Πέρασαν οι Απόκριες αφήνοντας στον καθένα μας αναμνήσεις αποτυπωμένες σε φωτογραφίες και στιγμιότυπα μοναδικά. Σε μένα πάλι άφησαν λέξεις: «Μπούλες», «Δρώμενο», «άδεια», λέξεις που χρησιμοποιούνται λαμβάνοντας, ανάλογα με τη χρονική στιγμή διαφορετική αξία. Δείχνουμε όμως να μην αναγνωρίζουμε σε αυτές όπως και σε όλες τις άλλες λέξεις τη δύναμη που τους αναλογεί και που υποβόσκει τόσο στο νόημά της, όπως το αποδίδει στεγνά και στυγνά το λεξικό, όσο και στο νόημα που παίρνουν ανάλογα με το ύφος, τον χρόνο, τον τόπο εκφοράς ή ακόμα και την ταυτότητα του ατόμου που την προφέρει, μη σας πω ακόμα και την αφορμή.
Όταν επιλέγουμε μια λέξη, την έχουμε επιλέξει μεταξύ πολλών άλλων που έχουμε αποκλείσει, και με τη σειρά της, αποκλείει άλλες ακόμα, καθώς ορίζει νέα δεδομένα στα οποία έρχεται να κουμπώσει η συνέχεια της πρότασης. Η αλληλουχία αυτή, έδωσε πάτημα στο να εφαρμοστούν οι Μαρκοβιανές αλυσίδες στην γλώσσα. Είναι ενδιαφέρον, αλλά δε θα ήθελα να επεκταθώ σε αυτό επί του παρόντος.
Το να αραδιάζουμε τα οφέλη της ορθής χρήσης των λέξεων και της σύνταξής τους, δεν ωφελεί σε κάτι. Ίσως θα έπρεπε να δούμε τις ζημιές που προκαλεί η κακή χρήση. Η λανθασμένη χρήση της γλώσσας συνεπάγεται και άκαιρη έκφραση του εαυτού μας και των ιδεών μας. Είναι αντιληπτό πως όσο λαμπρή και αν είναι μια ιδέα, αν δεν μπορεί να εκφραστεί με τις κατάλληλες λέξεις και να υιοθετήσει ο λόγος την κατάλληλη δομή, καταρρίπτεται κάθε επιχείρημα του ομιλητή εν τη γενέσει εφόσον δεν γίνεται αντιληπτή ούτε η θέση του, ούτε οι λόγοι για τους οποίους την υποστηρίζει.
Θα μου πείτε τώρα σας ζαλίζω. Σας ζαλίζω γιατί και εγώ ζαλίστηκα. Βλέπετε, δυο αφορμές μου δόθηκαν για το παρόν άρθρο.
Η πρώτη, ήταν από τη χρήση της λέξης «δρώμενο», εκτός του πλαισίου που της ταιριάζει και ως συνώνυμο εντελώς άσχετης λέξης. Η λέξη λοιπόν στην κυριολεκτική της χρήση, σημαίνει «δραματοποιημένο ιερό θέαμα, θρησκευτική τελετή». Για να το φέρουμε στα δικά μας, ταιριάζει και εκφράζει απόλυτα αυτό που ζουν όσοι επισκέπτονται τη Νάουσα κατά την περίοδο της Αποκριάς. Είναι αλήθεια ότι σαν λέξη, ηχεί όμορφα και μοιάζει λόγια, σαν να προσδίδει κύρος στον ομιλητή, έτσι, κάποιοι παρασύρονται και τη χρησιμοποιούν ως συνώνυμο των λέξεων «δράσεις, δραστηριότητες, εκδηλώσεις»… ακόμα και στη θέση του μοδάτου ξενόφερτου «event». Έτσι λοιπόν, δεν μπορούμε να καμαρώσουμε για διεξαγωγή ποδηλατικών δρώμενων, αλλά για αγώνες. Πέραν του ότι κακοποιούμε τη μια λέξη, προδίδουμε την άλλη, και στο τέλος δεν μας καταλαβαίνει κανείς. Άρα, παιχνίδι χαμένο.
Η δεύτερη αφορμή, έχει να κάνει με τη δύναμη των ψευτοσυνώνυμων στο υποσυνείδητό μας. Όπως προείπα, η επιλογή μιας λέξης, υιοθετεί το νόημα που δεν αποδίδει μια άλλη. Ας πάρουμε το «αθωώθηκε» και το «δικαιώθηκε»: σαν δικαστικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο, σαν μήνυμα όμως όχι. Το ένα εκφράζει την απόδοση της ύψιστης αξίας σε μια κοινωνία, της Δικαιοσύνης, και αφήνει να εννοηθεί ότι το δίκιο ήταν με το μέρος του κατηγορούμενου και επιτέλους το βρήκε, η άλλη, απλά αναγνωρίζει την αθωότητά του, η οποία μπορεί να επήλθε λόγω αμφιβολιών, μπορεί να απέσυραν τη μήνυση, να υπήρξε παραγραφή … μπορεί …μπορεί…. μπορεί. Αν το διαβάσετε σε πρωτοσέλιδο, θα νιώσετε συμπάθεια για αυτόν που «δικαιώθηκε» και θα ενθουσιαστείτε για αυτόν, αν όμως γράφει «αθωώθηκε» απλά θα ενημερωθείτε χωρίς πολλές συγκινήσεις, και θα συνεχίσετε τη ζωή σας…το λες και προπαγάνδα, δεν το λες; Τζάμπα πληρώνονται νομίζετε οι επικοινωνιολόγοι;
Η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού σκέψεων και παραδόσεων. Η Ελληνική γλώσσα δεν υπήρξε ποτέ νεκρή γλώσσα και τα Αρχαία ελληνικά κακώς μπαίνουν στην ίδια μοίρα με τα Λατινικά. Τα ελληνικά που μιλούμε σήμερα είναι η εξέλιξη των αρχαίων. Γι αυτό και είσαι ξεκούραστα ορθογράφος στα ελληνικά, όταν γνωρίζεις αρχαία. Και γι αυτό μπορείς να εκφράζεσαι σαφέστερα. Υπάρχει μαθηματική διαδοχή και αλληλουχία. Γνωρίζεις τις έννοιες καθώς οι λέξεις προήλθαν από το φιλοσοφείν.
Δεν θα σας πω το κλισέ «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει», θα σας πω ότι τα λόγια είναι πότε χάδια που χαϊδεύουν και πότε βέλη που πληγώνουν. Όλοι μας γνωρίζουμε πως υπάρχουν πολλά επίπεδα γλώσσας, πολλά λεξιλόγια πολλές οικογένειες λέξεων και πολλές αφορμές να περάσει κάποιος από το ένα στο άλλο. Καλούμαστε επομένως να υιοθετήσουμε τον έναν ή τον άλλο τρόπο έκφρασης ανάλογα με την περίσταση.
Κάποιοι, επιλέγουν να απαντούν στους ανθρώπους στον τόνο και με τις λέξεις που τους αρμόζει. Σωστό. Προσωπικά, επιλέγω να απαντώ στους ανθρώπους στον τόνο και με τις λέξεις που μου αρμόζει. Σωστό;
