Το μικρό χωριό της Τσεχοσλοβακίας, που ισοπεδώθηκε στις 10 Ιούνη 1942 από τα χιτλερικά στρατεύματα, αποτελεί σύμβολο της Ναζιστικής κτηνωδίας
Η 10η Ιούνη, είναι μια μέρα που προσφέρεται για «να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι», τι σημαίνει στην πράξη ο ναζισμός/ φασισμός, που- δυστυχώς- τα τελευταία χρόνια έχει ξαναρχίσει να σηκώνει κεφάλι. Περιγράφοντας με απλά λόγια τον τρόπο σκέψης και δράσης, όσων πιστεύουν και υπηρετούν τη φασιστική ιδεολογία, ο υπαρξιστής φιλόσοφος Ζαν-Πωλ Σαρτρ έλεγε πως «Ο φασισμός δεν ορίζεται από τον αριθμό των θυμάτων, αλλά από τον τρόπο που τα σκοτώνει. Μια αρκετά καθαρή εικόνα, σχετικά με την επινοητικότητα των Ναζί στις μεθόδους φρίκης και αρρωστημένης επιβολής της ναζιστικής ιδεολογίας στον άμαχο πληθυσμό, μας προσφέρουν και τα εκατοντάδες μικρά ολοκαυτώματα που διενεργήθηκαν στο διάστημα από την έναρξη (1939) μέχρι το τέλος (Μάης 1945) του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε αρκετές χώρες του κόσμου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Από τις εκατοντάδες Ολοκαυτώματα που διενεργήθηκαν από τους χιτλερικούς, ξεχωρίζει η μεγάλη σφαγή στο χωριό Lidice (Λίγκιτσε) της Τσεχοσλοβακίας, στις 10 Ιούνη 1942, όπου με εντολή του Χίτλερ εκτελέστηκαν, όλοι οι άνδρες του χωριού. Επίσης, δεκάδες γυναίκες και παιδιά (αρχικά παραδόθηκαν στη Γκεστάπο και στη συνέχεια οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης), δολοφονήθηκαν, πέθαναν από τις κακουχίες ή δηλητηριάστηκαν με αέρια!
Την ίδια ακριβώς ημερομηνία (10 Ιούνη), αλλά διαφορετικό έτος με το Lidice, θηριωδίες των χιτλερικών στρατευμάτων συντελέστηκαν στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Αναφερόμαστε στο:
-
Δίστομο, που στις 10 Ιούνη 1944, συντελέστηκε στην Ελλάδα από τα στρατεύματα κατοχής των Γερμανών, εκτελέστηκαν από τους χιτλερικούς 296 γυναικόπαιδα και άγνωστος αριθμός στη γύρω περιοχή και στο δρόμο Θήβας- Λιβαδειάς
-
χωριό Οραντούρτ- Συρ Γκλαν της Βορειοδυτικής Γαλλίας, όπου στις 10 Ιούνη 1944 εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από Γερμανούς στρατιώτες του συντάγματος των SS με την ονομασία «Ο Φύρερ», 642 άμαχοι.
Οι 3 αυτές σφαγές αμάχων που συνέβησαν την ίδια ημερομηνία του ’42 και ΄44, είναι μερικές από τις εκατοντάδες σφαγές των ναζιστικών στρατευμάτων στις χώρες όπου είχαν επιτεθεί.
Χωρίς να υποτιμούμε τις θηριωδίες που διενεργήθηκαν από τα χιτλερικά στρατεύματα και τους κάθε είδους συνεργάτες τους στην περίοδο 1939- 1945 στην Ελλάδα (Καλάβρυτα, Κάνδανος, Χωρτιάτης κλπ) και άλλες χώρες του κόσμου, ξεχωρίζει η μεγάλη σφαγή και η ισοπέδωση στο μικρό χωριό Lidice της Τσεχίας. Το χωριό αυτό, που βρίσκεται σε απόσταση 20 χλμ. από την Πράγα, καταστράφηκε, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τους Ναζί. Αυτό που όρισε τη μαρτυρική μοίρα του Lidice ήταν μία από τις πιο διάσημες πράξεις αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πολέμου, όταν- στις 27 Μάη 1942– Τσέχοι και Σλοβάκοι αντιστασιακοί τραυμάτισαν θανάσιμα σε ενέδρα τον Ράινχαρντ Χάιντριχ (Reinhard Heydrich). Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως ο Χάιντριχ (No 2 στην ιεραρχία της ηγεσίας των SS μετά τον Χίμλερ), θεωρήθηκε πρωτεργάτης του σχεδιασμού και της υλοποίησης του σχεδίου της «Τελικής Λύσης» για το εβραϊκό ζήτημα (εξόντωση των εβραίων με τα ολοκαυτώματα). Μάλιστα, οι ίδιοι οι συνεργάτες του στα SS, του είχαν δώσει το προσωνύμιο «ξανθό κτήνος» ή «ο δήμιος Heydrich». Σε ανταμοιβή για το ζήλο που επέδειξε στην παράνοια του μίσους- όπως εκφράστηκε με το σχέδιο αφανισμού των εβραίων- ο Χίτλερ, διόρισε τον Χάιντριχ «Προστάτη του Ράιχ» στην Τσεχοσλοβακία. Θυμίζουμε εδώ ότι η Τσεχοσλοβακία μετατράπηκε τον Απρίλη του 1939- με την βοήθεια των αστικών κυβερνήσεων Αγγλίας και Γαλλίας- σε προτεκτοράτο της Γερμανίας (Συμφωνία Μονάχου) με την ελπίδα των ότι ο Χίτλερ θα στρέψει τα πυρά του στην Σοβιετική Ένωση προκειμένου να συντρίψει το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στον πλανήτη, την ΕΣΣΔ.
Μόλις ο Χάιντριχ μετακόμισε στην Πράγα, για αναλάβει τα καθήκοντα του κυβερνήτης (προτέκτορα), ξεκίνησε ένα ανηλεή διωγμό κατά της Τσεχικής αντίστασης, αποκτώντας- και δικαίως- το προσωνύμιο ο «χασάπης της Πράγας». Όταν πίστεψε ότι η Γκεστάπο είχε καταστείλει οριστικά και αμετάκλητα την αντίσταση των Τσεχοσλοβάκων, υποτίμησε τον κίνδυνο που τον διατρέχει ως εγκάθετος του Χίτλερ και άρχισε να κυκλοφορεί χωρίς ένοπλη συνοδεία.
Ο Χάιντριχ είχε τη συνήθεια να μετακινείται από την Πράγα στη γενέτειρά του, το Χάλε της Γερμανίας, με μια ανοιχτή πράσινη Μερσέντες. Έτσι, στις 27 Μάη 1942, μια μικρή ομάδα Τσέχων και Σλοβάκων στρατιωτών, όταν κατάφερε ένα μεγάλο χτύπημα στους Γερμανούς. Στην επίθεση αυτή τραυματίστηε θανάσιμα και ο Χάιντριχ, που επέστρεφε με τη Μερσέντες, χωρίς συνοδεία, από τη Γερμανία στην Πράγα. Βαριά τραυματισμένος, ο Χάιντριχ μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Πράγας, όπου πέθανε από σηψαιμία στις 4 Ιούνη 1942.
Η μεγάλη σφαγή και η ισοπέδωση του Lidice
Εξοργισμένος από την απώλεια του στενού του συνεργάτη, ο Χίτλερ διατάζει μια μικρή γενοκτονία. Έτσι, μέχρι και την ημέρα της κηδείας του Χάιντριχ, και παρά το γεγονός ότι οι δράστες δεν είχαν εντοπιστεί, εκτελέστηκαν στην Πράγα πάνω από 3.000 αθώοι Εβραίοι. Το κακό, όμως, δεν σταμάτησε στη εκτέλεση των 3.000 εβραίων στην πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας. Με βάση τις πληροφορίες της Γκεστάπο, ότι κάτοικοι του Lidice είχαν βοηθήσει τους αντάρτες, ο Χίτλερ, έδωσε μια αδιανόητη- ακόμα και για τα δικά του δεδομένα- εντολή. «Να διαγραφεί από το χάρτη»!
Σε υλοποίηση της εντολής του Χίτλερ, το πρώτο σκέλος της επιχείρησης προέβλεπε:
-
την εκτέλεση όλων των ανδρών
-
τη μεταφορά των γυναικών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης
-
την υιοθεσία από γερμανικές οικογένειες SS όσων παιδιών είχαν χαρακτηριστικά «Άριου».
Στις 10 Ιουνίου 1942 το Lidice περικυκλώθηκε από τους Γερμανούς και τέθηκε σε εφαρμογή η εντολή του Χίτλερ για την εξαφάνισής του χωριού από τον χάρτη. Μέχρι το απόγευμα της ίδιας μέρας, εκτελέστηκαν εν ψυχρώ 198 άνδρες και έφηβοι άνω των 15 χρόνων. Επίσης κάποιες γυναίκες μεταφέρθηκαν στην Πράγα για ανάκριση κι εκτελέστηκαν. Οι υπόλοιπες γυναίκες, 184 τον αριθμό, μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου περίπου το 1/3 εξ’ αυτών αφέθηκαν να πεθάνουν από ασθένειες.
Όλα τα παιδιά του χωριού, 105 αγόρια και κορίτσια, οδηγήθηκαν σε ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο όπου έγινε ο διαχωρισμός ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους. Στις 2 Ιουλίου τα 82 παιδιά, που δεν είχαν τα απαιτούμενα «άρια» χαρακτηριστικά, παραδόθηκαν στη Γκεστάπο. Εκεί λήφθηκε αργότερα μιας από τις πιο κτηνώδεις αποφάσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τα 82 παιδιά μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Χέλμνο της Πολωνίας, όπου δηλητηριάστηκαν (βρήκαν φριχτό θάνατο) σε θαλάμους αερίων. Η καταδίκη τους ήταν ότι δεν είχαν τα χαρακτηριστικά που οι Γερμανοί θεωρούσαν ότι στοιχειοθετούν τον ανώτερο άνθρωπο… Τα υπόλοιπα παιδιά μεταφέρθηκαν σε ορφανοτροφεία του Ράιχ ή δόθηκαν για υιοθεσία σε οικογένειες των SS.
Το δεύτερο σκέλος προέβλεπε «να σβηστεί από το χάρτη». Το χωριό πυρπολήθηκε, τα ερείπια καταστράφηκαν με δυναμίτη και την υπόλοιπη δουλειά ανέλαβαν οι μπουλντόζες, ισοπεδώνοντάς το. Το χωριό διαγράφηκε από το χάρτη, καθώς… διατάχθηκε η εκτύπωση νέων χαρτών χωρίς το όνομα του! Στο χωράφι που δημιουργήθηκε- στη θέση που ήταν το χωριό- οι Ναζί έσπειραν σιτάρι. Η κωμόπολη Lidice αποτέλεσε σύμβολο της Ναζιστικής κτηνωδίας.
Την ίδια τύχη έχει και το παρακείμενο χωριό Λέζακι (Lezaky), στο οποίο οι SS ανακάλυψαν τον ασύρματο επικοινωνίας των εκτελεστών. Όλοι οι ενήλικες κάτοικοι του χωριού Lezaky εκτελέστηκαν. Τέλος τον Οκτώβριο του 1942, ο Χίμλερ έδωσε εντολή να εκτελεστούν με αέρια 242 συγγενείς και φίλοι των κατοίκων του Λίντιτσε, που ήταν κρατούμενοι στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν.
Τα παιδιά του Lidice… επέτρεψαν στο σπίτι τους
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την απελευθέρωσης της Τσεχοσλοβακίας από τον κόκκινο Στρατό της Σοβιετικής Ένωσης, η κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, προχώρησε στην ανοικοδόμηση Lidice. Το νέο χωριό, που κτίστηκε λίγο πιο μακριά από το παλαιό, ονομάστηκε Νόβο Λίντιτσε (Novo Lidice).
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί ότι:
1) Ποτέ δεν αποδείχθηκε ότι υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ του Lidice και της δολοφονίας του Χάιντριχ, πέραν του ότι εκεί ζούσαν κάποιοι συγγενείς των δύο εκτελεστών.
2) Σε αντίθεση με την τύχη που είχαν σε άλλες χώρες οι συνεργάτες του Χίτλερ, οι οποίοι πρωτοστάτησαν σε ολοκαυτώματα (δεν τιμωρήθηκαν για τις κτηνωδίες τους), ο επικεφαλής της σφαγής του Lidice Συνταγματάρχης των SS Μαξ Ρόστοκ συνελήφθη, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1951.
3) Η Τσέχα γλύπτρια Μαρί Ουχιτίλοβα θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στα αθώα θύματα του Lidice, άρχισε το 1969 να φιλοτεχνεί μπρούτζινα αγάλματα των παιδιών, σε φυσικό μέγεθος, στον χώρο που κάποτε υπήρχε το χωριό. Δούλεψε το έργο, αφιλοκερδώς, μαζί με το σύζυγο της και (θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη όλων των θυμάτων – παιδιών του πολέμου), αποφάσισε να μην δημιουργήσει πιστά αντίγραφα των παιδιών που πέθαναν.
Η Ουχιτίλοβα πέθανε το 1989 και η δουλειά της έμεινε ανολοκλήρωτη. Το έργο που ξεκίνησε η Ουχιτίλοβα ολοκληρώθηκε με χρήματα που δώρισαν διάφοροι, μεταξύ των οποίων και η δανέζικη πόλη Άλμπερστλουντ. Τα πρώτα 35 αγάλματα αποκαλύφθηκαν το 1995 και τα υπόλοιπα τα επόμενα χρόνια. Μέχρι το έτος 2000, που είχε ολοκληρωθεί το έργο των αγαλμάτων, τα 40 αγόρια και 42 κορίτσια είχαν … «επιστρέψει» στο σπίτι τους. Εκεί που ήταν παλιά ήταν χτισμένο το Lidice, τώρα στέκονται τα αγάλματα των 82 παιδιών, τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο, με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνεται ότι κοιτούν τους τάφους των οικογενειών τους. Ξεχωρίζει το θλιμμένο βλέμμα τους, ως μαρτυρία ότι κάποτε σε αυτή την κουκίδα του χάρτη το ανθρώπινο είδος αποποιήθηκε περισσότερο από οπουδήποτε αλλού τη φύση του.
Κανείς δεν θα μάθει ποτέ αν κάποιο από τα 82 παιδιά έκλαιγε πριν χάσει την ζωή του, μακριά από το σπίτι, την μητέρα του και τον πατέρα του. Ωστόσο, έστω και με αυτόν τον τρόπο, τα αθώα παιδιά που έχασαν την ζωή τους εκείνη την ημέρα επέστρεψαν και θα κατοικούν για πάντα στο Lidice. Τα 82 χάλκινα αγάλματα, 40 αγόρια και 42 κορίτσια, θα στέκονται εκεί ως αιώνια υπενθύμιση της σφαγής. Τα παιδιά του Lidice βρίσκονται επιτέλους στο σπίτι τους.
Οι θηριωδίες των ναζί σε Ελλάδα και Γαλλία
Την ίδια ημερομηνία με την ισοπέδωση του Lidice, αλλά δύο χρόνια αργότερα, δηλαδή στις 10 Ιούνη 1994:
-
Tο στρατιωτικό σύνταγμα των SS με την ονομασία «Ο Φύρερ» (Der Führer) κάνει έφοδο στο μικρό ορεινό χωριό Οραντούρ-συρ-Γκλαν στη βορειοδυτική Γαλλία, 20 χλμ. από τη Λιμόζ. Έτσι, τέσσερις μέρες μετά της απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Νορμανδία, οι Γερμανοί εκτέλεσαν εν ψυχρώ 642 αμάχους – ανάμεσά τους 254 γυναίκες και 207 παιδιά- σε ένα έγκλημα που έμελλε να καταγραφεί στην Ιστορία ως η μεγαλύτερη σφαγή στη δυτική Ευρώπη
-
Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, επιδίδονται στον άγριο σφαγιασμό αθώων γυναικόπαιδων στο μαρτυρικό Δίστομο Βοιωτίας. Στις 10 Ιουνίου 1944 γερμανικά στρατεύματα ξεκίνησαν από τη Λιβαδειά με κατεύθυνση το βουνό, με σκοπό τον εντοπισμό Ελλήνων ανταρτών, σκορπίζοντας στο δρόμο τους τον θάνατο. Η ελληνική γη βάφτηκε κόκκινη από το αίμα 218 συνανθρώπων μας οι οποίοι ήταν άμαχοι. Από τους νεκρούς, οι 114 ήταν γυναίκες (έγκυοι, ηλικιωμένες και ανήμπορες), οι 104 άνδρες, και μεταξύ αυτών και 50 σχεδόν παιδιά κάτω των 16, όπως έφηβοι αλλά και βρέφη!
Δυστυχώς και η σφαγή του Δίστομου, που συντελέστηκε από τα χιτλερικά στρατεύματα κατοχής και τους κάθε είδους συνεργάτες των ναζί, στην Ελλάδα και άλλες χώρες, ήταν ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία.
