Γερμανική Σοσιαλδημοκρατία και Ουκρανικό: «Δε με χαιρετούν οι σύντροφοί μου» / γράφει ο Νίκος Αλεξάτος

Δεν είναι κάποιος βουλευτής μιας περιφέρειας που έφερε την πρόταση στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο Μπούντεσταγκ αλλά ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των γερμανών Σοσιαλδημοκρατών Ρολφ Μύτσενιχ. Ο Μύτσενιχ μιλώντας στα μέσα του μήνα στο κοινοβούλιο, στα πλαίσια της συζήτησης σχετικά με την παροχή ή όχι στην Ουκρανία των γερμανικών βαλλιστικών πυραύλων «Taurus» είπε επί λέξει: «Δεν έφτασε άραγε η ώρα, αντί να συζητάμε πώς θα διεξαχθεί ο πόλεμος, να σκεφτούμε και πώς κανείς μπορεί να παγώσει έναν πόλεμο και αργότερα να τον τελειώσει;»

Η δήλωση αυτή του κορυφαίου Σοσιαλδημοκράτη πολιτικού προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από πολλές πλευρές, πολιτικούς της παράταξής του, όπως ο ίδιος ο υπουργός Άμυνας Πιστόριους αλλά και από τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και του κυβερνητικού συνασπισμού. Κοινός τόπος στις αντιδράσεις ήταν πως η ενδεχόμενη υιοθέτηση της θέσης του Μύτσενιχ θα βοηθούσε μόνο τον Πούτιν να κερδίσει τον πόλεμο. Παράλληλα ο Μύτσενιχ δέχτηκε ομοβροντία επιθέσεων από πολλά ΜΜΕ. Δεξιά ΜΜΕ μάλιστα μιλούν για «ειρηνιστικό λαϊκισμό». Τέλος, ακόμα και ο γενικός επιθεωρητής στρατού, της Μπούντεσβερ, τοποθετήθηκε δηλώνοντας πως το πάγωμα της σύγκρουσης ούτε εφικτό είναι ούτε θα έπρεπε να αποτελεί στόχο της Γερμανίας.

Τα μόνα κόμματα που ξεκάθαρα είναι υπέρ μιας ειρηνικής λύσης στο Ουκρανικό με διαπραγματεύσεις είναι το νέο αριστερό κόμμα BSW με επικεφαλής τη Ζάρα βάγκενκνεχτ και η ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» AfD. Πέρα από αυτά τα κόμματα υπάρχουν μεγάλες τάσεις υπέρ της ειρηνικής λύσης και στο Αριστερό Κόμμα DieLinke και, φυσικά, στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Έτσι, αναφέρεται για παράδειγμα ο Ρολφ Στέγκνερ, ηγετική μορφή των Σοσιαλδημοκρατών στο βόρειο κρατίδιο Σλέσβιχ-Χόλστάιν ο οποίος συστηματικά τάσσεται κατά της παροχής όπλων στην Ουκρανία και δε δίστασε μάλιστα να χαρακτηρίσει τη σπουδή με τη οποία ο στρατός του Κιέβου ενισχύεται με όπλα ως «παραισθήσεις κάποιου που έχει πυρετό».

Αποχωρεί από την πολιτική «γεράκι»

Η κριτική που ασκείται στους υποστηρικτές μιας ειρηνικής λύσης αποκαλύπτει και τις τάσεις στη γερμανική κοινωνία. Έτσι, γίνεται λόγος για προσπάθεια εκ μέρους των Σοσιαλδημοκρατών που τάσσονται υπέρ των διαπραγματεύσεων να καρπωθούν τις ψήφους των πολιτών που προκρίνουν αυτή τη λύση αντί της συνέχισης του πολέμου. Αυτή όμως η κριτική δείχνει και το ποια είναι η τάση στη γερμανική κοινωνία, η οποία έχει ακόμα τις μνήμες στις γηραιότερες ή τη συνείδηση στις νεώτερες γενιές του τι σημαίνει πόλεμος ενάντια στη Ρωσία.

Σε αυτό το πλαίσιο ήρθε η ανακοίνωση του Σοσιαλδημοκράτη πολιτικού, ειδικού για θέματα εξωτερικής πολιτικής και γνωστού «γερακιού», εκφραστή δηλαδή μιας φιλοπόλεμης στάσης απέναντι στη Ρωσία, Μίχαελ Ροτ. Ο Ροτ ανακοίνωσε πως δε θα θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για βουλευτής στις εκλογές που θα γίνουν του χρόνου, το 2025. Έχει, λέει, αποξενωθεί από το κόμμα του και όταν μπαίνει σε αίθουσες συνεδριάσεων νιώθει πως μπαίνει «σε ψυγείο». Το ζήτημα της Ουκρανίας, συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο και η στάση του δημιούργησε πολλές αντιπάθειες. «Δε με χαιρετούσαν πια πολλοί σύντροφοί μου».

Σοσιαλδημοκράτες ιστορικοί υπέρ του πολέμου

Σε αυτό το σκηνικό, ήρθε και η έκκληση εκ μέρους πέντε σοσιαλδημοκρατών ιστορικών επιστημόνων προεξάρχοντος του κορυφαίου Χάινριχ Άουγκουστ Βίνκλερ που εγκαλεί τη γερμανική σοσιαλδημοκρατία για έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα. Στην ανοιχτή επιστολή τους αφού κριτικάρουν το κόμμα και την κυβέρνηση για αστοχίες και λάθη στην επικοινωνιακή πολιτική, τοποθετούνται στο ουκρανικό ζήτημα, κατηγορώντας τη Ρωσία για αναθεωρητική πολιτική και εκφράζοντας το φόβο πως η Μόσχα αργά ή γρήγορα θα προσπαθήσει να προωθηθεί ακόμα πιο δυτικά. Η κριτική που ασκείται στον Σολτς έγκειται στο ότι αυτός θέτει κόκκινες γραμμές μόνο στη  Γερμανία (με το να μη δίνει κι άλλα, πιο φονικά και με μεγαλύτερη εμβέλεια, όπλα). Ταυτόχρονα, θεωρούν λάθος την έλλειψη ενιαίου σχεδίου από πλευράς της Ε.Ε., φέρνοντας το παράδειγμα της απειλής του Γάλλου προέδρου Μακρόν να στείλει χερσαίο στρατό στην Ουκρανία. Ο Σολτς ξεκαθάρισε πως όσο αυτός είναι Καγκελάριος δεν πρόκειται να πάνε Γερμανοί στρατιώτες εκεί. Αυτό λοιπόν είναι για τους ιστορικούς λάθος. Κατηγορούν παράλληλα το κόμμα τους ότι δεν έχει ξεφύγει από μια θετική (ρομαντική, την ονομάζουν) αντίληψη για τη Ρωσία, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον ιστορικό ηγέτη Βίλι Μπραντ και έχει δημιουργήσει μια παράδοση που θέλει τη Γερμανία να μη συμμετέχει σε πολέμους, αλλά να επιδιώκει ειρήνη και συνεργασία.

Η διχογνωμία, κατά τους ιστορικούς, δυναμώνει και ενθαρρύνει τον Ρώσο πρόεδρο, ενώ ζητούν να γίνει απολογισμός της πολιτικής της Γερμανίας σε σχέση με τη Ρωσία τις τελευταίες δεκαετίες. Προφανώς, εδώ εννοείται πέρα από τον Βίλι Μπραντ και ο επίσης σοσιαλδημοκράτης πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, αλλά και η Χριστιανοδημοκράτισσα Μέρκελ που μέχρι το 2008 ή το 2013 ακολουθούσαν μια λιγότερο ή περισσότερο φιλική πολιτική προς τη Μόσχα. Όσο για τη δήλωση Μύτσενιχ, αυτήν τη θεωρούν «μοιραία».

Από την αρχή του πολέμου ήταν σαφές πως η γερμανική σοσιαλδημοκρατία μπορεί να αναδειχθεί ως το κύριο πεδίο στο οποίο συγκρούονται οι δυνάμεις της ειρήνης με αυτές του πολέμου. Η ανάγκη των ιστορικών να τοποθετηθούν αλλά και η ανακοίνωση του Ροτ περί αποχώρησης δείχνουν πως το ειρηνόφιλο στρατόπεδο στο κόμμα αυτό έχει πολλά ερείσματα. Με τις ευρωεκλογές να πλησιάζουν, οι ψηφοφόροι θα δείξουν προς τα που κλίνει η πλειοψηφία ή έστω πως διαμορφώνονται οι δυναμικές εντός τη Γερμανίας σχετικά.