Μεταφράζω για του λόγου το αληθές:
Πρώτα το αναφερόμενο στους ηθοποιούς:
“…οι παραγωγοί και οι καλλιτεχνικοί διευθυντές, συνεχώς εκπλήσσονται από το γεγονός πως οι ίδιοι καλλιτέχνες που ξοδεύουν χρόνια και πολλά χρήματα στην υποκριτική τους εκπαίδευση, με μαθήματα ορθοφωνίας, τραγουδιού, κίνησης και χορού, παρ’ όλα αυτά δεν αφιερώνουν ούτε τα ελάχιστα μαθήματα επάνω στην οικονομική τους κατάρτιση ή στο πως να διαχειρίζονται τον εαυτό τους σε ακροάσεις, επαγγελματικές συναντήσεις και παραμέτρους που απαιτεί η εύρεση εργασίας…”
Σημείωση δική μου: είναι σοκαριστικό πόσο λειτουργικά αναλφάβητοι είμαστε οι ηθοποιοί και πόσο αδαείς όταν πρόκειται να κάνουμε μια οικονομική διαπραγμάτευση ή να διαβάσουμε σωστά ένα συμβόλαιο ή συμφωνητικό. Τα ίδια και στη Αμερική από ό,τι φαίνεται, χωρίς αυτό να είναι ιδιαίτερα παρηγορητικό. Και συνεχίζει ο συγγραφέας με τους διευθυντές:
“…Αντίστοιχα, οι ηθοποιοί μένουν άναυδοι όταν ανακαλύπτουν ότι άνθρωποι που έχουν αναρριχηθεί στις υψηλότερες θέσεις της πολιτιστικής διοίκησης (καλλιτεχνικοί διευθυντές και προϊστάμενοι εν γένει, διευκρινίζω εγώ), συχνά είναι αγενείς, αντικοινωνικοί, με φτωχά έως ανύπαρκτα διοικητικά προσόντα, αμφίβολης ηθικής, κακότροποι, εριστικοί και ανύπαρκτες ηγετικές ικανότητες…”
Σας θυμίζει κάτι ή κάποιους; Μεγάλη και δυσάρεστη κουβέντα. Ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε την ποιότητα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, αλλά και τα κριτήρια επιλογής των προσώπων ευθύνης, από την εκάστοτε πολιτική ή μη ηγεσία.
Όσοι δε γνωρίζουν την επαγγελματική καθημερινότητα των καλλιτεχνών και εξεπλάγησαν από τη σφοδρότητα των καταγγελιών για κακοποιητικές συμπεριφορές στον επαγγελματικό χώρο, ιδίως του θεάτρου, την περασμένη χρονιά, εξίσου απορημένοι θα μείνουν αν πληροφορηθούν ότι ένα μεγάλο κομμάτι των ηθοποιών, δέχονται να κάνουν πρόβες χωρίς να αμοίβονται (αυτό σημαίνει μίνιμουμ δύο μήνες εργασίας), ότι δέχονται το δικαίωμα του παραγωγού να κατεβάσει την παράσταση όποτε θέλει, ότι δεν έχουν θεσμοθετημένη μίνιμουμ χρονική αποζημίωση (καταργήθηκε το 2012), ότι απασχολούνται σε καθεστώς ωρομίσθιας απασχόλησης και πολλά άλλα.
Επίσης, είναι λυπηρό που η συντριπτική πλειοψηφία των Δραματικών σχολών, κρατικών και μη, δεν έχουν κύκλους προετοιμασίας για το επάγγελμα. Έτσι, πολλοί ηθοποιοί αγνοούν βασικά εργασιακά τους δικαιώματα, διαπραγματεύονται μόνο την αμοιβή τους χωρίς να αναρωτιούνται για τις εργασιακές συνθήκες (ανήλιαγα καμαρίνια χωρητικότητας ασανσέρ, αμοιβές με ποσοστά κλπ), δε μπορούν να καταλάβουν ένα συμφωνητικό και συχνά κάνουν λάθη στις οικονομικές τους διαπραγματεύσεις, μη γνωρίζοντας εν τέλει, πόσες θα είναι οι ακριβείς οικονομικές τους απολαβές.
Ξέρω ότι όλα αυτά φαίνονται εξωφρενικά σε όσους δεν είναι καλλιτέχνες. Και θα αναρωτιούνται, γιατί τότε κάνουν αυτή τη δουλειά, πόσο μάλλον που είναι επιλογή τους;
Άλλη μεγάλη κουβέντα, που θα αναπτύξουμε σε επόμενο άρθρο.
Καθώς όμως μένει το θέμα ανοιχτό, θα κλείσουμε με το αυτονόητο: το εργασιακό περιβάλλον πέρα από την αμοιβή, οφείλει πρωτίστως να αφορά και τις συνθήκες εργασίας, το ωράριο, την ασφαλιστική κατοχύρωση, τη συμπεριφορά και άλλα ποιοτικά και αξιακά ζητήματα, τα οποία δυστυχώς δε συζητιούνται στην πολιτιστική ατζέντα. Αλλά χωρίς αυτά, τι πολιτισμό αξιώσεων μπορούμε να παράγουμε;
* Ο Νίκος Ορφανός είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής Δη.Πε.Θε. Ρούμελης.
