματικά δικαιώματα ισότιμα με αυτά της τριτοβάθμιας (πανεπιστημιακής) εκπαίδευσης.

ΕΠΙΛΟΓΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ

Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι

Προσωπικά, πιστεύω ότι ο αγώνας και η αγωνία των καλλιτεχνών θα πρέπει να μείνουν μακριά από τις κυβερνητικές Σειρήνες της εκάστοτε, οποιασδήποτε, κυβέρνησης και τις αντιπολιτευτικές εσχατολογικές προφητείες της εκάστοτε, οποιασδήποτε, αντιπολίτευσης.

Ο αγώνας και η αγωνία των καλλιτεχνών δε σχετίζονται ούτε με την πολιτική μυθολογία, ούτε με τις πολιτικές λατρευτικές ιδεοληψίες και πολύ περισσότερο δε σχετίζονται με τα καιροσκοπικά εκλογικά μικροπαίγνια και την ευτέλεια των ιαχών της πολιτικής καθημερινότητας.

Είναι αγώνας και αγωνία ζωής, είναι αγώνας και αγωνία αναγνώρισης και επιβίωσης.

Σύμμαχοι σ’ αυτόν τον αγώνα πρέπει να είναι αυτοί που πράττουν και όχι αυτοί που υπόσχονται.

Σύμμαχοι σ’ αυτόν τον αγώνα δεν πρέπει να είναι ούτε ο πολιτικός φονταμενταλισμός, ούτε ο πολιτικός βερμπαλισμός, αλλά ο ρεαλισμός και η αντίληψη της «φιλοσοφίας της πράξης», όπως καθιερώθηκε από τον Antonio Gramsci, μια υπαρκτή φιλοσοφία που εντοπίζεται στη διαλεκτική συνέχεια της ιστορίας και καταγράφεται επιγραμματικά και παραστατικά με το ερώτημά του «Πώς είναι δυνατόν να γίνει αντιληπτό το παρόν ή ακόμα ένα ειδικό παρόν με συλλογισμούς που το διαχωρίζουν και το απομονώνουν από τα προβλήματα του παρελθόντος ή από αυτά που δεν είναι της επικαιρότητας;». Ως ειδικό παρόν ο Antonio Gramsci χαρακτηρίζει αυτό που βρίσκεται σε άμεση συνάφεια με το παρελθόν, αντίληψη που σχετίζεται με τη διαλεκτική της ιστορίας, η οποία διαλεκτική της ιστορίας δε μπορεί να αγνοήσει την πραγματικότητα του παρόντος, αλλά ούτε και να διαγράψει αυτή του παρελθόντος και του μέλλοντος της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, αυτής που στον χώρο της μουσικής χαρακτηρίζεται ως ωδειακή.

Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι

Η εποχή μου διαφέρει πολύ από τη δική σας, τη σημερινή, αλλά μπορώ να κατανοήσω τα αιτήματα, τα προβλήματα και τους προβληματισμούς σας, τον αγώνα και την αγωνία σας.

Την εποχή τη δική μου δεν επιλέγαμε πανεπιστημιακό ίδρυμα για τη συνέχιση των μουσικών σπουδών μας ακόμα και στο εξωτερικό, αλλά δασκάλους που με τη γνώση, τη σοφία, την εμπειρία και τη διεθνή ακτινοβολία τους θα άνοιγαν τους πνευματικούς μας ορίζοντες, γιατί αυτή ήταν η απαίτηση του αξιακού, εκπαιδευτικού, ακόμα και του επαγγελματικού μας οράματος και όχι η λήψη ενός πανεπιστημιακού τίτλου από διεθνώς άγνωστους δασκάλους (βλέπετε οι αξίες μας είχαν αμιγώς ποιοτικά και όχι νομιναλιστικά και τυπολατρικά ακαδημαϊκά χαρακτηριστικά που δεν είναι απαραιτήτως και ποιοτικά), επιλέγαμε, λοιπόν, δασκάλους, έστω και αν δεν καταφέρναμε να πάρουμε από αυτούς ή τα ιδρύματα που δίδασκαν έναν πανεπιστημιακό τίτλο, αφού δεν ήταν πανεπιστήμια, αλλά κάτι πολύ παραπάνω από την ταριχευμένη ακαδημαϊκή τυπολατρεία.

Προσωπικά, αισθάνομαι ευτυχής που είχα την τύχη να βρεθώ κοντά σε τέτοιους δασκάλους, με τη στενή ή ευρεία έννοια, ακούγοντας για παράδειγμα για την αισθητική, τη φιλοσοφία και την ανάλυση τους Olivier Messiaen και Jean Barraqué, για τη μουσική πρωτοπορία τις διαλέξεις – μαθήματα του Pierre Boulez στο Collège de France ή τα θερινά μαθήματα σύγχρονης μουσικής στο Darmastadt με τους Luigi Nono, Luciano Berio, Karlheinz Stockhausen, για τη φιλοσοφία τον Michel Foucault και τον Jean-Paul Sartre, κλπ, κλπ.

Υπόψη ότι το Collège de France ήταν και συνεχίζει να είναι το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της Γαλλίας στις τέχνες και τις επιστήμες, παρά το ό,τι στα χρόνια μου δεν ήταν ενταγμένο στην πανεπιστημιακή γραφειοκρατία,.

Αλήθεια, ποιό πανεπιστημιακό ακαδημαϊκό ίδρυμα έχει να παρουσιάσει στον χώρο του μουσικού πολιτισμού, παγκοσμίως, σημαντικότερους και περισσότερους δημιουργούς και εκτελεστές από αυτούς που βγήκαν από τα ιδιαίτερα μαθήματα στο σπίτι στη Rue Ballu ή στην Αμερικανική Σχολή του Fontainebleau ή αλλού και όχι σε πανεπιστημιακό ίδρυμα της Nadia Boulanger, την οποία εμπιστεύτηκε ως δασκάλα του γιου του, Soulima, ακόμα και ο Igor Stravinsky;

Σήμερα, όμως, η μηχανιστική και γραφειοκρατική αντίληψη της Ευρώπης με τα μπλε καλοκουρντισμένα και καλοχορτασμένα κοστουμάκια των Βρυξελλών έχει παρατάξει τη γνώση πίσω από τους ακαδημαϊκούς τίτλους και τις εκπαιδευτικές βαθμίδες δίκην στρατιωτικών βαθμών, που είστε αναγκασμένοι, δυστυχώς, να κατέχετε και να ενταχτείτε για την επιβίωσή σας.

Αλλά ο πολιτισμός ως συνισταμένη των μορφών της κοινωνικής συνείδησης απαιτεί ανοιχτό πνεύμα δημιουργίας και ελευθερίας και δεν είναι στρατός που εμπεριέχει μέσα του τη βία και την υποταγή, όπως και οι βαθμίδες της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης εμπεριέχουν τη βίαιη προσαρμογή και την υποταγή στην ιεραρχία.

Τον πολιτισμό, αυτή τη συνισταμένη των μορφών της κοινωνικής συνείδησης, ακόμα και μια αφρικανική παροιμία τον χαρακτηρίζει ως την ίδια τη δυνατότητα της δημιουργίας, της ανανέωσης και της ανταλλαγής των αξιών και την πνοή που αυξάνει τη ζωτικότητα της ανθρωπότητας («La culture est la possibilité même de créer, de renouveler et de partager des valeurs, le souffle qui accroît la vitalité de l’humanité») (Από γαλλική έκδοση) και δεν είναι το δίπλωμα ή η σφραγίδα που δημιουργούν τον πολιτισμό για να μη φτάσω στην απέναντι όχθη και επικαλεστώ την άποψη του Paul Valéry, ότι «Το δίπλωμα είναι ο θανάσιμος εχθρός του πολιτισμού» («Le diplôme est l’ennemi mortel de la culture»), αλλά, δυστυχώς, στη μίζερη τυπολατρεία της χώρας μας είναι ο βηματοδότης της ζωής σας.

Φαντάζεστε, για παράδειγμα, τον αείμνηστο Pierre Boulez να δίδασκε σε ένα μουσικό πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας μας;

Η απάντηση είναι όχι, γιατί η φήμη και η αξιοσύνη του, ως ενός από τους μεγαλύτερους συνθέτες και μαέστρους του δεύτερου μισού του 20^ου και των πρώτων χρόνων του 21^ου αιώνα, δε θα ήταν ικανά προσόντα να πείσουν το κρατικό προσοντολόγιο και τον ακαδημαϊκό μανδαρινισμό που θα του ζητούσαν μεταπτυχιακά και διδακτορικές διατριβές, χάρτινες πυγολαμπίδες ασημαντοτήτων, που στον χώρο της τέχνης δεν έχουν σημασία παρά ως τιτλοθηράματα και του το είχα πει, κάποτε, αυτό προς έκπληξη του ίδιου και όσων το άκουσαν δίπλα μας.

Τα λέω αυτά, γιατί έτσι πρέπει να είναι η καλλιτεχνική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδά της και, ιδιαίτερα, σ’ αυτό της ανώτατης βαθμίδας: ανοιχτή στους άξιους δημιουργούς, διανοητές και εκτελεστές και όχι χώρος επίδειξης ανούσιων τίτλων που, συνήθως, αναζητούν ψύλλους στα άχυρα της τέχνης και του πολιτισμού.

Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι

Θα κλείσω με την άποψη του Μαξίμ Γκόρκι ότι «η νέα κουλτούρα ξεκινά εκεί που ο εργαζόμενος και η εργασία αντιμετωπίζονται με σεβασμό».

Αυτόν τον σεβασμό απαιτώ και εγώ, σήμερα, μαζί σας, από όλους και την αντιμετώπιση των αποφοίτων και των εργαζομένων της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης όχι ως ένα ατύχημα της χώρας μας, αφού ο πολιτισμός τον οποίο υπηρετούν, κατά τον André Malraux, είναι αυτός που έκανε τον άνθρωπο κάτι περισσότερο από ένα ατύχημα του σύμπαντος («La culture, ce qui a fait de l’homme autre chose qu’un accident de l’univers»).

Ας προσέξουν, λοιπόν, οι νομοθέτες και οι απεργαζόμενοι τους νόμους στις ομάδες εργασίας τα λεγόμενα του δασκάλου μας της μουσικής πρωτοπορίας, Pierre Boulez, που δεν κουβαλούσε, όπως έλεγε, στην καρδιά του τον André Malraux που προενέφερα:

«Βρίσκω ότι ένας πολιτισμός (με την έννοια της γαλλικής λέξης civilization) ή, για να μιλήσω γενικότερα, ένας πολιτισμός (με την έννοια της γαλλικής λέξης culture – κουλτούρα) που δεν ξέρει πώς να απαλλαγεί από το παρελθόν του και που μερικές φορές το σκοτώνει, είναι μια κουλτούρα αδύναμη, στον δρόμο της εξαφάνισης ή που απειλείται με εξαφάνιση» («Je trouve qu’une civilisation ou, pour parler plus généralement, qu’une culture qui ne sait pas se débarrasser de son passé et qui quelquefois même le tue, est une culture faible, en voie de disparition ou menacée de disparaître»).

Μήπως, βρισκόμαστε στην αποδρομή της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης ως παραμέτρου ενός πολιτισμού σε αποδρομή και μπροστά στην αδυναμία διαχείρισης του παρελθόντος βρίσκουν ως διέξοδο τη δολοφονία της;

Με την ευχή και την ελπίδα ότι ο αγώνας σας δε θα βρεθεί τελειωμένος μπροστά στη συνηθισμένη  διαχρονικά προαποφασισμένη στάση της πολιτείας κατά τον στίχο του Ομήρου:

«οὗτος μὲν δὴ ἄεθλος ἀάατος ἐκτετέλεσται» (Οδύσσεια Χ5)

(αυτός ο φοβερός αγώνας είναι πια τελειωμένος).

ΥΓ

Αναφορά σε μια ανάλογη εμπειρία στη Γαλλία, όπου το Υπουργείο Πολιτισμού και Επικοινωνίας θεωρούσε τους τίτλους σπουδών των ωδείων, τους οποίους, όμως, τίτλους σπουδών δεν αναγνώριζε το Υπουργείο Απασχόλησης.

Δόθηκε μια διέξοδος με το «Arrête du 5 mai 2011» (Journal Officiel 17 mai 2011) και τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις του για την απόκτηση του Diplȏme d’ Etat για καθηγητές μουσικής με συνεχιζόμενη εκπαίδευση ή αναγνώριση της επαγγελματικής εμπειρίας.

*ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

ΜΟΥΣΙΚΟΣ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΠΡΩΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΩΔΕΙΩΝ