Βέροια: “Τα κατά Μάρκον” του Τάκη Χρυσικάκου / “ρεμπέτικη λειτουργία” και παράσταση – τοιχογραφία της Νεότερης Ελλάδας
Το πόσο ο Τάκης Χρυσικάκος αποτελεί κεφάλαιο για το Ελληνικό Θέατρο, όχι μόνο για τις ερμηνευτικές του δυνατότητες αλλά και για τις επιλογές του ρεπερτορίου του, είναι γνωστό.
Πλατιά ερμηνευτική γκάμα αλλά και επιλογές που δραματοποιούν εξαιρετικά κείμενα – όπως η “Αναφορά στο Γκρέκο” του Καζαντζάκη, τον οποίο υποδύθηκε συγκλονιστικά – ή όπως τώρα, μεταφέροντας στο θεατρικό καμβά πορτρέτα του Μάρκου Βαμβακάρη και του Μιχάλη Γενίτσαρη.
Και οι δύο ρεμπέτες. Ο πρώτος, “πατριάρχης” του ρεμπέτικου, ο δεύτερος “ο τελευταίος ρεμπέτης”, κατά τους μελετητές της εποχής του ρεμπέτικου. Και ποιος θα μπορούσε να δώσει φωνή πιο επιστημονικά αλλά και πειστικά σε δυο τέτοιους ρεμπέτες καλύτερα από τον Εθνομουσικολόγο Λάμπρο Λιάβα;
Ο Λίαβας δεν είναι απλά επιστήμονας. Ο Λιάβας αφουγκράζεται τους ήχους και την καρδιά μιας ολόκληρης εποχής κι αυτό είναι εκείνο το σημαντικό, πάνω στο οποίο ζωντανεύει ένα πορτρέτο, ο καμβάς και το φόντο που θα δεχτεί τα χρώματα της ερμηνείας από τον ηθοποιό.
Τυχερός ο Τάκης Χρυσικάκος, που είχε ένα τέτοιο κείμενο, για να το δουλέψει, και το έκανε με απόλυτο σεβασμό, δίνοντάς του ερμηνευτικές προεκτάσεις εντυπωσιακές.
Το κείμενο του Λιάβα δεν φώτισε μόνο τη ζωή των δύο ηρώων, φώτισε την εποχή που γεννήθηκε το ρεμπέτικο, τι έδωσε και τι πήρε στην επαφή του με τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Φώτισε την περιπέτειά τους, τη φτώχεια τους, την άρνηση των ντόπιων να τους δεχτούν, φώτισε τους τεκέδες του Πειραιά και τη στυγνή εποχή του Μεταξά, με τις παρεμβάσεις της ακόμη και στο τραγούδι, τις εξορίες, τις περιπέτειες της φτωχολογιάς, στην οποία ανήκανε και οι δύο ήρωες της παράστασης.
Ο Μάρκος της Σύρου, ο Μάρκος του Πειραιά, ο ευαίσθητος “εκδοροσφαγέας”, ο ταλαντούχος συνθέτης, ο πληγωμένος άντρας, ο πρώτος που γίνεται έσχατος με την αλλαγή της εποχής.
Ο Γενίτσαρης, “μάγκας” στο παρουσιαστικό και στους τρόπους, ο εξόριστος, που βλέπει έναν – έναν τους συντρόφους του στη Νιο να πεθαίνουν, με το καβουράκι του σηματοδοτεί μια εποχή που πεθαίνει…
Και τα πορτρέτα του λόγου ζωντάνεψαν από τον σπουδαίο Τάκη Χρυσικάκο, με τη φωνή του, με τις κινήσεις του, με τις εκφραστικές λεπτομέρειες που έδωσαν ψυχή στα πρόσωπα.
Χωρισμένη σε τρία νοητά μέρη η παράσταση. Το δεύτερο μέρος πιο δυνατό από το πρώτο και το τρίτο να δίνει την συγκινησιακή ένταση που η λέξη “λειτουργία” – ρεμπέτικη λειτουργία, όπως αυτοσυστήθηκε στο κοινό της – βρήκε το πραγματικό της νόημα !
Από τις ατέλειωτες εικόνες της τοιχογραφίας της Νεότερης Ελλάδας η παράσταση πέρασε στο τρίτο μέρος της στην τελετουργία και στη μυστικοπάθεια της “Λειτουργίας”! Η φωνή του Μάρκου, στο τέλος πια, όταν απλώνει το χέρι για να ζητιανέψει δουλειά – αυτός ο Μάρκος Βαμβακάρης, πένης ο παλιός άρχοντας – στην Ελλάδα των καινούριων ρυθμών και των μπουζουκιών χωρίς ψυχή, αναφωνεί:
“Όπως στα όνειρα, έτσι και στα τραγούδια μας δεν μπαίνουν αλυσίδες…”
Ένας Τάκης Χρυσικάκος κι αυτήν τη φορά συγκλονιστικός. Μια παράσταση κι αυτήν τη φορά απόλυτα λιτή στη γραφή της, σε σκηνοθεσία του ίδιου του ηθοποιού, με δίπλα του σε κάποιες στιγμές τον Νίκο Μπλουμπή με το μπουζούκι του να τραγουδά μαζί με τον ηθοποιό τραγούδια σταθμούς του Βαμβακάρη και του Γενίτσαρη.
Σκηνικό, πέρα από ένα παλιό γραμμόφωνο που χρύσιζε στο μισοσκόταδο, μια καρέκλα κι ένα τραπέζι… Στο βάθος να προβάλλονται σεμνά και υποβλητικά πίνακες του Χρήστου Μποκόρου.
Τι να τα κάνεις τα σκηνικά, όταν ο λόγος ντύνει τα πάντα, όταν η ερμηνεία συναρπάζει…… Αλίμονο στη γύμνια που ντύνεται φανταχτερά… Αλίμονο στη γύμνια της εποχής μας…
Βέροια – Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου: Το Θέατρο κόντρα στις φτηνές επιλογές, κόντρα στην εμπορευματοποίηση και τον λαϊκισμό του θεάματος!
Φωτογραφίες: faretra.info
…………………………
