Κινηματογραφική Λέσχη εργαζομένων ΕΡΤ-3. “Η έκλειψη” του Αντονιόνι, Δευτέρα 8 Ιανουαρίου

ΤΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΟ ΔΡΑΜΑ «Η ΕΚΛΕΙΨΗ»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3                                   

Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕMΕΣ εγκαινιάζουν το νέο τους αφιέρωμα με τίτλο Καλημέρα Νύχτα, εμπνευσμένο από την ομώνυμη ταινία του Μάρκο Μπελόκιο. Στο αφιέρωμα ανθολογούνται πασίγνωστες ταινίες κορυφαίων δημιουργών που κοινό τους θέμα είναι η νύχτα και το σκοτάδι της πολιτικής, της αλλοτρίωσης, της νεκρής ιδεολογίας και της εκμετάλλευσης. Μεταξύ άλλων,  τα διακεκριμένα φιλμ υπογράφουν οι Αντονιόνι, Άιβορι, Μπερτολούτσι κα. Έναρξη τη Δευτέρα 8 Ιανουαρίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το αριστουργηματικό δράμα του Μικελάντζελο Αντονιόνι Η έκλειψη (Ιταλία, 1962, ασπρόμαυρη, 126’). Παίζουν: Αλέν Ντελόν, Μόνικα Βίτι, Φρανσίσκο Ραμπάλ, Λίλα Μπρινιόνε, Ροσάνα Ρόρι.

Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Νίκου Αντωνάκου από την εφημερίδα «Ριζοσπάστης». Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Η διαχρονική κατάθλιψη των αλλοτριωμένων σχέσεων.

Μια σχέση ενός ζευγαριού οδηγείται στην καταστροφή εξαιτίας του ωφελιμισμού που επιδεικνύει ο άντρας.

Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«H «Έκλειψη» γυρίστηκε το 1962, στην Ευρώπη, στην Ιταλία. Διαφορετικοί οι ήρωες, διαφορετικό το κοινωνικό περιβάλλον, διαφορετικά τα ερεθίσματα, διαφορετικοί οι προβληματισμοί! Η ταινία είναι το τρίτο μέρος της τριλογίας του Αντονιόνι (Περιπέτεια, Νύχτα, Έκλειψη), που ασχολείται με τις ανθρώπινες σχέσεις, το χώρο και το χρόνο, το κοινωνικό περιβάλλον, την αποξένωση.

Στην «Έκλειψη» πρώτα πρέπει να φιλιώσεις με τους ρυθμούς. Που είναι σκόπιμα αργοί, σχεδόν εξοντωτικοί! Να φιλιώσεις, επίσης, με τα εξεζητημένα κάδρα, την καλλιγραφική αφήγηση. Αισθητική που έχει να κάνει με τη φορμαλιστική αντίληψη του σκηνοθέτη, αλλά και με το θέμα της ταινίας. Όσες αντιρρήσεις και να εκφράσεις για την αφηγηματική επιλογή του Αντονιόνι, δύσκολα θα βρεις άλλη φόρμα να προτείνεις. Το θέμα της ταινίας απαιτεί νοσηρές κινήσεις, άδειους γυάλινους και τσιμεντένιους χώρους, κενές «ψυχές». Αλλά και «ψεύτικες» γωνίες λήψεις, «φτιαχτές» ανθρώπινες στάσεις. Σα να «στήνεσαι» για φωτογραφία…

Μια αστή νεαρή γυναίκα, η Βικτόρια, είναι, ίσως, το μόνο πρόσωπο που αναπνέει ακόμα, έστω και αργά, μηχανιστικά, μέσα στο αποπνικτικό αστικό περιβάλλον της σύγχρονης Ρώμης. Και προσπαθεί… Απέναντί της, όμως, ορθώνεται το θορυβώδες χρηματιστήριο (το αστικό κράτος), το οποίο αγοράζει και πουλάει τα πάντα. Ο άνθρωπος, για το «χρηματιστήριο», αξίζει μόλις ένα λεπτό σιγής (όταν πεθάνει). Μετά το μονόλεπτο μνημόσυνο-φόρο τιμής, η αστική κοινωνία προχωράει ακάθεκτη στις αγοραπωλησίες της. Στην πορεία της προς τα ακόμα μεγαλύτερα κέρδη, χωρίς κανέναν ενδοιασμό, σπέρνει, γύρω της και πίσω της, πραγματικά πτώματα ή πεθαμένους-ζωντανούς ανθρώπους.

Ένα από αυτά τα ζωντανά-πτώματα είναι και η Βικτόρια. Η οποία προσπαθεί να βγει από το αδιέξοδο της μοναξιάς της, αλλάζοντας απλώς συναισθηματικές και ερωτικές σχέσεις, μένοντας, όμως, πάντα μέσα στο ίδιο περιβάλλον! Αποτέλεσμα: Η μια άθλια μέρα διαδέχεται την άλλη…

Στη Βικτόρια δεν πέρασε καν η ιδέα να δραπετεύσει. Ο Αντονιόνι είναι φορμαλιστής, αλλά είναι και νεορεαλιστής, όπου και όταν αυτό χρειάζεται! Δε θέλει να «σώσει» την ηρωίδα. Αυτό είναι εύκολο. Ένας άνθρωπος μπορεί να σωθεί! Αυτός θέλει να δείξει το αδιέξοδο του αστικού κράτους, του συστήματος. Το οποίο είναι καταδικασμένο να κρεμαστεί από το σκοινί που κατασκευάζει (και πουλάει).

Άδεια σπίτια, άδειοι δρόμοι, άδειες ανθρώπινες σχέσεις. Ότι και να δοκιμάσει η Βικτόρια τίποτα δεν της βγαίνει. Το περιβάλλον είναι συγκεκριμένο και, βέβαια, γεννάει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Φυσικό είναι η αναζήτησή της να πέφτει στο κενό. Και αυτή σε πνευματικό κώμα. Ή σε μια κρίση υστερίας… Το πιο πιθανό! (Θυμίζω την επόμενη ηρωίδα του Αντονιόνι, Τζούλια, σε επόμενη ταινία του, «Κόκκινη Έρημος»).

Οι μεγάλοι δημιουργοί δε φτιάχνουν ευκαιριακά έργα. Ο Αντονιόνι είχε ένα συγκεκριμένο προβληματισμό τον οποίο προσπάθησε να ξεδιπλώσει – με μεγάλη συνέπεια – σε όλο του το έργο. Του οφείλουμε, λοιπόν, σεβασμό!»

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΗΝ «ΕΚΛΕΙΨΗ»

Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε την Έκλειψη είναι:

1. Γιατί είναι το τρίτο ουσιώδες και καταληκτικό μέρος της τριλογίας της αλλοτρίωσης.
2. Για τους εκπληκτικούς σηματοδότες Αλέν Ντελόν και Μόνικα Βίτι. Ο πρώτος, χρηματιστής, είναι αλλοτριωμένος χωρίς να το γνωρίζει. Η μεγαλοαστή, όμορφη νέα γυναίκα έχει μετατρέψει την αλλοτρίωση της σε βαθύτατη κατάθλιψη και τέλμα.
3. Για τη διαχρονικότητα των εικόνων της ταινίας, που παραπέμπουν άμεσα στο σήμερα.
4. Για μια θαυμαστή μοντέρνα, ελλειπτική, θραυσματική γραφή με κενά, με σημασία στα βλέμματα, με μεγάλα πανοραμικά.
5. Για την αέρινη υπερφωτισμένη φωτογραφία, που σηματοδοτεί το τρεμάμενο φως των σχέσεων.
6. Γιατί οι χώροι που χρησιμοποιεί ο Αντονιόνι έχουν την πραγματική αλλά και τη συμβολική και ταξική τους σημασία πχ το χρηματιστήριο δεν είναι μόνο ναός του χρήματος αλλά και κολαστήριο.
7. Για τα εκπληκτικά ντεκόρ που έχουν όλα τις σημασίες τους.
8. Για το εκπληκτικό εύρημα του πως διαλύεται ένα εύθραυστο ζεύγος: Η ανάσυρση από τον Τίβερη του κλεμμένου αυτοκινήτου του χρηματιστή είναι η σκανδάλη που πυροδοτεί την έκρηξη.
9. Για το εκπληκτικό, ελλειπτικό αλλά εντέλει εύγλωττο τέλος.
10. Γιατί η ταινία υπήρξε μια από τις πιο επιδραστικές ταινίες όλων των εποχών, επηρεάζοντας εξαιρετικούς σύγχρονους σκηνοθέτες όπως τους Φαρχαντί και  Ζβιαγκίντσεφ.

Υ.Γ. Τη Δευτέρα 15 Ιανουαρίου στις 21:00 η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ προβάλλουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το αριστουργηματικό δράμα του Τζέιμς Άιβορι Τα απομεινάρια μιας μέρας (1993).