Καθιερώθηκε στο δημόσιο λόγο να αποδίδεται η πολιτική της Τουρκικής κυβέρνησης στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία με τον όρο “επιλογή μαντριού”. “Άραγε θα επιλέξει η Άγκυρα το Δυτικό ή το Ευρασιατικό μαντρί;” είναι μία φράση κλισέ της εποχής
–
Γράφει ο Γιάννης Χουβαρδάς*
1η παρατήρηση: Η συγκεκριμένη ορολογία αποτυπώνει το πως η Ελληνική άρχουσα-κεφαλαιοκρατική τάξη και οι πολιτικοί, κοινωνικοί, στρατιωτικοί, θρησκευτικοί, δορυφόροι της, αντιλαμβάνονται την πολιτική, τις πολιτικές σχέσεις.
Βλέπουν τον υπάρχον συσχετισμό ισχύος στο εσωτερικό του κράτους (μεταξύ των τάξεων, των οικονομικών συμφερόντων) αλλά και διεθνώς (μεταξύ των εκφραστών τους -κράτη και διακρατικές συμμαχίες) ως μια παγιωμένη και αναλλοίωτη ιεραρχία.
Ως μία φυσική ίσως και “Θεία” κατάσταση, σύμφωνα με την οποία οι κοινωνίες των ανθρώπων και των κρατών χωρίζονται σε “πρόβατα” και “ποιμένες”, έχοντας τα αντίστοιχα της θέσεως τους δικαιώματα.
Επακόλουθα όσοι τολμούν να σκεφτούν ή να διεκδικήσουν περισσότερα δικαιώματα, πόσο μάλλον μια διαφορετική ιεραρχία ή την κατάργηση της ιεραρχίας, είναι υβριστές. Σύντομα οι παραβάτες θα εισπράξουν τη νέμεση της “φύσης” ή του “Θείου”.
2η παρατήρηση: Αυτοί οι κύκλοι αντιλαμβάνονται διεθνοπολιτικά τον εαυτό τους ως “πρόβατο” (αν και στην πραγματικότητα προσομοιάζουν με ύαινες, δεδομένου ότι και οι ποιμένες τους μοιάζουν περισσότερο με λύκους). Σκέφτονται και πράττουν ανάλογα. Έγιναν σημαιοφόροι των συμφερόντων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, των μεγάλων δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων γενικώς, προσδοκώντας περισσότερο “σανό” (καλύτερα ταιριάζει κανένα κοψίδι) από μία τυχόν επικράτηση των “ποιμένων” τους στην ανακατανομή των σφαιρών επιρροής, και την εύνοια τους στη διαμάχη με τους Τούρκους και άλλους ομολόγους τους στην περιοχή.
3η παρατήρηση: Το ενδεχόμενο η άρχουσα-κεφαλαιοκρατική τάξη της Τουρκίας να μην αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως “πρόβατο” δε φαίνεται να τους απασχολεί. Δεν υποψιάζονται ότι οι Τουρκικές κυβερνήσεις που εκφράζουν τα συμφέροντα αυτής της τάξης, ίσως και να επιδιώκουν να καταστήσουν το ίδιο το Τουρκικό κράτος ένα γεωπολιτικό μαντρί, και την άρχουσα Τουρκική τάξη έναν διεθνή ποιμένα!
Αντίστοιχα δε διανοούνται ότι οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις μπορεί να, και επιτρέπουν στην Άγκυρα ένα (μικρό για την ώρα) “μαντρί”, ότι οι διαμάχες τους μαζί της αφορούν το μέγεθος του (στο οποίο η Τουρκική κυβέρνηση θέλει να συμπεριλάβει και ζητήματα Ελληνικού και Κυπριακού ενδιαφέροντος).
Είπαμε.. γι’ αυτούς η κατανομή ισχύος, εν προκειμένω η τελευταία αυτής στη δεκαετία του ’90, και τα “δικαιώματα” που απορρέουν απ’ αυτή, είναι “φυσική ή Θεία” και άρα απαραβίαστη κατάσταση.
Ως εκ τούτου η εμμονή όλων των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων να διατηρούν σχέσεις με την Άγκυρα που να την αποτρέπουν από το να βρεθεί απέναντι στα σχέδια τους, αλλά και οι νέο-αυτοκρατορικές φιλοδοξίες της τελευταίας, ερμηνεύονται ως λάθος, ως ανορθολογισμός, ως ψυχολογικό σύνδρομο κτλ.. και πάντως όχι ως αυτό που πραγματικά αποτυπώνουν. …Τη διεθνοπολιτική αναβάθμιση του Τουρκικού κράτους!
4η παρατήρηση: Οι ίδιοι κύκλοι αυτό-κατανοούνται ως “ποιμένες” στο εσωτερικό της χώρας. Σκέφτονται και συμπεριφέρονται ως ιδιοκτήτες της. Σέρνουν το λαό πιο βαθιά στον πόλεμο στην Ουκρανία και στην αντιπαράθεση ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Επιμένουν στην αναζήτηση συμφωνιών και διευθετήσεων με τους ομολόγους τους στην περιοχή, υπό την καθοδήγηση των δικών τους “ποιμένων”, οι οποίες είναι επώδυνες για την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας (βλ. συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο) και οι οποίες ναρκοθετούν την περιφερειακή ειρήνη. …Και βεβαίως νιώθουν άνετα να λένε στο λαό, “όποιος δεν προσαρμόζεται πεθαίνει”, όταν αυτός δυσανασχετεί γιατί καλείται να ζήσει με pass και voucher, γιατί μετατρέπεται σε “κρέας για τα κανόνια”, εξαιτίας των επιλογών τους. …Άλλωστε γι’ αυτούς οι λαοί πρόβατα είναι!
Εμείς παρόλα αυτά ας έχουμε στο μυαλό μας δύο πράγματα! 1ον) Τα δικαιώματα και η κοινωνική οργάνωση είναι προϊόν των ανθρώπινων σχέσεων. 2ον) Οι σχέσεις ισχύος είναι μεταβλητές. Αύριο μπορεί όλα να είναι αλλιώς …και ίσως να φροντίσουν τα “πρόβατα” γι’ αυτό!
ΥΓ. Ο όρος μαντρί ίσως χρησιμοποιήθηκε από μέρος μου παλαιότερα, χάριν εκλαΐκευσης μιας κατάστασης. Δεν είχε συνειδητοποιηθεί το φιλοσοφικό-πολιτικό πλαίσιο του.
*PhD© Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας
