Η ιστορία που ακολουθεί αναφέρεται στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στα νησιά Marshall με τις 67 πυρηνικές δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν σε αυτά από το 1946 μέχρι το 1958, καθώς και στις συνέπειες και στα επακόλουθα τους μέχρι και σήμερα. Επιλέξαμε την αναλυτική παρουσίαση τους –σε βάρος ίσως της εύκολης ανάγνωσης- πρωτίστως επειδή κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει ως τώρα στην ελληνική γλώσσα. Επίσης, κρίναμε ότι με αυτόν τον τρόπο ο αναγνώστης θα κατανοούσε καλύτερα τις διαστάσεις του θέματος. Τέλος, θεωρούμε ότι η απάντηση στο ερώτημα αν ο τίτλος του κειμένου είναι υπερβολικός δίνεται στον αναγνώστη μετά την ανάγνωση ενός διεξοδικού κειμένου.
Μερικά στοιχεία για τα νησιά Μarshall
Είναι ένα σύμπλεγμα 5 μεγάλων νησιών, 1.100 νησίδων και 29 κοραλλιογενών ατολών, στον κεντρικό Ειρηνικό. Η έκταση τους είναι 181.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και η θαλάσσια περιοχή που τους αντιστοιχεί είναι κάτι λιγότερο από 2 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός τους σήμερα είναι περίπου 70.000 κάτοικοι.
Μερικά από αυτά κατοικούνται από τη 2η χιλιετία π.Χ. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες που τα εξερεύνησαν και τα αποίκησαν ήταν οι Ισπανοί το 1520 και το 1592 αντίστοιχα. Τον 18ο αιώνα ο Βρετανός πλοίαρχος Thomas Gilbert τους έδωσε το όνομα του συναδέλφου του John Marshall. Και οι δύο δούλευαν στην υπηρεσία του βρετανικού αποικιοκρατικού μηχανισμού της East India Company. Η ονομασία που τους έχουν δώσει οι αυτόχθονες πληθυσμοί είναι «δώρα του θεού».
Το 1885 η Ισπανία τα πούλησε στη Γερμανική Αυτοκρατορία. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής κουμάντο στα νησιά έκαναν μερικές γερμανικές εμπορικές εταιρείες. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο τα κατέλαβε η Ιαπωνία και τα κράτησε στην κατοχή της μέχρι το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1944, όταν τα κατέλαβαν οι ΗΠΑ, κάποιοι από τους κατοίκους υποχρεώθηκαν να δουλέψουν για τον αμερικανικό στρατό, απομακρύνοντας από αυτά τα συντρίμμια του πολέμου και κατασκευάζοντας στρατιωτικές εγκαταστάσεις για τους στρατιώτες των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια των εργασιών αυτών οι Αμερικανοί εκτόπισαν τον υπόλοιπο πληθυσμό των νησιών στα νησάκια Aomon και Bijire της ατόλης Enewetak, η οποία είναι η μεγαλύτερη ατόλη στον κόσμο.
Στη περίοδο αυτή έχει τις ρίζες της η ιαπωνική προπαγάνδα που θέλει το τέρας Godzilla να έχει γεννηθεί και να ζει σε ένα από τα νησιά. Σύμφωνα με αυτήν, όταν εισέβαλλαν οι ΗΠΑ στη θαλάσσια περιοχή των νησιών, τα κατέλαβαν όλα εκτός από το νησί Lagos, στο οποίο παρέμεινε μία Ιαπωνική φρουρά, παρά τις λυσσαλέες επιθέσεις που δέχτηκε. Σε μία απελπισμένη αντεπίθεση των Ιαπώνων, οι Αμερικανοί τους απέκρουσαν και τους έφεραν σε δύσκολη θέση, μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκε ο τεράστιος αυτός δεινόσαυρος και κατατρόπωσε τον αμερικανικό στρατό. Ο Godzilla είναι ουσιαστικά η απάντηση του Ιαπωνικού κινηματογράφου στις επιθέσεις των ΗΠΑ στη Hiroshima και στο Nagasaki, και γενικότερα στην ανάπτυξη του πυρηνικού τους οπλοστασίου. Αργότερα θα γυρίσουν και οι Αμερικανοί ταινίες με το δικό τους Godzilla. Σε αυτές φυσικά η αρχική ιστορία θα αλλάξει ριζικά.
Όπως θα δούμε αναλυτικά πιο κάτω, από το 1946 ως το 1958 οι ΗΠΑ μετέτρεψαν το αρχιπέλαγος των νησιών σε κρανίου τόπο, με 67 πυρηνικές δοκιμές, οδηγώντας στην εξορία χιλιάδες ανθρώπους. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δοκιμών αυτών δεν περιορίστηκαν στο έδαφος και στη θαλάσσια περιοχή των νησιών. Η ραδιενέργεια εξαπλώθηκε σε ένα μεγάλο μέρος του Ειρηνικού Ωκεανού με ανυπολόγιστες μέχρι και σήμερα συνέπειες. Οι συνέπειες αυτές ενδέχεται στο μέλλον να είναι ακόμα πιο καταστροφικές, αν καταρρεύσει ο θόλος Runit, στο ομώνυμο νησί, στον οποίο στη δεκαετία του ’70 ενταφιάστηκαν ραδιενεργά υλικά από τις δοκιμές. Το θέμα του θόλου Runit το αναλύουμε πιο κάτω σε ειδικό κεφάλαιο.
Το 1965 οι ΗΠΑ τα ενέταξαν στο Κογκρέσο της Μικρονησίας, το οποίο ήταν ουσιαστικά ένα προτεκτοράτο (Trust Territory) των ΗΠΑ. Μάλιστα το Κογκρέσο αυτό είχε ως πρότυπο αυτό των ΗΠΑ και δημιουργήθηκε με ένα εκτελεστικό διάταγμα του τότε προέδρου των ΗΠΑ Lyndon Johnson.
Το 1979 υποτίθεται ότι ανεξαρτητοποιήθηκαν, μετά την θεωρητική κατάργηση της εντολής κηδεμονίας τους από τις ΗΠΑ. Η ιστορία της «ανεξαρτητοποίησης» τους έχει κωμικά στοιχεία: To 1979 το σύνταγμα τους και ο σχηματισμός κυβέρνησης επικυρώθηκαν πρώτα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και μετά από την τοπική κυβέρνηση.
Στρατιωτικά ελέγχονται ακόμα από τις ΗΠΑ. Το νόμισμά τους είναι το δολάριο. Πολλές υπηρεσίες ανήκουν στο κρατικό ή ιδιωτικό Κεφάλαιο των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, οι τηλεπικοινωνίες τους ανήκουν στη Federal Communications Commission των ΗΠΑ και τα ταχυδρομεία τους ανήκουν στα ταχυδρομεία των ΗΠΑ (Τhe United States Postal Service). Η οικονομία τους βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις αποζημιώσεις των ΗΠΑ λόγω της περιβαλλοντολογικής και υγειονομικής καταστροφής που προκλήθηκαν στα νησιά από τις πυρηνικές δοκιμές, καθώς και στη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ, και σε μικρότερο βαθμό στα έσοδα από την πώληση δικαιωμάτων αλιείας στα νερά τους, στην αλιεία, στη γεωργία και στον τουρισμό. Στο θέμα των αποζημιώσεων αυτών θα αναφερθούμε εκτενέστερα πιο κάτω.
Το 1986 έγιναν «συνδεδεμένο κράτος» των ΗΠΑ. Αυτός είναι ο ευφημιστικός νεολογισμός που αντικατέστησε τότε τον όρο προτεκτοράτο, και που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Μάλιστα η σύνδεση αυτή επικυρώθηκε με μία συμφωνία που ονομάστηκε «Συμφωνία Ελεύθερης Σύνδεσης» (Compact of Free Association), αφού πρώτα σχεδιάστηκε στο Πεντάγωνο και στο Λευκό Οίκο. Οι αποικιοκράτες έχουνε μεγάλο ιστορικό κακοποίησης της λέξης ελευθερία και των παραγώγων της…
Τη συνέχεια μπορείτε να τη διαβάσετε ΕΔΩ
