“Καλώς ήρθατε στο Μικρό Χωριό” / γράφει ο Aras Saaid

Ο Omed Qarani  μάς στέλνει από το μακρινό Ερμπίλ του Ιρακινού Κουρδιστάν κείμενα Κούρδων ποιητών, μεταφρασμένα από τον ίδιο ή αυτό το εξαιρετικό πεζό κείμενο για τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης του Aras Saaid, καλογραμμένο, καλομεταφρασμένο πάλι και κατανοητό απ’ όλους. Έτσι μας φέρνει σε επαφή με μια μακρινή χώρα και τον πολιτισμό της.

………….

Ο όρος «μικρό χωριό», με τον οποίο πολλοί από εμάς είμαστε εξοικειωμένοι, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Marshall McLuhan, φιλόσοφο και κοινωνιολόγο και πατέρα του τομέα της θεωρίας των μέσων ενημέρωσης.

Κατά τη γνώμη του, η ανάπτυξη της κοινωνίας εξαρτάται από την ανάπτυξη των εργαλείων και της τεχνολογίας. Από αυτή την οπτική γωνία, ο McLuhan έλεγε: «Η ανάπτυξη της τεχνολογίας επικοινωνίας μετατρέπει τον κόσμο σε ένα μικρό χωριό».

Όταν ο Marshall McLuhan παρουσίασε την ιδέα του μικρού χωριού τη δεκαετία του ’60, η πρόβλεψή του υλοποιήθηκε πολύ πιο γρήγορα από ό,τι είχε φανταστεί. Τώρα, χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη και τα εκπληκτικά δίκτυα του διαδικτύου, οι κοινωνικές σχέσεις έχουν συνδέσει όλα τα μέρη του κόσμου μεταξύ τους.

Επίσης, σε αυτή την ψηφιακή εποχή, η διάσημη φράση του McLuhan έχει πάρει μια νέα μορφή — ένα χωριό που μέρα με τη μέρα γίνεται μικρότερο από ανθρωπιστική άποψη. Τώρα ο κόσμος έχει γίνει ένα χωριό περιορισμένο στην τεχνολογία και τα ρομπότ, αλλά κενό από το πραγματικό νόημα της ανθρώπινης επικοινωνίας.

Πολλοί φιλόσοφοι και επιστήμονες του τομέα λένε: «Ο σημερινός κόσμος βρίσκεται σε μια επικίνδυνη στιγμή, επειδή η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη κάνουν βήματα προς ένα νέο επίπεδο και τελικό στάδιο της ταχείας ανάπτυξής της».

Ο McLuhan είπε μισό αιώνα πριν: «Εμείς κατασκευάζουμε τα εργαλεία, στη συνέχεια τα εργαλεία μας ανακατασκευάζουν». Αν και αυτό ήταν μόνο μια προφητική άποψη, σήμερα περισσότερο από ποτέ έχει αλήθεια.

Στο μικρό χωριό μας, τα κοινωνικά δίκτυα και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης αναδιαμορφώνουν τον τρόπο σκέψης και την ανασυγκρότηση της κοινωνικής δομής της ανθρώπινης ταυτότητας.

Ο McLuhan μιλούσε για το ότι «το μέσο είναι το μήνυμα» — το εργαλείο, πριν μεταδώσει κάτι, μεταδίδει τον εαυτό του. Αυτό για τη σημερινή εποχή σημαίνει ότι οι τεχνολογίες δεν είναι μόνο εργαλεία, αλλά συμμετέχουν στην αλλαγή του τρόπου που βλέπουμε και κατανοούμε τον κόσμο.

Σε αυτό το μικρό χωριό, τα συνομιλητικά ρομπότ αποφασίζουν τι να δούμε, ποιον να γνωρίσουμε και πώς να σκεφτούμε για τα ζητήματα. Όπως προέβλεψε ο McLuhan, οι άνθρωποι λειτουργούν ως ηλεκτρονικοί κόμβοι σε ένα μεγάλο δίκτυο. Αλλά είναι αυτός ο τύπος κόσμου που χρειαζόμαστε;

Εκείνοι οι φιλόσοφοι που είναι γνωστοί ως κριτικοί της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης περιγράφουν την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης ως έναν μαύρο και τρομακτικό εφιάλτη. Η ανησυχία των φιλοσόφων πηγάζει από την υπόθεση ότι κάποια μέρα αυτά τα ρομπότ θα ξεφύγουν από τον ανθρώπινο έλεγχο και η νοημοσύνη τους θα φτάσει στο σημείο να αναπαράγουν τον εαυτό τους και να πολεμήσουν κατά της ανθρωπότητας.

Σχετικά με αυτό, υπάρχουν εκατοντάδες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας και ταινίες που πολλοί από εμάς έχουμε δει.

Κάποτε ο εκλιπών φυσικός Stephen Hawking σε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα με τον John Oliver διηγήθηκε:

«Μια ομάδα επιστημόνων κατασκεύασε ένα έξυπνο ρομπότ. Στη συνέχεια, με ανησυχία τον ρώτησαν αν υπάρχει Θεός. Αμέσως η μηχανή απάντησε “από εδώ και πέρα υπάρχει Θεός”. Μετά από αυτά τα λόγια, στέλνει μια ισχυρή και γρήγορη ηλεκτρική εκκένωση στο διακόπτη για να μην μπορέσουν οι επιστήμονες να το απενεργοποιήσουν.»

Ας απομακρυνθούμε από τις υποθέσεις και τις φαντασιώσεις και να σας γράψω μια αληθινή ιστορία. Στις 27 Δεκεμβρίου 2023 η βρετανική εφημερίδα Daily Mail δημοσίευσε ότι στο εργοστάσιο Giga του Τέξας κοντά στην πολιτεία του Όστιν, ένα ρομπότ της Tesla επιτέθηκε σε έναν μηχανικό της Tesla και τον τραυμάτισε.

Η επίθεση έγινε τη στιγμή που, λόγω ενός τεχνικού προβλήματος, ο μηχανικός ασχολούνταν με την επισκευή δύο άλλων ρομπότ και το επιτιθέμενο ρομπότ επιτέθηκε. Το ρομπότ είχε κατασκευαστεί από την Tesla για χειρισμό και μεταφορά αλουμινένια κομματιών αυτοκινήτου. Στο συμβάν το ρομπότ ξαφνικά επιτέθηκε στον μηχανικό και με τα νύχια των δαγκανών του τραυμάτισε την πλάτη και το χέρι του μηχανικού, με αποτέλεσμα να χάσει πολύ αίμα.

Αυτή είναι η αρχή εκείνου του κινδύνου για τον οποίο οι φιλόσοφοι και οι επιστήμονες του τομέα έχουν προειδοποιήσει.

Ο Ισραηλινός φιλόσοφος και ιστορικός επιστήμονας Yuval Noah Harari στις περισσότερες συνεντεύξεις και σεμινάρια του τονίζει: «Ποτέ μην καλέσεις δύναμη που δεν έχεις τη δυνατότητα να ελέγξεις».

Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης είναι ένα εμφανές παράδειγμα της προσπάθειας του ανθρώπου να δημιουργήσει κάτι που στέκεται εναντίον του. Τώρα η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια μεγάλη απειλή για την απασχόληση σε όλο τον κόσμο. Το 2018, για πρώτη φορά στην Κίνα, οι ειδήσεις παρουσιάστηκαν από ένα ρομπότ που είχε τη μορφή πραγματικού ανθρώπου.

Τα ρομπότ έχουν εξαιρετική ικανότητα και στο “μικρό χωριό” μας μπορούν να κάνουν όλες εκείνες τις εργασίες που κάνει ο άνθρωπος: οδήγηση, διδασκαλία, σχεδιασμό, γραφή, ανάλυση δεδομένων, ιατρικές εργασίες και άλλα.

Σύμφωνα με έρευνες, εκατοντάδες θέσεις εργασίας σε όλο τον κόσμο έχουν εξαφανιστεί λόγω της τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά για τους φιλοσόφους αυτή είναι ακόμα η αρχή του κινδύνου. Εάν τα ρομπότ ξεφύγουν από τον έλεγχο, η μοίρα του μικρού χωριού μας θα τεθεί σε κίνδυνο.

Ο Nick Bostrom, Σουηδός φιλόσοφος και ερευνητής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στο αριστούργημά του «Υπερνοημοσύνη» μιλάει υπέροχα για τη νέα εποχή και το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης και εμβαθύνει στις πιθανότητες που συμβαίνουν στο “μικρό χωριό” μας.

Κατά τη γνώμη του, τη στιγμή που η τεχνητή νοημοσύνη ξεπερνάει το επίπεδο της ανθρώπινης νοημοσύνης και φτάνει στο επίπεδο της υπερνοημοσύνης – και πιστεύει ότι αν η τεχνητή νοημοσύνη φτάσει στο τελικό στάδιο της ταχείας ανάπτυξής της και φτάσει στο επίπεδο της υπερνοημοσύνης – τότε ενδέχεται να είναι η τελευταία εφεύρεση της ανθρωπότητας ή να γίνει αιτία της εξαφάνισής μας.

Δηλαδή, μια κατάσταση όπου η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιο έξυπνη από τον άνθρωπο και αναπτύσσεται ως ανεξάρτητη δύναμη. Ιδού το “μικρό χωριό” μας!

Συγγραφέας: Aras Saaid

Μετάφραση από τα κουρδικά στα ελληνικά: Omed Qarani

 ………………

Φαρέτρα