Η κήρυξη του πολέμου του ’40 μέσα από αφηγήσεις μαθητών
Πώς όμως έζησαν την κήρυξη του πολέμου τα παιδιά της εποχής; Αφηγήσεις το αποτυπώνουν:
Ιωάννης Αντωνακέας
Το καλοκαίρι του 1940 έδινα εξετάσεις για να προβιβαστώ από την γ΄ τάξη του Γυμνασίου στην δ’. Θυμάμαι ότι γράφαμε ένα διαγώνισμα και κάποια στιγμή ο επιβλέπων καθηγητής μας είπε: «Σήμερα εσείς γράφετε διαγώνισμα. Για κοιτάξτε αύριο τι κάνω εγώ;». Μας έδειξε μια ταυτότητα στη φωτογραφία της οποίας φορούσε τη στολή του έφεδρου ανθυπολοχαγού. «Θα παρουσιαστώ στον στρατό αύριο!» μας είπε με υπερηφάνεια και χαρά. Του είχε σταλεί ατομική πρόσκληση. Είχαμε ακούσει ότι καλούντο κλάσεις εφέδρων με ατομικές προσκλήσεις και αυτό το γεγονός επιβεβαίωνε τις φήμες και ενίσχυε την πεποίθηση ότι κάτι δεν πήγαινε καλά… Την θυμάμαι την ημέρα εκείνη. Εκείνη την εποχή τα σχολεία λειτουργούσαν και τα Σάββατα μέχρι το μεσημέρι. Το Σάββατο 26 Οκτωβρίου όμως δεν είχαμε μάθημα λόγω της εορτής της σημαίας. Έτσι είχαμε αργία από την Παρασκευή το απόγευμα μέχρι τη Δευτέρα το πρωί. Εγώ είχα παραμελήσει τα μαθήματά μου μέχρι την τελευταία στιγμή με αποτέλεσμα να ξυπνήσω την Δευτέρα 28 Οκτωβρίου στις 06.00 για να γράψω τις ασκήσεις των αρχαίων ελληνικών…
Την στιγμή που έγραφα, πρέπει να ήταν λίγο πριν τις 07.00, ακούστηκαν οι σειρήνες. Εν τω μεταξύ, ξύπνησαν και οι δικοί μου. Ανοίξαμε αμέσως το ραδιόφωνο, όμως το πρόγραμμα δεν είχε αρχίσει ακόμη. Ο πατέρας μου είπε: «Δεν πας κάτω να δεις τι συμβαίνει;». Το σπίτι μας τότε ήταν σε μια δεύτερη παράλληλη οδό με τη Πατησίων. Στον δρόμο συνάντησα έναν άνθρωπο και τον ρώτησα τι συμβαίνει. «Πόλεμος» μου λέει. «Τι πόλεμος;» ξαναρωτώ. Τότε με μεγάλη δόση υπερβολής μου είπε: «Η Ελλάδα, η Τουρκία και η Σερβία κήρυξαν τον πόλεμο στη Γερμανία και την Ιταλία». Φθάνοντας στην Πατησίων είδα κόσμο συγκεντρωμένο σε ένα καφενείο. Πλησίασα και είδα να διαβάζουν μια προκήρυξη γενικής επιστράτευσης, η οποία ήταν κολλημένη έξω από το καφενείο…
Επέστρεψα σπίτι για να ενημερώσω τους γονείς μου…. Ο πατέρας μου ήταν ενθουσιασμένος. Ευελπιστούσε ότι θα τον καλούσαν στον στρατό. Δεν κλήθηκε όμως, καθώς ήταν σχετικά μεγάλος σε ηλικία. Εκείνη την ημέρα εγώ δεν πήγα σχολείο. Οι συμμαθητές μου όμως που πήγαν, μου διηγήθηκαν τι έγινε. Συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο και ένας καθηγητής τους ανακοίνωσε ότι τα σχολεία θα παρέμεναν κλειστά μέχρι νεωτέρας διαταγής. Εγώ κατέβηκα στην Ομόνοια και από εκεί κατευθύνθηκα στο Σύνταγμα. Πέρασα και από τα γραφεία της Αl Litoria. Οργισμένοι πολίτες είχαν σπάσει τις τζαμαρίες και είχαν πετάξει τα έπιπλα από τα παράθυρα. Το κέντρο της πόλης δονείτο από διαδηλώσεις υπέρ του πολέμου. Ακούγονταν πολλά συνθήματα, εκείνο όμως που μου αποτυπώθηκε στο μυαλό ήταν το παράδοξο σύνθημα: «Ζήτω ο πόλεμος»….
Συνεντεύξεις: Νίκος Γιαννόπουλος, ιστορικός…
