Πίσω από τον πίνακα: Η εξουθένωση των δασκάλων σε μια εκπαίδευση χωρίς στήριξη

Σε κάθε σχολική αίθουσα, πίσω από τους τοίχους και τα προγράμματα διδασκαλίας, παίζεται ένα αθέατο έργο. Ο πρωταγωνιστής; Ο εκπαιδευτικός. Ο άνθρωπος που καλείται να διαχειριστεί όχι απλώς μια τάξη, αλλά έναν μικρόκοσμο από διαφορετικές ιστορίες, ανάγκες και πονεμένες σιωπές.

Δυσλεξία, ΔΕΠΥ, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα: όλα συγκλίνουν καθημερινά στον ίδιο χώρο, την ίδια στιγμή. Και απέναντι, ένας άνθρωπος. Που οφείλει να διδάξει, να ακούσει, να διαγνώσει, να στηρίξει, να προλάβει.

Και όλα αυτά χωρίς τους κατάλληλους μηχανισμούς.

Τα νούμερα που πνίγουν την ουσία

Η εκπαιδευτική πραγματικότητα δεν αποτυπώνεται στις εξαγγελίες και τις στατιστικές. Αποτυπώνεται στα λόγια εκείνων που ζουν την τάξη καθημερινά.

«Έχω 25 μαθητές. Οι 9 έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Προσπαθώ να διαφοροποιώ το μάθημα, αλλά είναι αδύνατο. Αισθάνομαι ότι προδίδω και αυτούς που χρειάζονται στήριξη και τους υπόλοιπους που ζητούν να προχωρήσουμε», αναφέρει η Α.Σ., φιλόλογος σε Λύκειο του Ηρακλείου.

Το δόγμα της συμπερίληψης, όσο ευγενές κι αν είναι, αποδεικνύεται ανέφικτο όταν παραμένει στα λόγια. Όταν δεν υπάρχουν ενισχυτικοί δάσκαλοι, όταν οι δομές ειδικής αγωγής υπολειτουργούν ή απουσιάζουν, η ευθύνη μεταφέρεται αυτόματα στον εκπαιδευτικό.

Πολλοί ρόλοι, λίγος χρόνος

Παιδαγωγός, ψυχολόγος, γραφειοκράτης, διοργανωτής εκδηλώσεων, αξιολογητής. Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε καθήκοντα που διαρκώς πολλαπλασιάζονται.

«Μας ζητούν σχέδια μαθημάτων, δράσεις, εκδηλώσεις, αξιολογήσεις, όλα σε πλατφόρμες. Στο τέλος δεν μένει χρόνος για την ουσία: να προετοιμάσω ένα καλό μάθημα», καταγγέλλει δάσκαλος από Δημοτικό της Καλλιθέας.

Αλλά όταν ένα παιδί μείνει πίσω, όταν μια συμπεριφορά ξεφύγει, η κριτική έρχεται άμεσα — και σχεδόν αποκλειστικά — προς έναν μόνο αποδέκτη.

«Όταν ακούω στις ειδήσεις ότι ‘οι καθηγητές δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους’, νιώθω ότι κανείς δεν ξέρει πώς είναι να έχεις 27 διαφορετικούς κόσμους να σε κοιτούν ταυτόχρονα», τονίζει με αγανάκτηση.

Ηρωισμός χωρίς επιλογήΚανείς δεν ζητά ήρωες, ούτε υπερανθρώπους. Ζητούνται τα αυτονόητα: μικρότερες τάξεις, στήριξη από εξειδικευμένο προσωπικό, απαλλαγή από την υπερβολική γραφειοκρατία.

«Αυτό που ζητώ δεν είναι τίποτα υπερβολικό: να μου δώσουν τον χώρο να κάνω τη δουλειά μου. Να διδάξω», λέει με πίκρα η Μ.Π., καθηγήτρια Γυμνασίου στη Νέα Σμύρνη.

Κι όμως, η καθημερινότητα φέρνει το ακριβώς αντίθετο: διαρκείς πλατφόρμες, φόρμες, σχέδια δράσης, αναφορές, αξιολογήσεις. Ένα συνεχές «πρέπει» που καταπνίγει το πάθος της διδασκαλίας.

«Ξοδεύω σχεδόν 10 ώρες την εβδομάδα σε χαρτιά και πλατφόρμες. Αυτό σημαίνει ότι μπαίνω στην τάξη πιο κουρασμένος από ποτέ», επισημαίνει καθηγητής Μαθηματικών από Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης.