Ο «Νόμος-Φίμωτρο» στην Ισπανία: αποκλεισμός και ποινικοποίηση

Γράφει ο Iñigo García

Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, εκμεταλλευόμενο την απόλυτη κοινοβουλευτική του πλειοψηφία,

παρά τις ενάντιες ψήφους σύσσωμης της αντιπολίτευσης και παρά την αντίθεση του 82% της ισπανικής κοινής γνώμης, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κύρωσε, μόλις, στην Ισπανική Βουλή (Κογκρέσο) τον νέο Οργανικό Νόμο για την Ασφάλεια των Πολιτών,1 γνωστό πια ως Νόμο-Φίμωτρο (Ley Mordaza), ο οποίος έρχεται να αντικαταστήσει το νόμο που είχε ψηφιστεί από τους σοσιαλιστές το 1992.

Ένας νόμος που εισάγει 28 νέα αδικήματα στην ισπανική νομοθεσία, η πλειονότητα των οποίων σχετίζεται με το θεμελιώδες δικαίωμα στη διαδήλωση και τη συνάθροιση· ένας νόμος που αρνείται το δικαίωμα του ασύλου στους αλλοδαπούς πολίτες, επιτρέποντας τις «εν θερμώ απελάσεις» στα σύνορα των ισπανικών, επί αφρικανικού εδάφους, πόλεων της Θέουτα και της Μελίγια· ένας νόμος που στερεί από τους πολίτες το δικαίωμα της δίκαιης και δημόσιας δικαστικής ακρόασης, μετατρέποντας 11 πλημμελήματα του Ποινικού Κώδικα σε διοικητικές κυρώσεις. Από εδώ και στο εξής, στις περιπτώσει αυτές, η αστυνομία, ως εκτελεστικό όργανο, θα είναι αυτή που θα αποφασίζει για το αν μια συγκεκριμένη πράξη επιδέχεται κυρώσεις, οι οποίες πλέον δεν θα είναι ποινικές αλλά οικονομικές.

Ο νόμος συντάχθηκε στοχεύοντας με ακρίβεια εναντίον κάθε μορφής διαμαρτυρίας των πολιτών. Περιγράφονται λεπτομερώς ως αδικήματα οι πιο συνήθεις πολιτικές δράσεις που λαμβάνουν χώρα κατά τις διαδηλώσεις των Αγανακτισμένων ή τις δράσεις της περίφημης Πλατφόρμας για τα Ενυπόθηκα Δάνεια: βάσει του νέου νόμου, είναι σοβαρό αδίκημα –και τιμωρείται με πρόστιμο από 600 έως 30.000 ευρώ– μεταξύ άλλων, το να διαδηλώνεις μπροστά στην ισπανική Βουλή, στη Γερουσία, στα Αυτόνομα Περιφερειακά Κοινοβούλια, η κατάληψη δημόσιου χώρου, η κατάληψη ξένης ιδιοκτησίας, η αναρρίχηση σε κτίρια ή μνημεία, η έλλειψη σεβασμού προς τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας, η καταγραφή οποιασδήποτε πράξης της αστυνομία, καθώς και η διάδοση τέτοιων καταγραφών μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα.

Για να καταστήσει ακόμα σαφέστερο στους Ισπανούς εναντίον τίνος στρέφεται ο νόμος αυτός, λίγες μέρες μετά την κύρωσή του από τη Βουλή, το Υπουργείο Εσωτερικών εξαπέλυσε, στη Βαρκελώνη, επιχείρηση εναντίον σειράς αυτοδιαχειριζόμενων κέντρων αναρχικών συλλογικοτήτων. Συνέλαβε 11 πολίτες συσχετίζοντας τους με καταστροφές που υποτίθεται πως προκλήθηκαν με αυτοσχέδια εργαλεία.

Ο Νόμος-Φίμωτρο ολοκληρώνεται με την προσθήκη 90, επιπλέον, νέων τροποποιήσεων του Ποινικού Κώδικα, που έγιναν γνωστές αφού εισήχθησαν πλαγίως από το Λαϊκό Κόμμα, με τις οποίες αλλάζει, αιφνιδιαστικά, και όλη η νομική αντιμετώπιση των αδικημάτων περί τρομοκρατίας. Καθίστανται, για παράδειγμα, αξιόποινες πράξεις η απλή διάδοση μέσω διαδικτύου υλικού που αφορά την εκπαίδευση τρομοκρατών ή η απλή πρόσβαση σε αντίστοιχους ιστότοπους. Ταυτοχρόνως, καταργείται η προϋπάρχουσα διάταξη, η οποία όριζε ως προϋπόθεση για τη στοιχειοθέτηση του αδικήματος της τρομοκρατίας τη συμμετοχή σε ένοπλη ομάδα. Ποινικοποιείται, δηλαδή, η απλή «πρόθεση» ή η «έναρξη προετοιμασιών […] για τη διάπραξη του αδικήματος της τρομοκρατίας». Για να απαλλαγεί περαιτέρω από οποιονδήποτε έλεγχο ή εγγύηση νομιμότητας αυτή η διεστραμμένη αρχιτεκτονική της καταστολής, η κυβέρνηση ετοιμάζει, επιπλέον, νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που θα επιτρέπει στον υπουργό Εσωτερικών να διατάσσει τηλεφωνικές υποκλοπές χωρίς προηγούμενη δικαστική άδεια, απλώς και μόνο όταν το απαιτούν «σοβαρές περιστάσεις», χωρίς να εξηγείται, φυσικά, τι είδους περιστάσεις πρόκειται να είναι αυτές.

Μέσα από το ίδιο πακέτο μέτρων, με τις αμφιλεγόμενες διατάξεις του οποίου οι πολίτες δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, η κυβέρνηση αποδεσμεύεται από οποιοδήποτε δικαστικό έλεγχο και φαίνεται να προετοιμάζεται για την εφαρμογή ενός καθεστώτος εξαίρεσης, στο πλαίσιο του οποίου το θεμελιώδες δικαίωμα και καθήκον της διαδήλωσης, της εξέγερσης και της ανυπακοής, απέναντι σε άδικους νόμους μετατρέπεται σε αδίκημα.

Αλλά, είναι στ’ αλήθεια η ανυπακοή και οι διαδηλώσεις ένα σοβαρό πρόβλημα που απειλεί τη σταθερότητα της εθνικής οικονομίας και των θεσμών της χώρας; Βρισκόμαστε μήπως προ των πυλών μιας επανάστασης, μιας εξέγερσης και, επομένως, είναι αναγκαία η λήψη μέτρων που καθησυχάζουν τις οικονομικές ελίτ; Η Ισπανία βρίσκεται «εν βρασμώ»; Μάλλον το αντίθετο.

Παραδόξως, δεδομένων των συνθηκών, κατά τη διάρκεια του 2014, ο αριθμός των διαδηλώσεων στην Ισπανία υποχώρησε κατά 40%. Αιτία αυτής της υποχώρησης είναι πιθανώς η εμφάνιση του Ποδέμος και μέσω αυτού, η ρεαλιστική προσδοκία πολλών Ισπανών ότι θα μπορέσουν να εκτοπίσουν από την εξουσία τον δικομματισμό του Λαϊκού και του Σοσιαλιστικού Κόμματος μέσα στο 2015 — χρονιά, κατά την οποία καλούνται να συμμετάσχουν σε δημοτικές και περιφερειακές εκλογές τον Μάιο και σε βουλευτικές εκλογές τον Νοέμβριο. Από την άλλη πλευρά –και σύμφωνα με έρευνες– τους Ισπανούς δεν τους ανησυχεί ούτε η ασφάλεια του πολίτη ούτε η τρομοκρατία. Αντ’ αυτών, οι ανησυχίες της κοινής γνώμης αφορούν τη διαφθορά, η οποία έχει μόνιμα εγκατασταθεί στο πολιτικό σύστημα και, κυρίως, την ανεργία, η οποία συνεχίζει να κινείται στο 25%.

Όμως, για την επίσημη Ισπανία, όπως έχει αναλάβει να μας κηρύσσει καθημερινά απ’ τα δικά της προπαγανδιστικά μέσα η συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, η κρίση είναι πλέον παρελθόν, η Ισπανία είναι μία δημοκρατία, και δεν υφίσταται κανένας «πραγματικός» λόγος για να διαμαρτύρεται ο πληθυσμός. Οποιαδήποτε διαμαρτυρία, σε αυτό το πλαίσιο, κρίνεται απαραίτητο να απαξιώνεται ως ριζοσπαστική, να απονομιμοποιείται ως άδικη και να ποινικοποιείται. Ο Νόμος-Φίμωτρο αποτελεί, κατά συνέπεια, ένα ακόμη βήμα στη στρατηγική του Λαϊκού Κόμματος που έχει στόχο να αποκλείσει κοινωνικά, οικονομικά και νομικά όλους εκείνους που αντιστέκονται ή προτίθενται να αντισταθούν στη νέα τάξη πραγμάτων, την οποία εγκατέστησε η παρούσα κρίση.

*To άρθρο γράφτηκε ειδικά για τα «Ενθέματα». Ευχαριστούμε θερμά τον συγγραφέα, καθώς και την καλή κοινή μας φίλη Peineta, για την άμεση ανταπόκριση και τη συνεργασία.

μετάφραση από τα ισπανικά Μαρία Καλαντζοπούλου

*Ο Iñigo García είναι δημοσιογράφος και υπεύθυνος επικοινωνίας στον πολιτιστικό χώρο Matadero Μadrid (www.mataderomadrid.org)

1 «Οργανικός», κατά την ισπανική νομοθεσία, είναι ο νόμος που απαιτεί απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο προκειμένου να κυρωθεί, κάτι που στα καθ’ ημάς συμβαίνει, λ.χ., στην περίπτωση αναθεώρησης του Συντάγματος (Σ.τ.Μ.)

Πηγή: http://www.alfavita.gr