(Συνέχεια από το προηγούμενο. Στο πρώτο σημείωμά μας, σύμφωνα με τα γραφθέντα του ακαδημαϊκού Α. Κεραμόπολλου, αναφερθήκαμε στη προέλευση του ονόματος Βλάχος και στις απόψεις των βυζαντινών χρονογράφων για την καταγωγή των Βλάχων. Θα συνεχίσουμε με την παράθεση απόψεων και άλλων επιστημόνων για την καταγωγή (Rosler, Thomaschek, Capidan, Iorga, Mutafciev κ.α.).
Με λίγα λόγια ο Κεραμόπουλλος θεωρεί ότι οι αναφερθέντες βυζαντινοί χρονογράφοι δεν υπηρετούν επαρκώς την ιστορικήν επιστήμη (…ούτως αταλαίπωρος εστιν η ζήτησις της αλήθειας εις πολλούς…).
Κατόπιν παραθέτει την θεωρία του Rosler (1871), σύμφωνα με την οποίαν ο ρουμανικός λαός σχηματίσθηκε νότια του Δούναβη και μετά μετανάστευσε βόρεια αυτού: Όταν ο Αυρηλιανός (3ος μ.Χ. αιώνας) έφυγε από την Δακία μαζί με τον στρατό και τους επαρχικούς, πέρασε νότια του Δούναβη, παίρνοντας μαζί του και τους κατοίκους με τις οικογένειες τους. Αυτοί έμειναν εκεί μέχρι τον 12ο αιώνα και κατόπιν μετανάστευσαν βόρεια του ποταμού στην απέναντι Δακία και την άλλαξαν εθνολογικά και γλωσσικά (λατινοφωνία)!
Ο Κεραμόπουλλος απορρίπτει την θεωρία αυτή, φέρνοντας πολλά στέρεα ιστορικά επιχειρήματα. Υποστηρίζει ότι οι Δάκες δεν μετακινήθηκαν σαν λαός και ότι έφθαναν τα 160 χρόνια της ρωμαϊκής κατοχής στη χώρα τους για να την εκλατινίσουν γλωσσικά (όπως, για παράδειγμα, έφθασαν 200 χρόνια ο ισπανικός λαός να εκλατινισθεί). Οι Δάκες μάλιστα δεν είχαν μόνο εκλατινισθεί, αλλά είχαν εκλατινίσει και άλλους λαούς (π.χ. Πετσενέγους).
Έτσι οι Δάκες εκλατινίσθηκαν στον δικό τους χώρο (βιολογικός νόμος), όπως για παράδειγμα στην σύγχρονή μας εποχή λίγοι Άγγλοι στην Αμερική εξάγγλισαν και εξαγγλίζουν γλωσσικά εκατομμύρια ξένων και μάλιστα Ευρωπαίων προηγμένου πολιτισμού. Επίσης, ένας πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας εκλατίνισης ήταν η μακρόχρονη θητεία των υπηκόων λαών στον Ρωμαϊκό στρατό.
Λατινοφωνία βέβαια υπήρχε νότια του Δούναβη (Αυρηλιανή Δακία), όμως η λατινική γλώσσα ηττήθηκε από την σλαβική γλώσσα σε αντίθεση με την βόρεια του Δούναβη Δακία όπου επικράτησε, ενώ η θρακική ήταν πλέον νεκρή γλώσσα. Εκείνο που τονίζει ο ακαδημαϊκός είναι ότι η ελληνική γλώσσα νίκησε την λατινική γλώσσα κατά τους βυζαντινούς χρόνους (νότια της από τον 4ο μ.Χ. αιώνα γλωσσικής διαχωριστικής γραμμής ‘Jirecek’ (Αλέσιο Αλβανίας-Σκόπια-Σόφια-παράλια Ευξείνου Πόντου). Ωστόσο, η γραμμή αυτή δεν είναι απόλυτη γιατί υπήρχε λατινοφωνία (νησίδες) νότια της γραμμής και ελληνοφωνία βόρεια αυτής (πυκνές ελληνικές αποικίες). Ακόμα και τώρα υπάρχει στα νότια λατινοφωνία (Βλάχοι της Πίνδου) και γιαυτό άλλωστε γίνεται αυτή η μελέτη. Αλλά και η βλάχικη γλώσσα (φθαρμένα λατινικά Πινδίων μεταξύ Ελλήνων, Παριστρίων μεταξύ Σλάβων κλπ), όπως και η ρουμανική γλώσσα, δεν είχαν ακόμα διαμορφωθεί με την σημερινή έννοια.
Ο Κεραμόπουλλος, αναφερόμενος σε πηγές (π.χ. Στράβων, τοπωνύμια κλπ), τονίζει ότι οι Μακεδόνες και οι Ηπειρώτες είναι Έλληνες και η χώρα πέραν του Γενούσου ποταμού ήταν η Ιλλυρία. Από την άλλη μεριά, οι Ιλλυριοί ήταν πάντοτε αντίθετοι με τους Μακεδόνες ως δυνάμεις, ‘νόθευσαν’ γλωσσικά (κατά τον Ψαλλίδα) τους Ηπειρώτες, ήταν μισθοφόροι επί ρωμαιοκρατίας και επί τουρκοκρατίας, πολλοί από αυτούς εξισλαμίσθηκαν και πολέμησαν κατά των Ελλήνων. Προφανώς συντάσσει τους Ιλλυριούς με τους σημερινούς Αλβανούς (αυτοαποκαλούμενους Σκηπιτάρους εκ του ιταλικού schiopetto = οπλοφόρος). Ήταν πολυαριθμότατοι στον ρωμαϊκό στρατό και μάλιστα στον 3ο μ.Χ. αιώνα ανέδειξαν και δυο αυτοκράτορες. Ο ακαδημαϊκός θεωρεί ότι πιθανόν το φαινόμενο της επίταξης του άρθρου στην Ρουμανική γλώσσα, όπως και στην βουλγαρική, προήλθε από την ιλλυρική γλώσσα μέσω του ρωμαϊκού στρατού στον Δούναβη.
Όπως ειπώθηκε προηγούμενα, η λατινική γλώσσα αντιστάθηκε στον γλωσσικό εκσλαβισμό στην Δακία γιατί οι Δάκες ενισχύθηκαν πολιτιστικά από τους Ρωμαίους, όμως, σύμφωνα με τον Κεραμόπουλλο, κακώς αργότερα δέχθηκαν ότι είναι φυλετικά Romani και ονόμασαν τους εαυτούς τους Romanos γιατί στην ουσία φυλετικά είναι αυτόχθονες και Δάκες στην φυλή. Μάλλον το προτίμησαν (μέσω των ιστορικών τους) με πολιτική σκοπιμότητα, γιατί οι λέξεις Ρώμη και Αρουμούνοι της Μακεδονίας προσεγγίζονται ηχητικά προς αυτό.
Μια άλλη θεωρία για την καταγωγή των Βλάχων, και συγκεκριμένα για τους νότιους Βλάχους, Κουτσόβλαχους, Αρβανιτόβλαχους, Τσιντσάρους της Σερβίας, Αρμούνους, είναι ότι κατάγονται όχι από όλους τους Θράκες, αλλά μόνο από τους Βησσούς, οι οποίοι, εκλατινισθέντες, διασκορπίστηκαν παντού στη Βαλκανική Χερσόνησο παρακινούμενοι από τους Σλάβους κατά τις προς Νότο επιδρομές. Αυτή την θεωρία υποστήριξε ο αυστριακός Thomaschek, και τη δέχονταν και άλλοι, όπως ο Xenopol και ο Densusianu. Αυτή, όμως, η θεωρία δεν στηρίζεται πουθενά και είναι παράλογη, σύμφωνα με τον Κεραμόπουλλο. Οι Σλάβοι είχαν πόλεμο κατά του Βυζαντινού κράτος και σε αυτό δεν κατοικούσαν μόνο λατινόγλωσσοι, αλλά και ελληνόγλωσσοι, οι οποίοι ήταν και πολυπληθέστεροι. Ανάμεσα σε αυτούς τους ελληνόγλωσσους ήταν και Θράκες. Γιατί λοιπόν οι Σλάβοι δεν ώθησαν προς τα όρη και τους ελληνόγλωσσους αλλά μόνο τους λατινόγλωσσους; Και γιατί επιτράπηκε σε αυτούς (Βλάχους) να έχουν πάντοτε τις καλύτερες θέσεις διαβάσεων και κλεισουρών; Επίσης, ο ακαδημαϊκός, παραθέτοντας πολλά στοιχεία, τονίζει ότι οι Βλάχοι έχουν τα ίδια λαογραφικά στοιχεία με τους ελληνόφωνους γείτονές τους.
Όσον αφορά δε την μαρτυρία του Ισπανοεβραίου περιηγητή Βενιαμίν εκ Τουδέλας που αναφέρει ότι οι Βλάχοι δεσπόζουν μέχρι τα όρη της Λαμίας κάνουν ληστρική ζωή, ληστεύουν και σκοτώνουν τους Έλληνες, ενώ μόνο ληστεύουν τους Εβραίους, η άποψη, σύμφωνα με την διευκρίνιση αυτή, ενός ‘έξυπνου δημοσιογράφου’ ότι οι Βλάχοι δεν είναι Έλληνες, είναι αφελής (‘εκείσε οδηγεί η τοιαύτη ληστολογία η μη μελετώσα τα περιστατικά της εκδικήσεως των ληστών’).
Σύμφωνα με τον Ρουμάνο πολιτικό και ιστορικό Ν. Iorga, οι Βλάχοι του ελληνικού χώρου είναι Ρουμάνοι (‘οι Ρουμάνοι οι μη ελευθερωθέντες’) και μαζί με τους σημερινούς Ρουμάνους αποτελούν κατάλοιπο της Ανατολικής Ρωμανίας. Κατά τον Κεραμόπουλλο, ο Iorga κάνει λάθος στην χρήση του όρου ‘Ρωμανία’ γιατί αυτός δεν σημαίνει την χώρα που ομιλεί ρωμανικά (λατινικά) αλλά το πολιτικό κράτος της Ρώμης. Αργότερα (6ος μ.Χ. αι. και μετά) σήμαινε το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος (το δυτικό κατελήφθη από βαρβάρους), που εξελληνίσθηκε με επίσημη πλέον γλώσσα την ελληνική. Άρα η έννοια της αρχαίας Ρωμανίας είναι εντελώς διαφορετική από την έννοια της σημερινής Ρουμανίας.
Επίσης, ο Iorga θεωρεί ότι οι Μακεδόνες στην αρχή ήταν Ιλλυριοί (Αλέξανδρος) που εξελληνίσθηκαν, οι Ιλλυριοί της Ηπείρου και της Ιλλυρίας εκθρακίσθηκαν και όλοι αυτοί μετά εκλατινίσθηκαν (Romanite Balcanique). Και εδώ σφάλει ο Ιοrga γιατί όλοι οι κάτοικοι της αρχαίας Ρωμανίας (Βυζάντιο) δεν είναι εκλατινισμένοι όπως δείχνουν οι αρχαίες επιγραφές (γραμμή γλωσσών που καθόρισε ο Jirecek-στα νότια επικρατεί η ελληνική γλώσσα).
Η λατινογλωσσία, κατά τον Κεραμόπουλλο, δεν σημαίνει και ομοφυλία γιατί όλοι οι λατινόφωνοι (Ρουμάνοι, Ισπανοί, Γάλλοι, Πορτογάλοι κλπ) δεν έχουν την ίδια ‘συγγένεια αίματος’. Απλά έγινε εκλατίνιση ντόπιων πληθυσμών σε όλη την ρωμαϊκή αυτοκρατορία και δεν υπήρχε δυνατότητα για έξοδο εκατομμυρίων λατινόγλωσσων αποίκων από την Ιταλία.
O Ρουμάνος ακαδημαϊκός γλωσσολόγος Theodor Capidan θεωρεί ότι οι Βλάχοι κατέβηκαν από την Δακία. Ο Κεραμόπουλλος πιστεύει πως αυτή η άποψη είναι αμάρτυρη ιστορικά και θέτει πάρα πολλά αναπάντητα ερωτήματα, το σπουδαιότερο των οποίων είναι το εξής: Πώς είναι δυνατό Δάκες αγροδίαιτοι, πτωχοί ποιμένες, διωγμένοι από την χώρα τους και χωρίς να είναι έμποροι να γίνουν οι καλύτεροι επιχειρηματίες των Βαλκανίων και να κτίσουν τις σπουδαίες αστικές εγκαταστάσεις, όπως Μοσχόπολη, Κλεισούρα, Νέβεσκα κλπ.;
Στην αγγλική μελέτη Cambridge medieval History (1911, 1924) και αυτή του Mutafciev υπάρχει η θεωρία ότι η κοιτίδα όλων (Ρουμάνων, Βλάχων Μακεδόνων) είναι η Ιστρία και γενικότερα η ΒΔ Βαλκανική. Και αυτή η θεωρία είναι αμάρτυρη ιστορικά από τον ακαδημαϊκό. (συνεχίζεται)
(Πηγή : Απάνθισμα από το βιβλίο ‘Τι είναι οι Κουτσόβλαχοι’ του Α. Κεραμόπουλλου, εκδ. University Studio Press, Θεσ/νίκη 2000, προλεγόμενα Χ. Παπαστάθης, Ν. Κατσάνης)
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ‘Ημερήσια‘ της Βέροιας στις 24.4.2014)
