“Σαθρά συστήματα Υγείας – Εξασθενημένες βρίσκει ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες ο νέος κορωνοϊός” γράφει ο Μιχάλης Λαγάνης
Ως «επιδημία», «epidemic» (από τις ελληνικές λέξεις «επί» και «δήμος»), χαρακτηρίζονται οι εξάρσεις ασθενειών που εμφανίζονται σε έναν ανθρώπινο πληθυσμό δεδομένη χρονική στιγμή σε βαθμό μεγαλύτερο του αναμενομένου. Μπορεί να περιορίζεται γεωγραφικά σε έναν τόπο ή μία χώρα.
Ως «πανδημία», «pandemic» (από τις λέξεις «παν» και «δήμος»), ορίζεται μια επιδημία λοιμωδών ασθενειών που εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς σε μεγάλη έκταση.
Παρ’ όλα αυτά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει αποφύγει προς το παρόν να χαρακτηρίσει την έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού ως πανδημία.
● Πρώτον, διότι, παρά την εξάπλωσή του σε 81 χώρες και περισσότερα από 81.000 άτομα, το 98% έχει εκδηλωθεί στην Κίνα, «κύρια εστία» του ιού. Επιπλέον τις τελευταίες ημέρες οι ειδικοί καταγράφουν μείωση των νέων κρουσμάτων και θανάτων στην ασιατική χώρα.
● Δεύτερον, παρά τον αργό χρόνο επώασης του ιού (14-24 ημέρες) και το γεγονός ότι δεν υπάρχει εμβόλιο, η θνησιμότητα των νοσούντων περιορίζεται περίπου στο 2%.
Πάντως ο ΠΟΥ προειδοποιεί ότι η ανθρωπότητα παραμένει απροετοίμαστη στο ενδεχόμενο αντιμετώπισης μιας πανδημίας.
Δραστικές περικοπές
Ο άνθρωπος από τη φύση του, όταν αντιληφθεί πως κινδυνεύει, επιχειρεί με κάθε τρόπο να απομακρυνθεί. Δεν είναι όμως σε θέση να αμυνθεί σε κάτι που δεν βλέπει και δεν αισθάνεται, όπως οι παθογόνοι ιοί και οι λοιμώξεις. Επιπλέον κανένα τείχος ή περιορισμός στις μετακινήσεις πληθυσμών δεν είναι ικανά να «δεσμεύσουν» τον αέρα, μέσω των οποίων μεταδίδονται συνήθως οι ιοί.
Και το χειρότερο: στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, του 5G και της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, οι ισχυροί του πλανήτη και οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια αδιαφόρησαν για την υγεία των πολιτών τους. Τα συστήματα υγείας στον ανεπτυγμένο κόσμο έχουν αποδιοργανωθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ στον αναπτυσσόμενο κόσμο οι πόλεμοι και οι κρίσεις των τελευταίων ετών έχουν καταστρέψει ακόμη και αυτή την ανεπαρκή υποδομή που υπήρχε.
Στις ΗΠΑ, στα τρία χρόνια διακυβέρνησης Τραμπ, έγιναν ακόμη μεγαλύτερες περικοπές στην υγεία. O πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον προχώρησε σε δραστικές περικοπές στην υπηρεσία παρακολούθησης επιδημιών που είχε συστήσει ο τέως Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας προκειμένου να αντιμετωπιστεί η επιδημία του ιού Έμπολα στην Αφρική το 2014.
Επίσης η χρηματοδότηση στα Κέντρα Ελέγχου Ασθενειών και Πρόληψης περιορίστηκε, με αποτέλεσμα να μειωθούν ή να διακοπούν οι προσπάθειες σε 39 από τις 49 χώρες που το εν λόγω πρόγραμμα βοηθούσε. Μεταξύ των χωρών αυτών συγκαταλέγεται και η Κίνα, η οποία λάμβανε τεχνική βοήθεια. Στον προϋπολογισμό του 2020 ο Τραμπ πρότεινε επιπλέον περικοπές 10% στη χρηματοδότηση, ποσοστό το οποίο αντιστοιχεί σε 750 εκατ. δολάρια.
Στην Ευρώπη έκθεση του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, αναγνωρίζει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού ως πρόκληση για πολλές χώρες.
Όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα της η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικάτων του Δημόσιου Τομέα (EPSU), «η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 περιόρισε τις δαπάνες για δημόσιες υπηρεσίες. Ιδιαίτερα τα συστήματα Υγείας έγιναν στόχος περικοπών… Οι μισθοί των επαγγελματιών στον υγειονομικό κλάδο πάγωσαν ή και μειώθηκαν σε χώρες όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Λιθουανία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία».
Όσον αφορά τη χώρα μας, είναι γνωστές οι ελλείψεις στα δημόσια νοσοκομεία, κάποια από τα οποία αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω της απηνούς λιτότητας που επιβλήθηκε την εποχή της κρίσης.
Οι πλανητικές «επιδημίες»
Οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει έναν νεολογισμό, την «παγκόσμια συνδημία» (Global Syndemic), για να ορίσουν αυτό που θεωρούν ως τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη: τη διεθνή αλληλεπίδραση των τριών «επιδημιών», της παχυσαρκίας, του υποσιτισμού και της κλιματικής αλλαγής, που πλήττουν τους περισσότερους ανθρώπους σχεδόν σε κάθε χώρα της Γης.
Μια νέα βαρυσήμαντη επιστημονική έκθεση, που παρουσιάστηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet», τονίζει ότι ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, η έλλειψη πολιτικής βούλησης και οι ανεπαρκείς πρωτοβουλίες της κοινωνίας για αλλαγή, στέκονται εμπόδιο στο να υπάρξει μια συντονισμένη διεθνής δράση απέναντι στην «παγκόσμια συνδημία», με συνέπεια να μην έχουν σταματήσει την ανοδική πορεία τους τα ποσοστά παχυσαρκίας και υποσιτισμού ούτε οι εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου».
Ενδεικτικά, όπως αναφέρεται, περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν παραπανίσια κιλά στο σώμα τους, κάτι που συνδέεται με 4 εκατομμύρια θανάτους ετησίως και μια επιβάρυνση περίπου 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την παγκόσμια οικονομία (το 2,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ).
Ταυτόχρονα 815 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από χρόνιο υποσιτισμό.
Επίσης το μελλοντικό κόστος της κλιματικής αλλαγής εκτιμάται ότι θα φθάσει το 5% έως 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Οι 43 επιστήμονες από 14 χώρες απευθύνουν έκκληση για ένα νέο κοινωνικό κίνημα αλλαγής και ριζοσπαστικής αναθεώρησης των ακολουθούμενων πολιτικών, καθώς και για μια νέα διεθνή συμφωνία – πλαίσιο, που θα περιορίζει επιτέλους αποτελεσματικά την πολιτική επιρροή των μεγάλων βιομηχανιών τροφίμων με τρόπο ανάλογο με αυτόν που έχει ήδη γίνει για τις καπνοβιομηχανίες.
Ζητούν, επίσης, να σταματήσουν και να κατευθυνθούν αλλού οι κρατικές επιδοτήσεις συνολικού ύψους 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που ενισχύουν την παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων επιζήμιων για τους ανθρώπους και τη Γη.
