Χρειάστηκε να περάσουν 18 μήνες αφότου μπήκε στο Οβάλ Γραφείο για να κάνει το πρώτο ταξίδι του στη Μέση Ανατολή ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος λίγες μέρες μετά σήκωσε το τηλέφωνο και μίλησε με τον Κινέζο πρόεδρο, για να εισπράξει μια προειδοποίηση σε υψηλούς τόνους: μην παίζετε με την φωτιά με την ΤαΪβάν.
Ο Μπάιντεν έκανε το ταξίδι στη Μέση Ανατολή για πείσει τους πετρελαιοπαραγωγούς να αυξήσουν την παραγωγή, δεδομένων των προβλημάτων στην αγορά λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Όμως το ζήτημα είναι αλλού. Η Αμερική είναι σαφές πως θέλει να διατηρήσει τους στενούς δεσμούς με τις χώρες της Μέσης Ανατολής διότι φοβάται την κινεζική διείσδυση.
«Πρέπει να βρεθούμε στην καλύτερη δυνατή θέση για να ανταγωνιστούμε την Κίνα», είχε πει ο Μπάιντεν πριν αναχωρήσει από την Ουάσινγκτον.
Στην πολιτική και διπλωματική κοινότητα της Ουάσινγκτον συζητείται ολοένα και περισσότερο το θέμα της Μέσης Ανατολής και του ανταγωνισμού ΗΠΑ-Κίνας για την αύξηση της επιρροής στην περιοχή.
Η κινεζική διείσδυση αυξήθηκε στη διάρκεια της πανδημίας καθώς το Πεκίνο έσπευσε να στείλει βοήθεια στις χώρες της περιοχής για να αντιμετωπίσουν την υγειονομική κρίση. Με την ευκαιρία έγινε πιο έντονο το αποτύπωμα της Κίνας και στους τομείς της οικονομίας. Η Κίνα πήγε εκεί για να μείνει. Οι Αμερικανοί το γνωρίζουν και γι αυτό ο Μπάιντεν μίλησε για την ανάγκη να βρεθούν και πάλι «στην καλύτερη δυνατή θέση» σε σχέση με την Κίνα. Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η Μέση Ανατολή είναι προνομιακό πεδίο στον γεωστρατηγικό σχεδιασμό τους.
«Καθώς αυξάνεται το κινεζικό αποτύπωμα, υπάρχει ένας ρομαντικός οριενταλισμός προς την Κίνα και αυτή η προσέγγιση δυνητικά παρουσιάζεται ως εναλλακτική σε σχέση με τις ΗΠΑ», δηλώνει ο Μοχάμεντ Τουρκι αλ-Σουντάιρι, επικεφαλής του τμήματος ασιατικών σπουδών στο Κέντρο Έρευνας και Ισλαμικών Σπουδών Βασιλιάς Φαϊζάλ, στη Σαουδική Αραβία.
Αυτό ωθεί την Μέση Ανατολή πιο κοντά στην Κίνα, εκτιμούν οι αναλυτές.
Τον Μάρτιο κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι η Σαουδική Αραβία εξέτασε σοβαρά το ενδεχόμενο να αποδεχτεί το κινεζικό νόμισμα έναντι του αμερικανικού δολαρίου για πληρωμές πωλήσεων πετρελαίου στην Κίνα. Κάτι που αν γίνει θα αποτελέσει μία σοβαρότατη αλλαγή σε σχέση με το υφιστάμενο διεθνές σύστημα στην πετρελαϊκή αγορά, όπου οι συναλλαγές γίνονται σε δολάρια.
Η Σαουδική Αραβία είναι η βασική πηγή για το αργό πετρέλαιο που καταναλώνει η Κίνα. Το 2021, η Κίνα εισήγαγε 87,58 εκατομμύρια τόνους αργού πετρελαίου από το βασίλειο, σύμφωνα με την Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Κίνας. Η σχέση είναι αμοιβαία επωφελής, σύμφωνα με τους αναλυτές. Αν η Κίνα επιβάλει το νόμισμά της για τις αγορές πετρελαίου, προστατεύει την οικονομία της από τις νομισματικές διακυμάνσεις και τις πιθανές κυρώσεις. Η Σαουδική Αραβία από την άλλη πλευρά βλέπει την Κίνα ως μεγάλο εμπορικό εταίρο, άρα θα «επιδείξει κατανόηση για τις κινεζικές ανησυχίες», όπως επισημαίνει ο Ντάουν Μόρφι, καθηγητής εθνικής στρατηγικής ασφάλειας στο αμερικανικό Εθνικό Κολέγιο Πολέμου, ο οποίος μελετά τις σχέσεις της Κίνας με την Μέση Ανατολή. Αλλά οι σχέσεις αυτές δεν θα περιοριστούν στον ενεργειακό τομέα.
Αλλά μέχρι να επιτύχει την εδραίωση της διείσδυσης στην περιοχή η Κίνα «έχει ισχυρό αποτύπωμα στον οικονομικό τομέα, αλλά όχι στην ασφάλεια», προσθέτει ο Μάρφι.
Όσο όμως συνεχίζεται η αβεβαιότητα λόγω της αλλαγής των γεωστρατηγικών ισορροπιών σε όλο τον κόσμο, οι χώρες της Μέσης Ανατολής δεν χρειάζεται να επιλέξουν στρατόπεδο.
«Σε μία περιοχή που βρίσκεται σε μεταβατική φάση οι άνθρωποι δεν σκέφτονται με όρους διπολισμού, δηλαδή με τις ΗΠΑ ή με την Κίνα. Τους χρειάζονται και τους δύο», τονίζει ο αλ-Σουντάιρι.
