Αλκοόλ: Πώς μπορεί να καταστρέψει τον ύπνο μας

«Όταν λαμβάνουμε κάτι τεχνητό για να κοιμηθούμε ή για να παρατείνουμε τον ύπνο, όπως το αλκοόλ, [αυτό το τεχνητό] δεν κάνει τίποτα όσον αφορά τη φυσική διαδικασία αποκατάστασης του εγκεφάλου και του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου», εξηγεί ο Κιθ Χάινζερλινγκ, παθολόγος και ειδικός σε θέματα εθισμού στο Κέντρο Υγείας του Providence Saint John’s. «Δεν είναι ο ίδιος καλός ύπνος που θα απολαύσουμε εάν αποκοιμηθούμε φυσικά, χωρίς τη βοήθεια αυτού του ηρεμιστικού», προσθέτει.

Περίπου το 30% των ατόμων που έχουν αϋπνία δηλώνουν ότι καταναλώνουν αλκοόλ επειδή πιστεύουν ότι θα τους βοηθήσει να αποκοιμηθούν. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο δεν έχει αποτέλεσμα για όποιον αντιμετωπίζει προβλήματα με τον ύπνο, αλλά επιπλέον το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του ύπνου μας με τέσσερις τρόπους.

Διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό μας
Το αλκοόλ μπορεί να διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό μας, το εσωτερικό, βιολογικό ρολόι του οργανισμού μας, που ρυθμίζει κάποιες πολύ απαραίτητες και σημαντικές βιολογικές λειτουργίες, όπως είναι αυτή του κύκλου ύπνου – αφύπνισης. Πρόκειται για τα κύτταρα του νευρικού συστήματος που συντονίζουν τις καθημερινές φυσιολογικές λειτουργίες μας και προετοιμάζουν το σώμα μας για τον νυχτερινό ύπνο.

Το αλκοόλ διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό μας αναστέλλοντας την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που παράγεται από έναν ενδοκρινή αδένα του εγκεφάλου και βοηθά στον έλεγχο του κύκλου του ύπνου. Μελέτη του 2007 που δημοσιεύθηκε στο Chronobiology International διαπίστωσε ότι μια μέτρια ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνεται μία ώρα πριν από τον ύπνο αρκεί για να μειώσει την παραγωγή μελατονίνης.

Οι συμμετέχοντες στη μελέτη κατανάλωσαν περί τα 0,5 γραμμάρια βότκας ανά λίβρα σωματικού βάρους (μία λίβρα ισούται με 453 γραμμάρια) και δυόμισι ώρες μετά, τα επίπεδα μελατονίνης τους μειώθηκαν κατά 19% σε σύγκριση με όσους δεν κατανάλωσαν αλκοόλ.

Παρεμποδίζει το στάδιο ύπνου REM
Ανασκόπηση του 2013 σε 27 ερευνητικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Alcoholism: Clinical and Experimental Research διαπίστωσε ότι το αλκοόλ μειώνει συνολικά τον REM (rapid eye movement), γνωστό και ως ύπνο γρήγορων κινήσεων των ματιών.

Είναι το στάδιο του ύπνου που διεγείρει τμήματα του εγκεφάλου με στόχο την παγίωση της πρόσφατα εντυπωμένης μνήμης και τη μάθηση. Η ανεπάρκεια του ύπνου REM μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω προβλήματα υγείας, όπως κατάθλιψη και άγχος, ενώ συνδέεται με τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.

Συνήθως, ο πρώτος κύκλος REM συμβαίνει περίπου 90 λεπτά αφότου αποκοιμηθούμε, αλλά μετά την κατανάλωση αλκοόλ, η έναρξη του REM καθυστερεί. Σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα, όσο πιο πολύ έχουμε πιει πριν πάμε για ύπνο, τόσο μικρότερης διάρκειας θα είναι ο ύπνος REM .

Επιπλέον, καθώς το αλκοόλ μεταβολίζεται και φεύγει από τον οργανισμό, είναι πιο πιθανό να ξυπνήσουμε, με αποτέλεσμα να έχουμε λιγότερο καλό νυχτερινό ύπνο.

Προκαλεί συχνοουρία
Το αλκοόλ είναι διουρητικό, που σημαίνει ότι προκαλεί ούρηση περισσότερο και από την κατανάλωση της ίδιας ποσότητας μη αλκοολούχων ποτών, σημειώνει ο Χάινζερλινγκ.

Αυτό συμβαίνει επειδή το αλκοόλ αναστέλλει τη αγγειοπιεσίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει την ποσότητα του νερού που απορροφάται από τα νεφρά μας. Χωρίς το σωστό επίπεδο αυτής της ορμόνης, τα νεφρά μας αποθηκεύουν λιγότερο νερό στέλνοντας το κατευθείαν στην κύστη μας.

Μια μικρή μελέτη του 2010 που δημοσιεύθηκε στο Alcohol and Alcoholism εξέτασε τα αποτελέσματα από την κατανάλωση ενός λίτρου μπύρας σε 12 άνδρες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η παραγωγή ούρων αυξήθηκε από 2% σε 4% σε σύγκριση με την κατανάλωση μη αλκοολούχου ποτού.

Επιδεινώνει τα αναπνευστικά προβλήματα την ώρα του ύπνου
Το αλκοόλ καταστέλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό, συνεπώς και το αναπνευστικό μας σύστημα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει δυσκολία την αναπνοή. Είναι δε, γνωστό πως ο συνδυασμός αλκοόλ με παυσίπονα και υπνωτικά χάπια, μπορεί να αποβεί έως και μοιραίος.

Επίσης, το αλκοόλ χαλαρώνει τους αναπνευστικούς μύες (όταν έχουμε πιει οι αεραγωγοί είναι χαλαροί), κατάσταση που μπορεί να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τα αναπνευστικά προβλήματα στους πάσχοντες από υπνική άπνοια.