“Μια παρακαταθήκη γνώσης για το μέλλον της Λαογραφίας” / γράφει ο Γιάννης Δάφλος

Faretra.info

02/06/2024, 22:37

Την προηγούμενη Πέμπτη ολοκληρώθηκε ο κύκλος των Ελεύθερων Σεμιναρίων Λαογραφίας και Ανθρωπολογίας τα οποία διοργάνωσε αυτή την ακαδημαϊκή χρονιά ο καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας, Βασίλης Νιτσιάκος. Τα Ελεύθερα Σεμινάρια υπήρξαν για μένα από την αρχή μια πολιτική (με την ευρεία έννοια) πέρα από επιστημονική πρωτοβουλία που λήφθηκε από τον κύριο Νιτσιάκο και πλαισιώθηκε από δεκάδες επιστήμονες και επιστημόνισσες της Λαογραφίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στα 28 μέρη τους.

Σε σκοτεινούς καιρούς όπου η δημόσια και δωρεάν Παιδεία βάλλεται από παντού, το μαύρο της ακροδεξιάς κανονικοποιείται με ταχείς ρυθμούς και η ποιότητα της δημοκρατίας μειώνεται συνεχώς, τα Ελεύθερα Σεμινάρια υπήρξαν μια ανάσα ανακούφισης για όλους εμάς καθώς απέδειξαν ότι το δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο παράγει γνώση και Λόγους επιδιώκοντας μια ουσιαστική, διαλεκτική σχέση με την κοινωνία.

Πιστεύω βαθιά ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα των Ελεύθερων Σεμιναρίων ήταν ότι έδειξαν σε έναν αρχικό μα ικανοποιητικό βαθμό ότι η Λαογραφία δεν είναι κάτι συντηρητικό και αραχνιασμένο όπως δυστυχώς θεωρείται από την πλειονότητα των ανθρώπων. Μέσα από την επιστροφή στα ιδρυτικά της κείμενα και στο έργο παλαιών και σύγχρονων λαογράφων καταδείχτηκε ότι η Λαογραφία υπήρξε και είναι μια επιστήμη που ποτέ δεν φοβήθηκε την πρόοδο, την συνομιλία και την δημιουργική σύμπλευση με άλλες επιστήμες όπως η Κοινωνική Ανθρωπολογία.

Πολλά μπορούν να ειπωθούν πάνω σε αυτό αλλά η αγαπημένη δική μου προτροπή σε όσους δυσπιστούν είναι να διαβάσουν το ιδρυτικό, καταστατικό κείμενο της ελληνικής Λαογραφίας από τον αείμνηστο Νικόλαο Πολίτη όπου ορίζει το αντικείμενο της Λαογραφίας στο ομώνυμο περιοδικό το 1909. Το ιδρυτικό αυτό κείμενο ορίζει μια πλουραλιστική επιστήμη που δεν επικεντρώνεται μόνο στα μνημεία του λόγου αλλά αναφέρεται και στον υλικό πολιτισμό. Στα Σεμινάρια τονίστηκε όπως έλεγε συνέχεια ο καθηγητής μας ότι «δεν μπορούμε να μιλάμε ερήμην των κειμένων».

Τα Ελεύθερα Σεμινάρια Λαογραφίας και Ανθρωπολογίας καθ’ όλη την διάρκεια αυτής της ακαδημαϊκής χρονιάς σχημάτισαν μια ζωντανή κοινότητα που αλληλεπιδρά ελεύθερα και ισότιμα και προβληματίζεται δημιουργικά. Μάλιστα, το γεγονός ότι ολόκληρος ο κύκλος των Σεμιναρίων είναι ελεύθερα προσβάσιμος στην σελίδα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στο YouTube αποτελεί μια δημοκρατική παρακαταθήκη γνώσης για το μέλλον της Λαογραφίας.