Η Στοκχόλμη ανακοίνωσε ότι η ομάδα που έχει την ευθύνη του σχεδιασμού των επίσημων συναντήσεων στη χώρα, στο πλαίσιο της σουηδικής ευρωπαϊκής προεδρίας, δεν θα δέχεται δωρεές από σπόνσορες. Όμως αυτή η απαγόρευση αφορά μόνο τη γραμματεία της προεδρίας. Αντίθετα, τα σουηδικά υπουργεία κατά τον σχεδιασμό εκδηλώσεων, που σχετίζονται με την προεδρία, έχουν δυνατότητα να δέχονται βοήθεια από χορηγούς. Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει προεδρία με χορηγούς κάποιες ιδιωτικές εταιρείες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλύπτει τα κόστη για «επίσημες» εκδηλώσεις στο πλαίσιο της προεδρίας, αλλά είναι ευθύνη της χώρας που ασκεί την προεδρία οι δαπάνες για τις «ανεπίσημες» συναντήσεις που γίνονται σε επίπεδο υπουργών, όπως και η κάλυψη κόστους για διασκέψεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις, που συνήθως γίνονται στη χώρα που ασκεί την προεδρία και όχι στις Βρυξέλλες.
Η Στοκχόλμη δεν είναι η πρώτη πρωτεύουσα που εκμεταλλεύεται τη γενναιοδωρία κάποιων εταιρειών. Έχουν προηγηθεί κι άλλες προεδρίες που δέχτηκαν χορηγίες για τις μετακινήσεις των ξένων επισήμων ή για τα κόστη των ποτών που προσφέρονται στα δείπνα. Κάποιες εταιρείες έχουν προχωρήσει ακόμα περισσότερο και αναλαμβάνουν να πληρώσουν απευθείας το κόστος διαφόρων εκδηλώσεων που γίνονται στο πλαίσιο της άσκησης της προεδρίας στην Ε.Ε.
Η τακτική αυτή εφαρμόζεται πλέον σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εκφράζονται ανησυχίες ότι οι εταιρείες βάζουν το χέρι στην τσέπη για να προωθήσουν η κάθε μία τη δική της ατζέντα. Άρα, θεωρητικώς, η προεδρεύουσα χώρα δεν δέχεται χορηγίες για τις «επίσημες» εκδηλώσεις, αλλά πρακτικώς οι εταιρείες έχουν τον τρόπο να κάνουν… παιχνίδι.
«Λεκές» δεκαετίας
Η απόφαση της Στοκχόλμης να αφήσει την πόρτα ανοιχτή για διάφορους σπόνσορες είναι «απίστευτα απογοητευτική», σχολίασε – μιλώντας στο Politico – η Βίκι Καν, ερευνήτρια στο Corporate Europe Observatory, μία ΜΚΟ που αγωνίζεται για τη διαφάνεια και συγκεντρώνει στοιχεία για τις χορηγίες στις χώρες που ασκούν την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε. Πρόσθεσε δε ότι «αυτό είναι ένας λεκές στις εκ περιτροπής προεδρίες του Συμβουλίου εδώ και μία δεκαετία».
Κατόπιν υποδείξεων του Ευρωπαίου Συνηγόρου, το Συμβούλιο όρισε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για τις χορηγίες, το 2021, που προβλέπουν ότι αυτές πρέπει να ανακοινώνονται δημοσίως και τα συμφέροντα των εταιρειών να μην συμπίπτουν με τα θέματα των εκδηλώσεων όπου οι ιδιώτες καλύπτουν τα κόστη. Μία σαφέστατη οδηγία προβλέπει επίσης ότι ο χορηγός δεν μπορεί να χρησιμοποιεί το logo του Συμβουλίου. Όμως οι πρωτεύουσες των κρατών που ασκούν την προεδρία μετέρχονται διάφορες μεθόδους για να αποφύγουν την εφαρμογή των κανόνων. Δηλαδή οι ίδιες οι χώρες που ασκούν την προεδρία αναζητούν τρόπους για να μην εφαρμόζουν τους όρους αποδοχής χορηγιών!
Κάθε προεδρία και τα κόλπα της
Ενδεικτικό των εντελώς διαφορετικών προσεγγίσεων που υπάρχουν στους κόλπους της Ε.Ε. είναι το ότι οι τρεις επόμενες προεδρίες του Συμβουλίου έχουν προαναγγείλει η κάθε μία και άλλη τακτική.
● Η Ισπανία, που θα ασκεί την προεδρία στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, δεν θα δέχεται χορηγίες, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Οι δαπάνες για διατροφή, παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης και ασφάλεια θα καταβάλλονται σε εταιρείες κατόπιν διαγωνισμών και θα καλύπτονται από την προεδρεύουσα χώρα.
● Στο Βέλγιο, που αναλαμβάνει την προεδρία στο πρώτο εξάμηνο του 2024, οι ευκαιρίες για τους χορηγούς περιορίζονται στην παραχώρηση οχημάτων για τις μετακινήσεις των φιλοξενούμενων, όπως δήλωσε ο συντονιστής της υπηρεσίας για τη βελγική προεδρία Χέντρικ Φαν Ντε Βέλντε. Το Βέλγιο προτιμά να ακολουθήσει την ίδια τακτική με πρόσφατες προεδρίες, παρόλο που ασκήθηκε έντονη κριτική γι’ αυτό.
● Η Γαλλία, για παράδειγμα, δέχτηκε κριτική γιατί στη διάρκεια της δικής της προεδρίας, πριν από έναν χρόνο, χρησιμοποίησε χορηγούμενα οχήματα Stellantis και Renault για τις μετακινήσεις των ξένων επισκεπτών. Το Παρίσι επιχείρησε να παρουσιάσει τις συγκεκριμένες χορηγίες ως απόδειξη της δέσμευσής του στον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων, καθώς τα οχήματα ήταν αποκλειστικά υβριδικά ή ηλεκτρικά.
Μόνο που η γαλλική προεδρία είχε την ευθύνη των διαπραγματεύσεων για την ανάπτυξη δικτύου φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Άρα, η γαλλική προεδρία είχε χορηγούς εταιρείες που ενδιαφέρονται άμεσα για ένα από τα βασικά θέματα που προώθησε. «Το δοκιμάζουν και το επικροτούν – είναι σπουδαίο, είναι πράσινο, είναι οικολογικό. Αδιαφορούν εντελώς για το ότι υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων» σχολίασε η Βίκι Καν.
Ευκαιρίες για μπίζνες
Οι παροικούντες τις Βρυξέλλες γνωρίζουν πολύ καλά ότι η δυνατότητα που δίνουν οι κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά όργανα σε εταιρείες για να κάνουν χορηγική πολιτική είναι στην ουσία «δώρο» στους λομπίστες, οι οποίοι είτε ακολουθούν τη συγκεκριμένη τακτική για να ασκούν επιρροή είτε κάνουν χορηγίες για να προωθούν νέους επιχειρηματικούς τομείς. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της Γαλλίας δεν περνά απαρατήρητη η χορηγία συγκεκριμένων αυτοκινήτων, την ώρα που γινόταν διαπραγμάτευση για το δίκτυο φόρτισης των οχημάτων αυτών – μια δουλειά ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ.
«Τώρα δίνεται ευκαιρία σε ιδιωτικές εταιρείες να εμπλακούν, να έχουν πρόσβαση και να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να βελτιώσουν τις θέσεις τους στην αγορά σε επίπεδο Ε.Ε.» διατυμπάνιζε μια κροατική εταιρεία επικοινωνίας, η εταιρεία 404, ενόψει της κροατικής προεδρίας, το 2020, χαρακτηρίζοντας τις εταιρικές χορηγίες «τεράστια ευκαιρία» για μπίζνες.
Η Coca-Cola ήταν μεταξύ των «πλατινένιων χορηγών» της ρουμανικής προεδρίας, το 2019, μαζί με τις αυτοκινητοβιομηχανίες Mercedes και Renault και τη ρουμανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών Digi. Στους «χρυσούς χορηγούς» συμπεριλαμβάνονταν η πετρελαϊκή εταιρεία OMV Petrom, ο πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος Enel και η Ένωση Ρουμάνων Ζυθοποιών.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της σουηδικής προεδρίας, αν τα υπουργεία συνεργαστούν με σπόνσορες για να καλύψουν κόστη, οι συμφωνίες θα δοθούν στη δημοσιότητα. Η σουηδική προεδρία έκανε μια σημαντική στροφή απαγορεύοντας τις χορηγίες σε επίπεδο γραμματείας, σε σχέση με την προεδρία του 2009, όταν η Volvo ήταν μέγας χορηγός της προεδρίας. Ωστόσο σε υπουργικό επίπεδο οι αυτοκινητοβιομηχανίες μπορούν να εμπλακούν σε χορηγικά προγράμματα, κάτι που φαίνεται πως είναι πλέον αποδεκτή πολιτική στην Ε.Ε.
Το ίδιο έκανε εξάλλου και η τσεχική προεδρία. Το υπουργείο Εμπορίου της Τσεχίας είχε χορηγό την εταιρεία Petrof, που κατασκευάζει πιάνα, το υπουργείο Γεωργίας είχε χορηγική συμφωνία με τη ζυθοποιία Budweiser και η πρεσβεία της Τσεχίας στις Βρυξέλλες δεν είπε όχι στη γενναιοδωρία του Ιδρύματος Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς.
