“Βαθαίνει το σχίσμα ελληνόφωνων και σλαβόφωνων Εκκλησιών με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία” / γράφει ο Γιώργος Καραγιάννης 

Με δυο λόγια και να μείνουμε σ’ αυτά προς το παρόν, γιατί η ιστορία θα έχει συνέχεια: Το σχίσμα στον ορθόδοξο κόσμο με αφορμή τις αμερικανόπνευστες πρωτοβουλίες του Φαναρίου όχι μόνο παραμένει αλλά και βαθαίνει

Γιώργος Καραγιάννης 

Σε νέα πιο αιματηρή φάση μπαίνει ο πόλεμος ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ με τη Ρωσία του Πούτιν στο έδαφος της Ουκρανίας με εμφανή πλέον τον  κίνδυνο να διολισθήσει σε ένα σημείο από το οποίο δεν θα υπάρχει γυρισμός με ανείπωτες καταστροφές. Αυτές τις δραματικές εξελίξεις τις βλέπουμε όλοι. Αυτόν όμως που δεν βλέπουμε, ή δεν ακούμε  γι’ αυτόν, είναι ένας άλλος πόλεμος, εκκλησιαστικός  αυτός, γιατί κανείς από τους κλειδοκράτορες της εγχώριας ενημέρωσης δεν θέλει να μάθουμε τί ακριβώς συμβαίνει. Μιλάμε για  τον θρησκευτικό πόλεμο και το σχίσμα  στο χώρο της ορθοδοξίας με αφορμή, και ως παρακολούθημα των στρατιωτικών συγκρούσεων στην Ουκρανία. Τυχαία η αποσιώπηση; Καθόλου.

Όσοι γνωρίζουν τα εκκλησιαστικά πράγματα, ξέρουν πως πίσω από την απόκρυψη της πραγματικής φύσης των όσων συμβαίνουν στη χώρα αυτή, βρίσκεται η προσπάθεια να κρυφτεί ο ρόλος του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης και προσωπικά του πατριάρχη Βαρθολομαίου που με αμερικανική ενθάρρυνση έστησαν μια Εκκλησία την οποία το καθεστώς Ζελένσκι θέλει να επιβάλει με το ζόρι, εκτοπίζοντας την μεγαλύτερη ορθόδοξη εκκλησιαστική οντότητα της χώρας του, που μέχρι το 2022 και την ρωσική εισβολή, ήταν συνδεδεμένη με το πατριαρχείο της Μόσχας.

Μόνο που αυτή τη φορά το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην Ουκρανία, αλλά επεκτείνεται και εκτός αυτής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Τσεχία, όπου ξεκινούν έρευνες για το «αδίκημα» του «φιλορωσισμού» στην ορθόδοξη Εκκλησία της χώρας αυτής, επειδή οι μητροπολίτες της εξέφρασαν τη διαμαρτυρία τους για τις διώξεις που υφίστανται στην Ουκρανία οι κληρικοί και οι πιστοί της UOC (Oυκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία), την οποία θέλουν να διαλύσουν Ζελένσκι, Βαρθολομαίος, αμερικάνοι και όλο το κακό νατοϊκό συναπάντημα.

Μια κατάσταση που για μια ακόμη φορά επιβεβαιώνει τον γενικό κανόνα, ο οποίος προκύπτει από τη μελέτη της ιστορίας: Πίσω από κάθε μεγάλο εκκλησιαστικό γεγονός και σε κάθε εκκλησιαστική διαμάχη βρίσκονται και την  καθορίζουν οι ταξικές και κοινωνικοπολιτικές  αντιθέσεις της συγκεκριμένης εποχής. Έτσι και σήμερα πίσω από τις κινήσεις του  Βαρθολομαίου βρίσκονται τα συμφέροντα των Δυτικών (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ ). Και πίσω από τον πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο βρίσκεται ο Πούτιν και η πολιτική της «Μεγάλης και Αγίας Ρωσίας».

Τελευταίο επεισόδιο σ’ αυτή την εκκλησιαστική σύγκρουση που μαίνεται από το 2014 είναι ο νόμος που ψήφισε στις 24 Αυγούστου η ουκρανική Ράντα. Ένας νόμος με τον οποίο τίθεται και τυπικά εκτός κάθε νομικού πλαισίου  η UOC (Oυκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία με προκαθήμενο τον μητροπολίτη Ονούφριο) που έχει τους συντριπτικά περισσότερους ορθόδοξους πιστούς, κληρικούς, εκκλησίες  και μοναστήρια. Μια Εκκλησία, που όπως αναφέρουμε και παραπάνω, ήταν αυτόνομη, αλλά συνδεδεμένη, εδώ και εκατοντάδες χρόνια  με το πατριαρχείο της Μόσχας. Σύνδεση που κόπηκε με επίσημη απόφαση της Συνόδου των μητροπολιτών της το 2022 με την έναρξη της ρωσικής εισβολής.

Με βάση το νόμο της Ράντα οποιαδήποτε εκκλησιαστική κοινότητα κριθεί ένοχη για συνεργασία με τη Ρωσία τίθεται αυτομάτως εκτός νόμου, οι δραστηριότητές της απαγορεύονται, οι εκκλησίες της σφραγίζονται ή περνούν στη δικαιοδοσία της Εκκλησίας ΟCU (Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, που στήθηκε από το καθεστώς του Κιέβου, επί προεδρίας Ποροσένκο, με αμερικάνικη έμπνευση και τον καθοριστικό ρόλο του πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης) και για τους κληρικούς της προβλέπονται αυστηρές ποινές φυλάκισης.

Το μόνο «παράθυρο» που αφήνει ο νόμος αυτός είναι μια προθεσμία εννέα μηνών για να ενταχθούν οι ενορίες και οι πιστοί της UOC στην καθεστωτική Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Επιφάνιο. Θα μπορούσαμε να πούμε  πως πρόκειται για δύο νόμους στη συσκευασία του ενός: Απαγόρευση δραστηριότητας (κάτι σαν το νόμο 509 για να θυμηθούμε και την ελληνική εμπειρία) και κατηγορία για κατασκοπεία (όπως ο ελληνικός νόμος 375 του 1936). Και βεβαίως έρχεται σαν συνέχεια της απαγόρευσης κάθε αντιπολιτευτικής  δραστηριότητας, διώξεις των κομμουνιστών, παραπομπή των «εκλογών» στο αόριστο μέλλον κ.λπ.

Της ψήφισης του νόμου αυτού είχε προηγηθεί ένα παιχνίδι εντυπώσεων  και ενεργειών, τάχα μου για την εξεύρεση μιας «κοινά αποδεκτής λύσης» στη βάση μιας «πνευματικής ανεξαρτησίας» (που μόνο Θεός τους ξέρει τι μπορεί να σημαίνει) στο εκκλησιαστικό πρόβλημα της Ουκρανίας με πρωταγωνιστές τον Ζελένσκι και τον πατριάρχη Βαρθολομαίο που είχαν αλλεπάλληλες συναντήσεις και τηλεφωνικές συνομιλίες. Στο Κίεβο βρέθηκε και αντιπροσωπεία του πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης που συναντήθηκε και με τον προκαθήμενο της υπό απαγόρευση Εκκλησίας μητροπολίτη Ονούφριο. Στις συζητήσεις που έγιναν ο Ονούφριος επανέλαβε ότι δεν υπάρχει πλέον δεσμός με το πατριαρχείο της Μόσχας και ζήτησε εγγυήσεις ότι η υπ’ αυτόν Εκκλησία θα συνεχίσει ελεύθερα τις δραστηριότητές της. Οι εγγυήσεις δεν δόθηκαν και ακολούθησε η ψήφιση του νόμου.

Και ο πάπας αντέδρασε, τουλάχιστον στα λόγια

Η απόφαση της ουκρανικής Ράντα προκάλεσε αντιδράσεις όχι μόνο στον ορθόδοξο κόσμο αλλά και στις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο πάπας της Ρώμης αντέδρασε με μια δήλωση στην οποία ανέφερε και τα εξής: «Αναλογιζόμενος τον πρόσφατα εγκριθέντα νόμο στην Ουκρανία, νιώθω ανήσυχος για την ελευθερία όσων προσεύχονται, γιατί αυτός που προσεύχεται, πάντα προσεύχεται για όλους. Κανείς δεν κάνει κακό όταν προσεύχεται! Αν κάποιος κάνει κακό εναντίον του λαού του, θα είναι ένοχος γι’ αυτό, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί κακό ότι προσευχήθηκε. Ας επιτραπεί λοιπόν σε όσους θέλουν να προσευχηθούν να προσεύχονται στην Εκκλησία που θεωρούν δική τους. Παρακαλώ, καμία χριστιανική Εκκλησία να καταργηθεί άμεσα ή έμμεσα: Οι εκκλησίες δεν πρέπει να αγγίζονται».

Ωραία τα λόγια του πάπα αλλά οι γνωρίζοντες δεν παραλείπουν να σημειώσουν πως οι  υπ’ αυτόν ουνίτες της Ουκρανίας (9% του συνολικού πληθυσμού που βρίσκονται κυρίως στη δυτική Ουκρανία και σε περιοχές που κάποτε ανήκαν στην Πολωνία) είναι έτοιμοι να πέσουν σαν τα κοράκια και να αρπάξουν και αυτοί ένα κομμάτι της λείας που θα προκύψει από την κατάσχεση εκκλησιών της UOC.

Οι αντιδράσεις στον ορθόδοξο κόσμο

Αν εξαιρέσει κανείς τις ελληνόφωνες Εκκλησίες ( Ελλάδας, Κύπρου και πατριαρχείο Αλεξανδρείας) και την «ουδέτερη» στάση του πατριαρχείου Ρουμανίας οι αντιδράσεις στον υπόλοιπο ορθόδοξο κόσμο ήταν έντονες. Ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος με το κύρος που διαθέτει στον ορθόδοξο κόσμο δήλωσε χαρακτηριστικά:

«…Ο πρόσφατος νόμος 8371/24.8.2024 του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας εμφανώς αποσκοπεί στην κατάργηση της κανονικής Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας. Με αυτόν τον τρόπο  διώκονται εκατομμύρια Ουκρανοί ορθόδοξοι πιστοί, πολυάριθμοι επίσκοποι, ιερείς, μοναχοί και μοναχές, υπό την ηγεσία του μητροπολίτη Ονουφρίου, όλοι μέλη της «Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας» (…) συμπάσχοντες και εμείς με τους εν διωγμώ αδελφούς μας, εκτενώς δεόμεθα για την κατάπαυση των  αιματηρών εχθροπραξιών, που τραυματίζουν ανεξαιρέτως όλον τον ουκρανικό  λαό, την κατάργηση του παραλόγου αυτού νόμου, την επικράτηση της ειρήνης και της ενότητος της Ορθοδοξίας, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην ανά τον κόσμο μαρτυρία της».

Έντονες ήταν και οι διαμαρτυρίες των πατριαρχών της Βουλγαρίας, της Σερβίας των Ιεροσολύμων και της Αντιόχειας που τόνισαν παράλληλα πως δεν αναγνωρίζουν την καθεστωτική Εκκλησία της Ουκρανίας.

Η ορθοδοξία είμαι Εγώ

Παρά τις αντιδράσεις ο πατριάρχης Βαρθολομαίος συνεχίζει το βιολί του. Μιλώντας στη πρόσφατη Σύναξη των ιεραρχών του οικουμενικού θρόνου απ’ όλο τον κόσμο είπε τα παρακάτω χαρακτηριστικά για τον αυτοκρατορικό τρόπο που  σκέφτεται:

«Αἱ πρόσφατοι ἐξελίξεις εἰς τάς διορθοδόξους σχέσεις ἔχουν καταστήσει σαφές ὅτι ἡ ἑνότης τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπειλεῖται, ὅταν ἀμφισβητῆται ὁ ρόλος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐν ὀνόματι διαφόρων ἀκάρπων ἰδεολογημάτων, τά ὁποῖα, ἀντί νά κρίνωνται ἀπό τήν πανίερον Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, κρίνουν αὐτήν ἀκρίτως καί δημιουργοῦν ἐπικινδύνους καταστάσεις, αἱ ὁποῖαι ποικιλοτρόπως ὑποσκάπτουν τήν διορθόδοξον εἰρήνην καί κωλύουν τήν συνεργασίαν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν».

Και μια λεπτομέρεια που έχει τη σημασία της. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών στην ανατολική Ουκρανία και κυρίως εκεί που γίνονται οι σκληρότερες μάχες, ακολουθεί την υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο Εκκλησία. Θα μπορέσει το καθεστώς του Κιέβου να εφαρμόσει κι εκεί το νόμο της Ράντα; Πολύ αμφίβολο, αν όχι αδύνατο.

Πιέσεις και στην Εκκλησία της Τσεχίας- Σλοβακίας

Τις τελευταίες ημέρες σε ελληνικές εκκλησιαστικές ιστοσελίδες αναπαράγονται δημοσιεύματα του τσέχικου Τύπου σύμφωνα με τα οποία μετά από απόφαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής ασφάλειάς της οι μυστικές υπηρεσίες  διεξάγουν ήδη έρευνες για το αν απειλείται η δημοκρατία στη χώρα αυτή «από τη διείσδυση της ρωσικής Εκκλησίας» μέσω της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Τσεχίας και Σλοβακίας. Η Εκκλησία αυτή, όπως είναι γνωστό έχει ταχθεί κατά των πρωτοβουλιών του Βαρθολομαίου, αρνείται να αναγνωρίσει την καθεστωτική Εκκλησία στην Ουκρανία και καταδικάζει τις συλλήψεις κληρικών, καταλήψεις εκκλησιών κ.λπ.. Η δήλωση του προέδρου της επιτροπής της Γερουσίας Πάβελ Φίσερ, έτσι όπως μεταφέρεται από τις εκκλησιαστικές ιστοσελίδες, είναι χαρακτηριστική για τις προθέσεις της τσέχικης κυβέρνησης:

«Ξένες δυνάμεις δεν πρέπει να εκμεταλλεύονται έννοιες, όπως η ανεξιθρησκία και το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, για να ασκούν επιρροή. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Τσεχία και η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Τσεχία δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέσο επιρροής από τη Ρωσική Ομοσπονδία, δρώντας ενάντια στα συμφέροντα της Τσεχικής Δημοκρατίας».

Σημειώστε επίσης ότι η συσχέτιση  της Εκκλησίας της Τσεχίας με το πατριαρχείο της Μόσχας μπορεί να δώσει το πρόσχημα και για διώξεις κληρικών με δεδομένο ότι ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος έχει μπει στη λίστα κυρώσεων από την τσεχική κυβέρνηση από τον Απρίλιο του 2023, επειδή δικαιολόγησε τη ρωσική εισβολή  στην Ουκρανία.

Με δυο λόγια και να μείνουμε σ’ αυτά προς το παρόν, γιατί η ιστορία θα έχει συνέχεια: Το σχίσμα στον ορθόδοξο κόσμο με αφορμή τις αμερικανόπνευστες πρωτοβουλίες του Φαναρίου όχι μόνο παραμένει αλλά και βαθαίνει με τρεις μόνο ελληνόφωνες Εκκλησίες να στηρίζουν το πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Τον πατριάρχη Βαρθολομαίο να λέει πως μόνο αυτός είναι ο υπέρτατος κριτής στον ορθόδοξο κόσμο και από την άλλη μεριά τον πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο (και παραγιό του Πούτιν) να επαναφέρει στην πράξη τη θεωρία της «Τρίτης Ρώμης» και να διεκδικεί αυτός την πρωτοκαθεδρία. Και αν σκεφτείτε πως αυτή η διαμάχη του Φαναρίου με τη Μόσχα για την «Τρίτη Ρώμη» κρατάει από τον 15ο αιώνα , καταλαβαίνετε πως σ’ αυτό τον εκκλησιαστικό λαβύρινθο δεν υπάρχει διέξοδος, ούτε φως…

 imerodromos.gr