Ελένη Πατίδου “Οι ιστορίες μου, οι μοίρες μου”. Από το προσωπικό βίωμα στην αποκωδικοποίηση της ζωής
Από τη γυναίκα για τη γυναίκα. Το βιβλίο της Ελένης Πατίδου, «Οι ιστορίες μου, οι μοίρες μου», εκδόσεις ΑΝΑΤΥΠΟ, που θα παρουσιαστεί την ερχόμενη Δευτέρα από το Σύλλογο Κοινωνικής Παρέμβασης «Έρασμος», στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βέροιας, έχει αυτήν την ιδιαιτερότητα, να ξεκινά από μια γυναίκα και να απευθύνεται στη γυναίκα.
Χωρίς να επιδιώκει τους στόχους της «γυναικείας λογοτεχνίας», που φοριέται πολύ τελευταία, εμμένοντας στη μανιέρα, το βιβλίο της Πατίδου ξεκινά από τα προσωπικά της βιώματα και απευθύνεται σε κάθε γυναίκα, και όχι μόνο, προσκαλώντας σ’ ένα ταξίδι παράλληλης αυτογνωσίας από τη μεριά του αναγνώστη.
Ο αθώος παιδικός κόσμος της συγγραφέως, και στη συνέχεια ο ανήσυχος εφηβικός των αναζητήσεων και της φυγής, έγιναν η δεξαμενή των εμπειριών της, για να ανασύρει με τη μνήμη της εικόνες και πρόσωπα, μυρωδιές και συναισθήματα που την καθόρισαν, έγιναν οι μοίρες της.
Γιατί, πέρα από το γενετικό υλικό, την προσωπικότητά μας την καθορίζουν οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις, που χτίζουν το οικοδόμημα της προσωπικότητάς μας κι αυτό το ξέρει καλά η Πατίδου, όχι μόνο από την προσωπική εμπειρία αλλά και μέσα από τις σπουδές της και τη δουλειά της ως ψυχολόγου.
«Η ευκαιρία μέσα από τη δουλειά μου να γνωρίζω και να παρατηρώ τις ζωές των ανθρώπων μού έδωσαν τη δυνατότητα να ανιχνεύσω τις δικές μου προσωπικές ιστορίες αλλά και τις ιστορίες ανθρώπων που ζούσαν γύρω μου» γράφει στον πρόλογο του βιβλίου της.
Σε έντεκα ιστορίες, όπου το προσωπικό βίωμα δεν είναι απλά υπαρκτό αλλά συνειδητή επιλογή γραφής, η συγγραφέας καταθέτει αξίες άφθαρτες αλλά και κοινωνικές αγκυλώσεις συνυφασμένες με τη φύση της γυναίκας, που αποτελούν οδυνηρή τροχοπέδη στην πορεία της.
Οι ήρωές της, βγαλμένοι από την καθημερινότητα, δοσμένοι με πολύ απλές πινελιές, μας θυμίζουν έναν κόσμο που έχει πια δύσει, αλλά εξακολουθεί μέσα από το παρελθόν να καθορίζει το παρόν.
Οι γονείς της, τα πολύ κοντινά συγγενικά πρόσωπα, η γειτονιά, η κοινωνία του χωριού, όλα εντάσσονται στις ιστορίες της, αποτελώντας μια πολύχρωμη λαϊκή τοιχογραφία.
Η γυναίκα της περασμένης γενιάς του χωριού, που οδηγείται στο γάμο από την παντοδύναμη αντρική εξουσία του πατέρα χωρίς να το θέλει, υπομένοντας κάθε εξευτελισμό, μέχρι και την κακοποίηση, που ασφυκτιά χωρίς να μπορεί να αντιδράσει…
Η αφόρητη μοναξιά και ο εμπαιγμός των σημαδεμένων από την αρρώστια μοναχικών ανθρώπων που υφίστανται από τη σκληρή κοινωνία του χωριού την πλήρη απόρριψη με τη ρετσινιά του «τρελού», οδηγώντας τους στην απόγνωση…
Τρυφερές φιγούρες της προσφοράς, που ζωγραφίζουν πάνω στην παιδική ψυχή το χρώμα της αγάπης, όπως η γιαγιά Μαντώ…
Μορφές όπως του πατέρα, που διδάσκει με τη στάση του την έννοια της δικαιοσύνης και της ισότητας, της μάνας, που είναι όχι μόνο για τη συγγραφέα αλλά και για κάθε αδύναμο άτομο μια ανοιχτή αγκαλιά…
Αλλά και αξίες όπως το πάθος για ελευθερία, ή η αναζήτηση της ουσιαστικής επαφής με το Θεό μέσα από την αγάπη, έρχονται σε κόντρα με την αγνωμοσύνη των ευεργετηθέντων, που αποκαλύπτουν μια κοινωνία σκληρή και ακατέργαστη…
Οι ιστορίες της Πατίδου είναι γραμμένες με λόγο απλό, με το ίδιο μελάνι που ζωγράφισε και τους ήρωές της. Ή καλύτερα είναι γραμμένες μ’ ένα απλό μολύβι. Όπως μια παιδική ζωγραφιά που αποκτά την αξία της από την ίδια την απλότητά της. Καμιά επιτήδευση στο λόγο, καμιά προσπάθεια εντυπωσιασμού.
Ίσως αυτό ακριβώς επιδιώκει και η εικονογράφηση του βιβλίου, που έγινε από τον Λάζαρο Σαμαρά, την απόλυτη απλότητα. Τα σκίτσα του έγιναν με μολύβι και εναλλάσσονται αρμονικά με κάποιες μαυρόασπρες φωτογραφίες εποχής, υπογραμμίζοντας την ατμόσφαιρα του βιβλίου.
Πρόσωπα αλλά και χώρος, η ελληνική ύπαιθρος, κομμάτια που θαρρείς πως είναι τόσο κοντά σου και τόσο δικά σου που μπορείς να τα αγγίξεις, αποτελούν τις ψηφίδες ενός ψηφιδωτού που δείχνει το παρελθόν, οδηγώντας με την αποκωδικοποιημένη του δύναμη στο παρόν και στο μέλλον.
