Στα Ρίζια του Έβρου, πάνω στα σύνορα, ένα γυμνάσιο με 30 μαθητές αντιστέκεται
Το 1980, στα 26 μου, πρωτοδιορίστηκα ως καθηγητής Φυσικής στο Γυμνάσιο, στα Ρίζια του Έβρου. Δεν ξεχνά κανείς εύκολα τον πρώτο τόπο δουλειάς, το πρώτο σχολείο, τους πρώτους μαθητές, τους πρώτους συναδέλφους. Η νοσταλγία για κείνα τα πρώτα χρόνια, αλλά και το ενδιαφέρον για το πώς βιώνουν τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές συνθήκες τα ακριτικά σχολεία της Ελλάδας, μας έκαναν να επισκεφτούμε με τη γυναίκα μου, τη Δήμητρα, το πρώτο μου σχολείο, 40 ολόκληρα χρόνια μετά. Το ρεπορτάζ της Φαρέτρας είναι ένα μικρό αφιέρωμα στα σχολεία που αντιστέκονται.
Δημήτρης Τσιμούρας
————————————————————————————————————————————–
Στα Ρίζια του Έβρου, πάνω στα σύνορα, ένα γυμνάσιο με 30 μαθητές αντιστέκεται
Δεν είναι εύκολο να είσαι μόλις έξι χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα και πολύ περισσότερο να κρατάς τους μαθητές σου, που ολοένα λιγοστεύουν, μέσα σ’ έναν χώρο που όχι μόνο δεν υπολείπεται σε τίποτα σε σχέση με άλλα σχολεία, αλλά με όλους τους τρόπους καλεί τους μαθητές του να βιώσουν τη μαθησιακή διαδικασία ισότιμα με τα άλλα παιδιά.
Στη μεγάλη αυλή του Γυμνασίου των Ριζίων με τα πεύκα της να την γεμίζουν κουκουνάρια, το σχολείο περιμένει τον Σεπτέμβριο τους μαθητές του πανέτοιμο από την άποψη των κτιριακών εγκαταστάσεων, αλλά πάντα με το άγχος της αριθμητικής του δύναμής του να μειώνεται.
Πρώτη μέρα του Ιουλίου και ο Διευθυντής του Γυμνασίου Δημήτρης Κεφάλας τυχαίνει να είναι εκεί, αν και τα σχολεία έχουν κλείσει, και μας ξεναγεί στο σχολείο του, με την πλούσια βιβλιοθήκη του, τις αίθουσες υπολογιστών, εργαστηρίων Φυσικής και Χημείας, με το Γυμναστήριο και με τα υπέροχα γκράφιτι στους διαδρόμους του να φτιάχνουν την ψυχολογία των παιδιών.
Μας μιλά για το σχολείο και δίπλα του η καθαρίστρια του Σχολείου, η κ. Άννα Λογαρούδη, βλέποντας τόσα παιδιά να περνούν από την πόρτα του, καθώς δούλεψε πάνω από 30 χρόνια σ’ αυτό, έχει κι αυτή τη δική της οπτική πάνω στα πράγματα.
Ο Διευθυντής Δημήτρης Κεφάλας, Χημικός, μιλά για το σχολείο του δίνοντας την εικόνα του με σαφήνεια και καταθέτοντας σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά με τη λειτουργία του.
«Διορίστηκα εδώ ως αναπληρωτής διευθυντής και θα συνεχίσω και την επόμενη χρονιά, προσπαθώντας να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για το Σχολείο.
Τη χρονιά που ξεκινά το Σεπτέμβρη θα έχουμε μόνο 30 μαθητές, 10 σε κάθε τμήμα. Το σχολείο μας δέχεται μαθητές από εδώ και από τις Καστανιές, που, όπως γνωρίζετε, είναι πάνω ακριβώς στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Παλιότερα δεχόταν κι από τον Κέραμο, το διπλανό χωριό, που τώρα πια δεν έχει καθόλου μαθητές.
Τα παιδιά μας μέσα στην τάξη είναι πολύ λίγα. Έρχομαι από ένα μεγάλο σχολείο της Ορεστιάδας, όπου είχαμε 300 παιδιά, και πάντα πίστευα πως τα μικρά τμήματα είναι καλύτερα για τη μαθησιακή διαδικασία. Τώρα όμως, με την υπάρχουσα κατάσταση εδώ, έχω πια τις αμφιβολίες μου. Μήπως ο συναγωνισμός ανάμεσα σε περισσότερα παιδιά αποδίδει καλύτερα; Είναι πολύ κλειστή μια μαθητική κοινωνία 10 ατόμων, και το όφελος έτσι μειώνεται.
Πάντα η τοπική κοινωνία φοβάται το κλείσιμο αυτού του Σχολείου, γιατί και παλιότερα έγιναν προσπάθειες να κλείσει. Χάρη στην αντίδραση των κατοίκων κρατήθηκε. Απευχόμαστε να κλείσει το σχολείο, γιατί πιστεύουμε πως τα παιδιά πρέπει να πάρουν ό,τι καλύτερο μπορούν εδώ, στον τόπο τους.
Βέβαια, αυτός ο κίνδυνος εξαρτάται άμεσα από την υπογεννητικότητα, αλλά και από τη συγκέντρωση των κατοίκων στις πόλεις. Καθώς οι πόλεις παρουσιάζουν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας για τους γονείς αλλά και αντιμετώπισης των αναγκών των μαθητών, τα χωριά δυστυχώς ερημώνουν.
Βέβαια, ένα από τα προβλήματα που εντοπίζεται στη λειτουργία του Σχολείου είναι και το ότι όλοι οι καθηγητές του ανήκουν σε άλλα σχολεία και έρχονται εδώ για λίγες ώρες. Αυτό όμως είναι αναπόφευκτο.
Στα λίγα παιδιά που φοιτούν εδώ εμείς προσπαθούμε να προσφέρουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Διαθέτουμε μια πλούσια βιβλιοθήκη. Προσπαθούμε στον αύλειο χώρο να κάνουμε ένα ωραίο γήπεδο μπάσκετ και στίβου. Η αίθουσα Πληροφορικής εμπλουτίζεται συνεχώς και εξοπλίζουμε τα εργαστήριά μας Φυσικής και Χημείας.
Τα χαρούμενα γκράφιτι στους διαδρόμους έγιναν με τη συνεργασία παιδιών και καλλιτεχνών του τόπου.
Το μόνο που έχω να ευχηθώ για το Σχολείο μας, που αντιστέκεται, είναι να επιζήσει και να μακροημερεύσει.»
Η καθαρίστρια Άννα Λογαρούδη, ψυχή του Σχολείου εδώ και 30 χρόνια, άνθρωπος που αναδίδει μια άλλη αύρα από παλιότερες εποχές, τότε που οι ανθρώπινες σχέσεις ήταν πιο γνήσιες και πιο στενές, καταθέτει κι αυτή τη δική της άποψη.
«Δουλεύω εδώ 30 ολόκληρα χρόνια, από το ’90. Είναι το δεύτερο σπίτι μου. Όταν ξεκλειδώνω την πόρτα του Σχολείου και του μικρού μου κυλικείου, που φέτος θα το αφήσω, γιατί δεν βγαίνω πέρα οικονομικά, είναι σαν να ανοίγω την πόρτα του σπιτιού μου.
Είχαμε παλιότερα 150 παιδιά, πέντε τμήματα. Καίγαμε εφτά ξυλόσομπες και τα κατεργάρικα κάποια φορά έριξαν νερό στις σόμπες, για να καπνίσουν και να μην κάνουν μάθημα. Σαν τώρα το θυμάμαι… Άλλες εποχές…
Θυμάμαι ακόμα και τις γιορτές που κάναμε. Ήμασταν πολύ δεμένοι παιδιά και καθηγητές. Μ’ αγαπούσαν όλοι.
Ειδικά τα παιδιά το καταλάβαιναν πως τα αγαπούσα. Πάντα τα υποδεχόμουν γελαστή και πειράζοντάς τα, ξεχνώντας τις όποιες στεναχώριες μου. Ήταν όλα τους παιδιά μου.
Και να, πριν φύγετε, να μην ξεχάσω να σας δείξω και το εκκλησάκι στην αυλή, που το καντηλάκι του το έχω πάντα αναμμένο, για να φωτίζει τα παιδιά μας…»
Φεύγοντας, αφού φωτογραφίσαμε τον χώρο, και αφού κεραστήκαμε τη δροσερή βυσσινάδα της κυρίας Άννας, φωτογραφιζόμαστε μαζί της και με τον Διευθυντή, με την ευχή το σχολείο να συνεχίσει να ανοίγει τις πόρτες του στους μαθητές του…
Φωτογραφίες: faretra.info
Σημείωση Φαρέτρας: Ρεπορτάζ για την Ορεστιάδα και τον Βόρειο Έβρο μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ
