“Αυπνία: Όταν αγχωτικές σκέψεις δεν μας αφήνουν να κοιμηθούμε” του Παύλου Σακκά
Πολλοί άνθρωποι έχουν την κακιά συνήθεια, όταν ξαπλώνουν να σκέφτονται τα προβλήματα της ημέρας, καθώς και τις εκκρεμότητες της επομένης. Βέβαια στους γρήγορους ρυθμούς της σημερινής ζωής, για πολλούς είναι η μόνη στιγμή, που μένουν μόνοι με τον εαυτό τους και μπορούν να αναλογιστούν καλύτερα, για τα σοβαρά και ιδιαίτερα για τα προσωπικά τους προβλήματα. Όμως από απόψεως υγιεινής του ύπνου, δεν υπάρχει χειρότερη συνήθεια από αυτή. Ο εγκέφαλος αντί να χαλαρώσει, προβληματίζεται. Έτσι μπλοκάρει τον διακόπτη που οδηγεί στον ύπνο. Ο υπολογιστής δεν κλείνει, προκειμένου να κάνει τις απαραίτητες λειτουργίες συντήρησης. Αντίθετα συνεχίζει να εργάζεται και μάλιστα με περιορισμένες λειτουργικές ικανότητες.
Αποτελεί μεγάλο λάθος να προσπαθούμε να επιλύσουμε προβλήματα το βράδυ, με κουρασμένο και υπερβολικά «φορτωμένο» εγκέφαλο. Αντίθετα το πρωί, μετά την καθημερινή του συντήρηση, ο εγκέφαλός μας, όχι μόνο «τρέχει» καλύτερα, αλλά και μπορεί να βρει λύσεις που το βράδυ δεν μπορούσε ούτε να φανταστεί. Όταν είναι γεμάτη η «επιφάνεια εργασίας» του μυαλού μας, αναζητάμε λύσεις από τα προγράμματα που έχουν απλωθεί μπροστά μας και έτσι εκείνο που συμβαίνει συχνά, είναι να ανακυκλώνουμε και να αναμασάμε τον ίδιο αδιέξοδο προβληματισμό. Αντίθετα το πρωί που η «επιφάνεια εργασίας» είναι κενή και οι εμπειρίες μας ταξινομημένες, ο εγκέφαλός μας έχει τη δυνατότητα να ανασύρει προγράμματα και λύσεις, από μηδενική βάση. Δηλαδή να ρίξει, όπως λέμε μια φρέσκια ματιά στα προβλήματα, με μεγαλύτερες επομένως πιθανότητες επίλυσής τους.
Είναι κάτι που μου έχει συμβεί πολλές φορές. Να ξυπνάω δηλαδή το πρωί και να έχω εξαιρετικές ιδέες στο μυαλό μου. Ιδέες και σκέψεις που με κάνουν να αναρωτιέμαι: «πώς και δεν το είχα οκεφτεί αυτό, τόσο καιρός Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν παρόμοιες εμπειρίες, γι’ αυτό και πάντα παροτρύνω, όσους πάσχουν από αϋπνία, να αναβάλουν την επίλυση των προβλημάτων τους για το πρωί. Τότε μπορεί η λύση να εμφανιστεί μπροστά τους σαν από επιφοίτηση, με έναν τρόπο αποκαλυπτικό.
Εκείνο που χρειάζεται κανείς μόλις ξαπλώσει, είναι να οδηγήσει τη σκέψη του σε κάτι ανώδυνο, με όλη τη σημασία της λέξης. Σε μια σκέψη από την οποία δεν περιμένουμε να γεννηθεί κάτι. Εγώ προσωπικά, το φθινόπωρο και τον χειμώνα όταν κλείνω τα μάτια μου σκέφτομαι μια συγκεκριμένη διαδρομή με τα σκι. Επικεντρώνομαι στα πόδια μου και κοιτάω μπροστά… Σε λίγα δευτερόλεπτα έχω αποκοιμηθεί. Για την άνοιξη και το καλοκαίρι, έχω ένα άλλο βίντεο στο μυαλό μου: Κολυμπάω σε μια συγκεκριμένη παραλία. Βουτάω το κεφάλι μου στο νερό και βλέπω το γαλάζιο χρώμα του νερού…
Με τις προτροπές μου αυτές, κάποιοι ασθενείς μου ανέφεραν ότι έχουν φτιάξει στο μυαλό τους «βίντεο» με αγαπημένες τους διαδρομές. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Το βίντεο αυτό βγάζει το μυαλό από τις απαιτητικές σκέψεις και το οδηγεί σε μια ηρεμία. Δεν βάζει στη σκέψη προβλήματα προς επίλυση, αλλά απλά τραβά την προσοχή σε ανώδυνες παραστάσεις.
Επειδή η αϋπνία αποτελεί το συχνότερο σύμπτωμα της Ψυχιατρικής και είναι το δεύτερο συχνότερο σύμπτωμα της Ιατρικής, μετά τον πόνο, παρακάτω παραθέτω κάποιες πρακτικές συμβουλές, για την αντιμετώπισή της.
Ο Παύλος Σακκάς είναι ψυχίατρος
