“Η Λιτοχωρίτικη Μουσική – Οικογένεια Σακελλαρίδη” γράφει ο Σωτήρης Μασταγκάς

 Μια συναυλία που δόθηκε το 1904 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου

 Σωτήρης  Δ. Μασταγκάς

Στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία το Λιτόχωρο ήταν πρώτο στα γράμματα και στις επαναστάσεις. Ημι­ορεινή και σχεδόν παραθαλάσσια κοινότητα με τις δικές του δυνάμεις, με λίγους φωτισμένους ανθρώπους, καλ­λιέργησε και ανέπτυξε λαμπρό λαϊκό πολιτισμό. Οι κά­τοικοι ήταν φιλοπρόοδοι και έτσι δημιουργήθηκε σι­γά σιγά η παράδοση και η παιδεία, τα αδαπάνητα αυτά κεφάλαια των κατοίκων.

Η μελέτη της λιτοχωρίτικης ιστορίας είναι ένας εν­διαφέρων επιστημονικός και ερευνητικός τομέας, πα­ρου­σιάζοντας μια άνθηση τα τελευταία χρόνια. Αυτό επι­­βε­­βαιώνεται και από τον αριθμό βιβλίων και μελε­τών που εκδόθηκαν. Η ιστορία, τα πρόσωπα, οι πα­ρα­δόσεις και γενικά ο πολιτισμός του Λιτοχώρου είναι ένα πεδίο που εμφανίζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Πνευμα­τικοί άνθρωποι και επιστήμονες καλλιέργησαν τα γράμ­ματα και την επιστήμη τους και αναδείχτηκαν μέσα από τις δύσκολες συνθήκες της Τουρκοκρατίας.

Όταν τιμούμε ανθρώπους του πνεύματος, της δη­μι­ουργίας, της συνέπειας και του χρέους, δηλαδή τους άξιους και τους υπεύθυνους, τιμούμε πρώτα τον ίδιο τον εαυτό μας. Η μουσική οικογένεια Σακελλαρίδη ανή­κει στον κανόνα. Τιμήθηκαν και τιμούνται, καθώς η ανα­γνώριση της προσφοράς και του μουσικού έργου τους είναι καθολική και αναμφισβήτητη. Η ιστορία της μου­σικής αφιέρωσε μέχρι σήμερα πολλές σελίδες για το έργο του Ιωάννου Θ. Σακελλαρίδη και του γιου του Θεό­φραστου Ι. Σακελλαρίδη, οι οποίοι υπήρξαν πρωτο­πό­ροι μουσικοί της εποχής τους.

Ο Ιωάννης Σακελλαρίδης (1853 – 1938) γεννήθηκε στο Λιτόχωρο όπου τελείωσε το «ελληνικό» και το «αλ­­ληλοδιδακτικό ή δημοτικό» σχολείο, παίρνοντας τα πρώτα μαθήματα βυζαντινής μουσικής από τον πατέρα του, τον παπά Θεοφάνη Οικονόμου (1825 – 1911) που ήταν ιερέας στον ναό του Αγίου Νικολάου. Ο παπά Θεο­φάνης Οικονόμου είχε οκτώ παιδιά. Ο Ιωάννης Σα­κελ­λαρίδης υπήρξε διαπρεπής μουσικοδιδάσκαλος, με­ταρ­ρυθμιστής της βυζαντινής μουσικής, ιεροψάλτης, φι­λό­λογος και μελουργός. Η σύζυγός του καταγόταν από την Ύδρα. Απέκτησε τέσσερα παιδιά: Τον Θεόφραστο (διά­σημο μουσουργό), τον Αριστόξενο (βαρύτονο), την Αντι­γόνη (πέθανε 16 ετών) και τον Ευθύφρονα (πέθανε 4 ετών).

Ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης (1883-1950), γιος του Ιωάννη, υπήρξε δημοφιλής Έλληνας μουσικο­συν­θέ­της, αρχιμουσικός και ένας από τους πρωτεργάτες της ελληνικής οπερέτας. Ήταν ταλαντούχος, παραγω­γι­κό­τ­ατος, άρτια καταρτισμένος, με καλή σκηνική πείρα, ενώ η μουσική του είναι άλλοτε επηρεασμένη από την αυ­στριακή ή τη γαλλική οπερέτα και άλλοτε καθαρά ελ­ληνική. Γιος του είναι ο πιανίστας και συνθέτης Ιωάννης Σακελλαρίδης (1932) που ζει στις Η.Π.Α.

Η ζωή, το έργο, η κριτική σκιαγραφία και η συμβο­λή τους στη μουσική έχει καταγραφεί μέσα από δεκά­δες έρευνες και μελέτες των ειδικών επιστημόνων. Στο Λι­τό­χωρο έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν σύλλογοι καλ­λι­τεχνικοί και πολιτιστικοί που ως επωνυμία (τίτλο) φέ­ρουν το όνομά τους. Για τον λιτοχωρίτη ιστορικό όμως η προσπάθεια δεν σταματά. Η έρευνα συνε­χί­ζεται. Ολο­ένα και νέα στοιχεία έρχονται στο φως, που πρέπει να αξιολογηθούν, πριν δοθούν στη δημοσιότητα.

Στις αρχές του 20^ου αιώνα η καριέρα της μουσικής οικο­γένειας Σακελλαρίδη (ή Σακελλαριδών όπως έγρα­φε ο Τύπος) απέκτησε φήμη, ώστε έδωσαν μια επιτυ­χη­μένη σειρά συναυλιών στο εξωτερικό. Τον Νοέμβριο 1903 ο Ιωάννης Σακελλαρίδης και οι γιοι του έδωσαν επι­­­τυχημένες συναυλίες με δικές τους συνθέσεις και εναρ­­μονισμένα δημοτικά τραγούδια στο Βασιλικό Ωδείο του Μονάχου και στο Μέγαρο της Βαρόνης Αμε­λίας Φον Πέρφαλλ (κόρης του Γουσταύου Κλάους) ενώ­πιον πλη­θώρας πριγκίπων και αριστοκρατών, οι οποίοι εντυ­πω­σιάστηκαν.

Αυτό που είναι σχετικά άγνωστο στη βιβλιογραφία, κυρίως στις λεπτομέρειές του, είναι το οικογενειακό τα­ξίδι τους το έτος 1904 στην Αλεξάνδρεια, όπου ο Ιω­άν­νης από κοινού με τους γιους του έδωσε συναυλία στο New Khedivial Hotel της πόλης. Γιατί μετέβησαν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου; Διότι στην πόλη αυτή και στον ελληνισμό της συναντάμε την ιδανική ισορ­ρο­πία ανάμεσα στο οικονομικό κέρδος και την πολι­τι­στι­κή πρόοδο. Στις αρχές του 20^ου αιώνα η κοινότητα ευη­μερούσε. Ο ελληνισμός της Αλεξάνδρειας ήταν ορ­γα­νω­μένος, λειτουργούσαν σχολεία, εκκλησίες και νοσοκομεία, εκεί διέπρεψαν οι Έλληνες στους τομείς του εμπορίου, της βιομηχανίας και των τραπεζών. Εξάλ­λου, είναι γνωστή η πνευματική ακμαιότητα εκείνη την πε­ρίοδο, η σημαντική πολιτιστική και καλλιτεχνική δη­μιουργία. Ο Λιτοχωρίτης Αθανάσιος Λασπόπουλος, λό­γιος και λυκειάρχης, είχε ιδρύσει και λειτουργούσε το ιδιω­τικό εκπαιδευτήριο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΥΚΕΙΟΝ, ΑΘΑΝ. ΛΑΣΠΟΠΟΥΛΟΥ». Δεν είμαστε απολύτως βέ­βαιοι, όμως υποψιαζόμαστε ότι ο Λασπόπουλος, συ­μπα­­τριώτης και συνομήλικος του Ιωάννη Σακελλαρίδη με κοινή γενέτειρα το Λιτόχωρο, συνετέλεσε κι αυτός να πραγματοποιηθεί αυτή η συναυλία. Ο ίδιος ο Αθα­νάσιος Λασπόπουλος σε δημοσίευμά του στο αλεξαν­δρι­νό περιοδικό «ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1904, ΕΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ», σημειώνει: «Πολλά των δημωδών μου ασμάτων εμελοποίησε δι’ εμού ο γνωστός Μουσικός Ι. Θ. Σακελλαρίδης».

Την Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 1904 η «μουσό­λη­πτος οικογένεια των Σακελλαριδών» έδωσε μεγάλη συ­ναυλία στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Πλήρεις πλη­ρο­φορίες υπάρχουν δημοσιευμένες στην τοπική εφη­μερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (Le Courier), η οποία στον υπό­­τιτλό της αναφέρεται ως «ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚ­Η, ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ, ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΗ ΚΑΘ’ ΕΚΑ­ΣΤΗΝ». Οι δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις παρατί­θε­ν­ται σε χρονολογική σειρά, με τους αριθμούς των φύλ­λων. Δυστυχώς η αναδημοσίευση στο μονοτονικό σύ­στη­μα γραφής αδικεί το μεγαλείο και το κύρος του πο­λυ­τονικού των πρωτοτύπων κειμένων.

ΧΡΟΝΙΚΑ

Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΩΝ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΩΝ

εις το New Khedivial Hotel

Μουσικήν απόλαυσιν ως εκείνας του Μονάχου και των Αθηνών μάς ετοιμάζη η μουσόληπτος οικογένεια των Σακελ­λα­ριδών διά την εσπέραν της προσεχούς Παρασκευής.

Το πρόγραμμα της συναυλίας ταύτης θα είνε πανομοιό­τυπον και καλλίτερον του προγράμματος της συναυλίας του Μο­νάχου, ήτις τοσούτον ενεθουσίασε τους Γερμανούς πρί­γκηπας και το άλλο εκλεκτόν κοινόν της πατρίδος του Βά­γνερ.

Πρώτην φοράν δε θα ακούσωσιν οι Αλεξανδρείς, πλην της όλης μουσικής εκτελέσεως και το περιώνυμον σφύριγμα του πατρός Σακελλαρίδου, το τοσούτον εκπλήξαν και θαυμασθέν εν τε Γερμανία και εν Αθήναις διά την πιστήν απομίμησην της φλογέρας και του άσματος της αηδόνος και λεληθότως οι ακροαταί θα μεταφερθώσιν εις τας κλιτύας και τας ράχεις του Παρνασσού και τα άλση των ιερών Τεμπών.

Οι Σακελλαρίδαι είναι άξιοι συγχαρητηρίων και ευγνω­μο­σύνης εθνικής. Διότι με την ισχυράν και αδιάσειστον πε­ποί­θησιν εις την αθάνατον ελληνικήν τέχνην προσπαθούσι, περι­συλ­λέγοντες τα εδώ και εκεί ερριμένα πολύτιμα τετράδια της εθνι­κής μας μελωδίας, να σχηματίσωσιν έν οικοδόμημα μου­σικόν γνησίας ελληνικής εμπνεύσεως.

 (2478/30-11-1904)

ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Η μουσική συναυλία των Σακελλαριδών ήτις θα δοθή με­θαύριον εν τη μεγαλοπρεπή αιθούση του Νέου Κεδιβικού Ξενοδοχείου, αναμένεται μετά μεγάλου ενδιαφέροντος υπό της ημετέρας παροικίας. Και το ενδιαφέρον είνε εύλογον, διότι δεν πρόκειται περί μουσικής εσπερίδος εκ των συνήθων, αλλά περί αληθούς αποκαλύψεως των θησαυρών της ελλη­νικής μουσικής, οίτινες από των χορικών μελών των αρχαίων δραμάτων διεσώθησαν διά μέσου των αιώνων μέχρι των αθανάτων δημοτικών ημών ασμάτων μετά τινων παραλλαγών και φθορών υπό του χρόνου και των πολιτικών μεταβολών.

Δεν θα επιδειχθή μόνον η μουσική δεινότης του πατρός και το καλλιτεχνικόν τάλαντον των δύο υιών του, αλλά μία ερ­γασία πρωτότυπος, εθνικωτάτη, ήτις εκίνησεν εις θαυ­μασμόν τους σκηπτούχους εν τη μουσική Γερμανούς και κατε­χειροκροτήθη από την εκλεκτοτέραν κοινωνίαν του Μονάχου.

Ο Σακελλαρίδης είναι άξιος εθνικής ευγνωμοσύνης, διότι ανέ­λαβε τοιούτον τεράστιον έργον, να αναδιφήση τα χειρό­γραφα της παλαιάς Βυζαντινής μουσικής, να τα αναγνώση και να τα ψάλη κατά την αρχαίαν και γνησίαν παρασημαντικήν και να αποδείξη ούτω εις τον έκπληκτον κόσμον, ότι η Βυ­ζα­ντινή εκκλησιαστική μουσική είναι συνέχεια της αρχαίας ελλη­νικής μουσικής, ήτις εσώθη μέχρις ημών διά των δημοτικών ασμάτων και των χορών, εις την μελέτην των οποίων κα­τηνάλλωσε και χρόνον και κόπον και χρήμα με την αφο­σίωσιν και την επιμονήν των μεγάλων μελετητών και ερευνητών.

Θα ήνε λοιπόν η μουσική εσπερίς της προσεχούς Πα­ρα­σκευής διπλή απόλαυσις. Θα θαυμάσωμεν το έργον και το τά­λαντον του διδασκάλου, όστις σημειωτέον ανέδειξε τους δια­πρεπεστέρους εκκλησιαστικούς μελωδούς και θα χαιρε­τί­σωμεν την ανατολήν δύο καλλιτεχνικών αστέρων, των δύο υιών του, ών τα μέτωπα έθιξε διά της λύρας του ο Μου­ση­γέτης.

Ο είς εκ των νέων Σακελλαριδών, ο Θεόφραστος, είνε συν­θέτης πολλών μουσικών έργων, η δε «Ελληνική Πανήγυρις» μεγαλοπρεπής και γλυκεία σύνθεσις του ιδίου, εκτελεσθείσα εν Μονάχω, έτυχε θερμοτάτων επαίνων. Ο έτερος, ο Αριστό­ξε­νος, έχει λαμπράν φωνήν βαρυτόνου εκτός της αρτίας μου­σι­κής του μορφώσεως και άδει μετ’ απαραμίλλου χάριτος τα δη­μο­τικά ημών άσματα τη συνοδεία της ορχήστρας, ήν διευ­θύ­νει ο αδελφός του.

Καλλιτεχνική οικογένεια, ζήσασα και τραφείσα με την αρ­μο­νίαν και το άσμα, αποτελούσα μοναδικόν παράδειγμα επι­δό­σεως και αφοσιώσεως εις την μουσικήν, αξία θαυμασμού διά το μουσικόν τάλαντον και εθνικής ευγνωμοσύνης διά το εθνικό­τατον έργον, όπερ ανέλαβεν και έφερεν εις φως ο πα­τήρ, θα συνεχίσωσι δε και θα συμπληρώσωσιν οι υιοί του.

 (2479/1-12-1904)

ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Ό,τι επίσημον και εκλεκτόν, κομψόν και περίχαρι έχει να επιδείξη η παροικία μας, θα συγκεντρωθή την εσπέραν της αύ­ριον εν τη αιθούση του Μεγάλου Νέου Χεδιβικού Ξενο­δο­χείου, ένθα θα δοθή η μουσική εσπερίς των Σακελλαριδών.

Ο κ. Θεόφραστος Σακελλαρίδης θα διευθύνη λαμπράν ορ­χήστραν εκ 40 και πλέον οργάνων τη συνοδεία της οποίας θα μέλψη ο πατήρ Σακελλαρίδης και ο υιός του κ. Αριστόξενος τα λαμπρά δημοτικά ημών άσματα, άτινα μετ’ επιμελείας ετό­νισε προς ορχήστραν. Ενδιαφέρον όμως θα ήνε των βυ­ζα­ντινών ύμνων και τροπαρίων η εκτέλεσις κατά την αρχαίαν πα­ρα­σημαντικήν, ήτις αποτελεί την δόξαν του πατρός Σακελ­λα­ρίδου. Εν τέλει θα ακούσωμεν και αηδόνα ψάλλουσαν διά του στόματος του κ. Σακελλαρίδου και του ποιμενικού αυτού τους περιπαθείς ήχους, ούς εκφέρει δι’ ιδιαιτέρας τοποθε­τή­σεως της γλώσσης επί του ουρανίσκου και ημείς οι κατα­δι­κασμένοι να ακούωμεν μόνον τον κοασμόν των βατράχων, θα μετενεχθώμεν προς στιγμήν εις την πάτριον γην υπό τα φυλλώματα των δένδρων και εις τας κλιτύας των μαγικών της Ελλάδος βουνών.

Η ζήτησις των εισιτηρίων είνε ζωηροτάτη, ιδίως μεταξύ των συμπατριωτών των καλλιτεχνών και η απέραντος αίθουσα θα είνε αύριον πλήρης.

 (2480/2-12-1904)

ΔΙΑΦΟΡΑ

Παρεκλήθημεν υπό πολλών όπως υποβάλωμεν εις τον κ. Σακελλαρίδην την ευχήν να ψάλη και εν τω ναώ του Ευαγ­γελισμού την προσεχή Κυριακήν, ίνα απολαύση το εκκλησία­σμα της απαραμίλλου μελωδίας του. Ελπίζομεν να εκπληρωθή η ευχή αύτη.

 (2480/2-12-1904)

 ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ

Κατά την εορτήν του αγίου Σάββα, εν τε τω εσπερινώ και τη λειτουργία, θα ψάλη ο πανελληνίου και ευρωπαϊκής απο­λαύων φήμης Διδάσκαλος της Μουσικής κύριος Ιωάννης Θ. Σακελλαρίδης.

 (2481/3-12-1904)

 ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Κύριε Συντάκτα,

Εις τον φίλον «Ταχυδρόμον» ανέγνων μετά πολλής ευχα­ριστήσεως ότι οι νεωστί αφιχθέντες εις Αίγυπτον κ. κ. Σακελλαρίδαι, την πάτριον μελετώντες μουσικήν, επέτυχον εγκύ­ψαντες εις την σπουδήν αρχαίων τεμαχίων εκκλησια­στικής μουσικής, αγνώστου τέως παρασημαντικής, ν’ αναγνώ­σω­σι και να ψάλωσι κατά το αρχαίον. Εν άλλαις λέξεσιν ανε­κάλυψαν την κλείδα, δι’ ής ούτω λύεται και το πρόβλημα της παρ’ ημίν εκκλησιαστικής μουσικής, ομοτόνου εν πολυφωνία, προς την τετράφωνον. Εξ όσων γινώσκω, πρώτος εγκύψας εις την μελέτην της παρ’ ημίν αρχαίας εκκλησιαστικής μουσικής ήν ο εξ Ιωαννίνων Ιωάννης Τζέτζης, όν εγνώρισα καθηγητήν της εν τη πόλει εκείνη Ζωσιμαίας Σχολής προ εικοσιπε­ντα­ετίας. Ατυχώς αι περί Βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής ευκλεείς πόνοι του μακαρίτου τούτου ανδρός ελαχίστην παρά τω ερασιμόλπω κοινώ εύρον υποδοχήν, πολλοί δε τότε των μου­σικολόγων ανδρών πολλά κατά της δοξασίας αυτού περί της καθ’ ημάς εκκλησιαστικής μουσικής έγραψαν. Ίσως ο άν­θρωπος ηστόχησε του ορθού, αλλ’ ουχ ήττον τυγχάνει ο πρώ­τος των ημετέρων, όστις μετά περισσού ζήλου ενέκυψεν δια­τρίψας ανά τας εν Ιταλία μονάς εις την σπουδήν αρχαίων χειρο­γράφων του ΙΑ΄ αιώνος προς ανακάλυψιν της σημασίας της μεσαιωνικής παρασημαντικής. Τας ολίγας ταύτας γραμ­μάς έγραψα χάριν της αληθείας και εκ σεβασμού προς την μνήμην φιλτάτου μοι ανδρός, εν τοις μάλιστα συμβαλόντος εις την έρευναν της ιστορίας της ιεράς ημών μουσικής, εύχομαι δε ίνα αι νεότεραι των κυρίων Σακελλαριδών επιστημονικαί έρευναι πλουσιότατον αποκομίσωσι τον αμητόν και στεφθώ­σιν υπό επιτυχίας.

Εν Καΐρω 15 9)βρίου 1904

Janinensis

(2481/3-12-1904)

ΧΡΟΝΙΚΑ

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΩΝ

Θαυμάσιον είνε το πρόγραμμα της συναυλίας των Σα­κελλαριδών, των μυστών της Εθνικής ελληνικής Μουσικής, αρ­κεί δ’ ή ανάγνωσίς του διά να προεξοφλήση τις την αλησμό­νητον απόλαυσιν ήν θα αποκομίσωμεν την εσπέραν ταύτην.

Δέκα δημοτικά άσματα, αληθείς αδάμαντας της δημοτικής ημών ποιήσεως, άτινα συνέλεξεν, επεξειργάσθη, ενηρμόνισε και ενωργάνωσεν ο διαπρεπής καλλιτέχνης, θα τα ακούσωμεν απόψε αδόμενα υπό του κ. Ι. Σακελλαρίδου και του υιού του Αρι­στοξένου τη συνοδεία της ορχήστρας, πολλά δε άδη μόνος ο κ. Σακελλαρίδης, όστις εισέδυσεν εις τα μυστήρια της μά­γου ελληνικής φύσεως όσον ουδείς άλλος.

Θα ακούσωμεν και δύο μεγαλοπρεπείς συνθέσεις του κ. Θεο­φράστου Σακελλαρίδου, αίτινες εξετιμήθησαν μεγάλως και εν Μονάχω, την κατακλείδα δε της πρωτοφανούς και μο­να­δικής ταύτης συναυλίας θα αποτελέση το «Λαγιαρνί», κατά το προανάκρουσμα του οποίου ο κ. Ι. Σακελλαρίδης θα μιμη­θή τον ήχον του ποιμενικού αυλού και το ηδύ άσμα της αηδόνος και θα μας μεταφέρη νοερώς εις τα βαθύσκια δάση των ιερών τεμενών.

Εισιτήρια πωλούνται εις το κουρείον της κ. Αρβανιτάκη.

 (2481/3-12-1904)

 ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Η ΧΘΕΣΙΝΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Ανωτέρα πάσης προσδοκίας απέβη η επιτυχία της χθε­σινής συναυλίας των Σακελλαριδών και υπό έποψιν συρροής εκλεκτού και κομψού κόσμου και υπό έποψιν εκτελέσεως του προγράμματος. Η απέραντος αίθουσα του Νέου Χεδιβικού Ξε­νοδοχείου ήτο κατάμεστος και πολλοί, βραδύναντες ολίγον να προσέλθωσιν, ηναγκάσθησαν να μείνωσιν όρθιοι. Δεν ανα­φέ­ρομεν ποίους διεκρίναμεν, εκ φόβου μήπως διαπράξωμεν αδιακρισίαν ή λυπηράς παραλείψεις. Τοιούτο μόνον αρκεί να είπωμεν, ότι εκτός του Προέδρου της ημετέρας Κοινότητος, όν ημπόδισε να προσέλθη σοβαρά αδιαθεσία της εριτίμου κυρίας αυτού, πάντες οι επίσημοι και οι πρόκριτοι της παροικίας μας, επιστήμονες και άνθρωποι των γραμμάτων, απετέλεσαν χθες επιβλητικήν και πρωτοφανή διά συναυλίαν συγκέ­ντρω­σιν, ήν διήνθιζεν η παρουσία κομψών κυριών και θελκτικών δε­σποινίδων.

Η ορχήστρα αποτελουμένη εκ 40 περίπου οργάνων, εξε­τέλεσε πρώτον την «Ελληνικήν πανήγυριν», σύνθεσιν του κ. Θεοφράστου Σακελλαρίδου, όστις και διηύθυνε μετά θαυμα­στής δεξιότητος τους κρατίστους των παρ’ ημίν μουσικών. Φαιδρά και χαρμόσυνος σύνθεσις, γλυκεία και πανηγυρική εν ταυτώ, ήρεσε πολύ και εχειροκροτήθη ζωηρώς.

Κατόπιν ο κ. Ι. Σακελλαρίδης μετά του λαμπρού βα­ρυ­τόνου κ. Αριστοξένου ετραγούδησαν τη συνοδεία της ορ­χήστρας το δημοτικόν άσμα «Στη ρίζα της τριανταφυλλιάς θα κτίσω μοναστήρι», η δε ενοργάνωσις και ενορχήστρωσις του άσματος εκρίθη λίαν επιτυχής.

Αλλά το άσμα της «Βασιλικής» εκτελεσθέν τη συνοδεία του κλειδοκυμβάλου υπό του κ. Ι. Σακελλαρίδου ήρεσε πε­ρισσότερον, συντελούσης της ισχυράς και κατ’ εξοχήν γλυ­κείας φωνής του καλλιτέχνου.

Όταν μετ’ ολίγον ο κ. Ι. Σακελλαρίδης ήρχισε να ψάλη το κύ­κνειον άσμα του Διάκου, όπερ έψαλεν επί του μαρτυρικού του σκόλοπος, ρίγος αρρήτου συγκινήσεως κατέλαβεν όλον το ακροατήριον με την περιπάθειαν και τον πόνον, της πρώτης στροφής «Για δες καιρόν που διάλεξε».

Αλλά λεπτομερής έκθεσις των εκ της χθεσινής συναυλίας εντυπώσεων θα απήτει και χρόνον μακρόν και χώρον ουχί ολίγον. Περιοριζόμεθα όθεν να εξάρωμεν την λαμπράν επι­τυχίαν των δύο άλλων συνθέσεων του κ. Θεοφράστου Σα­κελ­λαρίδου, μίαν σκηνικήν όρχησιν και ένα συρτόν ελλη­νι­κόν χο­ρόν, ούτινος και εζητήθη η επανάληψις.

Ο Αριστόξενος Σακελλαρίδης διεκρίθη ιδίως εις το άσμα της Μαρίας της Πενταγιώτισσας, του θήλεως αυτού Μολόχ των Σαλώνων εις την ποδιά της οποίας εσφάζοντο παλλη­κά­ρια. Επίσης ήρεσε πολύ και εζητήθη η επανάληψις του άσμα­τος «Φλώρος και Θεοδώρα», όπερ ελέπτυνε και εκάλλυνεν αμι­μήτως διά της ενορχηστρώσεως ο κ. Σακελλαρίδης.

Προ του τελευταίου άσματος του προγράμματος, ο κ. Σα­κελ­λαρίδης εν μέσω απολύτου σιγής και ανυπομόνου προ­σδο­κίας του ακροατηρίου εμιμήθη διά συριγμού όν εκβάλλει δι’ ιδιαιτέρας τοποθετήσεως της γλώσσης τους ήχους του ποι­με­νικού αυλού και το άσμα της αηδόνος, κινήσας τον θαυ­μα­σμόν όλων και τέλος με το χαριτωμένον τραγουδάκι «Κάτω στα δασιά πλατάνια» επερατώθη η συναυλία.

Ομολογούμεν ότι είχομεν πολλούς δισταγμούς και φόβους με­ταβαίνοντες να ακούσωμεν ενοργανωμένα και ενορχηστρω­μένα τα δημοτικά ημών άσματα, διότι είχομεν την ιδέαν ότι ταύ­τα αποβάλλουσιν ακριβώς το άρωμα του θύμου και την βου­κο­λικήν χάριν ψαλλόμενα άλλως ή όπως ψάλλωνται υπό του ελληνικού λαού. Υποπτευόμεθα ότι θα παραστώμεν ίσως εις άκουσμα ανάλογον προς το θέαμα κορσεδοφόρου ποιμε­νί­δος, αλλ’ ευτυχώς οι δισταγμοί ημών και οι φόβοι διελύθησαν από του πρώτου άσματος.

Ο κ. Σακελλαρίδης δεν απομακρύνεται ούτε του τόνου, ούτε του χρωματισμού των δημοτικών ημών ασμάτων, ενορ­γα­νώσας δε, ενορχηστρώσας και εξευρωπαΐσας ούτως ειπείν αυτά, τα κατέστησε περιπαθέστερα και γλυκύτερα και σή­με­ρον δύνανται να ακουσθώσιν ευχαρίστως εις την αριστο­κρα­τικωτέραν αίθουσαν και να ψάλωνται εν συμφωνία υπό δύο ή πολλών ευκολώτερον και ευαρεστότερον.

Δίκαια όθεν ήσαν τα θερμά χειροκροτήματα άτινα απέ­σπασαν από του εκλεκτού και κομψού ακροατηρίου οι Σα­κελ­λαρίδαι, γενικήν όμως ευχήν διερμηνεύομεν παρακαλού­ντες αυτούς να δώσωσι και δευτέραν, αλλά με ηλαττωμένας τι­μάς, διά να μη στερηθώσι και αι άλλαι τάξεις της παροικίας την απόλαυσιν, ήν εδοκιμάσαμεν χθες.

 (2482/4-12-1904)