Αναισθησιολόγοι στο ΕΣΥ: «Είμαστε η εύκολη λεία» / γράφει η Δήμητρα Αλεξίου

Η είδηση πως πριν από ενάμιση περίπου μήνα στο νοσοκομείο Παπανικολάου της Θεσσαλονίκης κατέρρευσε και υπέστη ελαφρύ εγκεφαλικό μια 44χρονη αναισθησιολόγος στο τέλος της 24ωρης εφημερίας, δεν προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στην ιατρική κοινότητα.

Η μεγάλη τρύπα των αναισθησιολόγων στο ΕΣΥ καθώς και η υπερκόπωση όσων λίγων είναι μέσα στο σύστημα, έχει ήδη κάνει πολύ αισθητή την παρουσία της από το 2020.  Οι αναισθησιολόγοι ήταν από τις πιο κρίσιμες ειδικότητες κατά τη διάρκεια της πανδημίας αφού αποτέλεσαν την πρώτη γραμμή άμυνας στα βαριά περιστατικά, ενώ ήταν αυτοί που αναλάμβαναν το βαρύ έργο της διασωλήνωσης των ασθενών.

Το αποτέλεσμα ήταν βέβαια τα χειρουργικά περιστατικά που μετατοπίστηκαν «για αργότερα» κατά τη διάρκεια της πανδημίας να δημιουργήσουν «βουνά αναμονών» με τα οποία ήρθαν αντιμέτωπα τα υποστελεχωμένα νοσοκομεία όταν η πανδημία άρχισε να σβήνει.

Πια, οι σταθερές και νούμερο ένα ελλείψεις στα νοσοκομεία είναι αυτές των αναισθησιολόγων. Μερικά πρόσφατα παραδείγματα: από 1 Ιανουαρίου 2024 το νοσοκομείο του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη έμεινε με δύο αναισθησιολόγους ενώ επίκειται και η φυγή ενός ακόμη, ο οποίος έχει εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος στην Ιεράπετρα. Στο Νοσοκομείο Κυθήρων δεν υπάρχει κανένας αναισθησιολόγος, ούτε για διασωλήνωση. Από 1η Φεβρουαρίου  στο Μαμάτσειο νοσοκομείο Κοζάνης το οποίο διαθέτει μόνο δύο αναισθησιολόγους, δεν πραγματοποιείται κανένα προγραμματισμένο τακτικό χειρουργείο.

Πριν από λίγες ημέρες, το Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» φλέρταρε με τη διακοπή των προγραμματισμένων τακτικών επεμβάσεων της λίστας χειρουργείων, και τη λειτουργία των χειρουργικών αιθουσών μόνο για επείγοντα περιστατικά, λόγω της έλλειψης αναισθησιολόγων και νοσηλευτών αναισθησιολογικού και χειρουργείου. Δύο ημέρες αργότερα, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης ανακοίνωσε πως τα χειρουργεία θα συνεχιστούν με τον συνηθισμένο τρόπο… των μπαλωμάτων- πέντε αναισθησιολόγοι θα μετακινηθούν προσωρινά, ένας από το «Αγία Σοφία», ένας από το νοσοκομείο Κορίνθου και τρείς από το «Παίδων Πεντέλης».

Τι σημαίνει αυτό για τα νοσοκομεία που «δανείζουν» στο Αγλαΐα Κυριακού τους αναισθησιολόγους τους;  Το Παίδων Πεντέλης έχει μόνο πέντε αναισθησιολόγους, με λίστα αναμονής για χειρουργεία σε παιδιά, πάνω από 9 μήνες. Λειτουργούν δύο χειρουργικές αίθουσες και εάν είχαν αναισθησιολόγους και νοσηλευτές, θα μπορούσαν να λειτουργούν τρεις. Με τη μετακίνηση των αναισθησιολόγων στο «Αγλαΐα Κυριακού», θα κλείσει μία χειρουργική αίθουσα για 15 ημέρες. Στην Κόρινθο, με τη μετακίνηση του αναισθησιολόγου, μένουν πίσω μόνο 3. Το Παίδων «Αγία Σοφία» διαθέτει 13 αναισθησιολόγους από τις 17 οργανικές θέσεις.

«Και μέσα σε αυτό το τοπίο ελλείψεων, η κυβέρνηση προχώρησε στην απόφαση για τα  απογευματινά χειρουργεία, χωρίς νοσηλευτές, χωρίς γιατρούς, χωρίς αναισθησιολόγους» λέει στο «Κοσμοδρόμιο» η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αναισθησιολόγων, Ελεάνα Γαρίνη.

Όπως συνεχίζει: «Στην πραγματικότητα, ηπρώτη δημοσίευση που προέβλεπε ότι οι αναισθησιολόγοι θα αποτελέσουν μια κρίσιμη έλλειψη, στο κοντινό μέλλον ήταν αγγλική και ήρθε το 2007. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2040 θα υπάρχει ζήτηση  για 25.500 αναισθησιολόγους παγκοσμίως».

Ένας βασικός λόγους που τα χειρουργεία αυξάνονται – και άρα αυξάνεται και η αναγκαιότητα για αναισθησιολόγους- είναι πως εκτός από τις αναμονές που δημιούργησε ο Covid, υπάρχει και αύξηση των μικροεπεμβάσεων που μπορούν πια να κάνουν οι πολίτες για να λύσουν μια σειρά από ιατρικά προβλήματα.

«Πρωτοπόρος» η Ελλάδα στις ελλείψεις

Και μπορεί το πρόβλημα της έλλειψης αναισθησιολόγων να είναι παγκόσμιο, η Ελλάδα όμως τα πηγαίνει χειρότερα από πολλές άλλες χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της World Federation of Societies of Anaesthiologists, στην Ελλάδα έχουμε 11, 87 αναισθησιολόγους ανά 100.000 κατοίκους όταν η Πορτογαλία έχει 17, η Βουλγαρία 19 και η Πολωνία 16.

«Oι Έλληνες αναισθησιολόγοι έχουν καλό όνομα στην πιάτσα και είναι περιζήτητοι στη διεθνή αγορά, οπότε έχουν ένα λόγο παραπάνω να εγκαταλείψουν το ΕΣΥ, το οποίο άλλωστε εγκαταλείπουν πια γιατροί όλων των ειδικοτήτων» εξηγεί η κ. Γαρίνη και συνεχίζει: «Σε μεγάλο βαθμό, το κύμα φυγής έχει κατεύθυνση προς την Κύπρο. Εκεί οι μισθοί  είναι πραγματικά πάρα πολύ υψηλοί και η κουλτούρα παρόμοια με τη δική μας, όποτε αποτελεί την εύκολη λύση».

Ο υπουργός Υγείας,  Άδωνις Γεωργιάδης παραδέχεται φυσικά το πρόβλημα. «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, ότι το έλλειμμα αναισθησιολόγων είναι τόσο μεγάλο παγκοσμίως, που αποτελεί το μεγαλύτερο δυνητικό κίνδυνο για τα σύγχρονα εθνικά συστήματα υγείας»  δήλωσε πρόσφατα, σημειώνοντας ακόμα ότι πολλοί Έλληνες αναισθησιολόγοι πήγαν στο εξωτερικό, ενώ αρκετοί πέρασαν στον ιδιωτικό τομέα, όπου, λόγω της έλλειψης στην ειδικότητά τους, βγάζουν έως και 12.000 ευρώ μηνιαίως – «ποσό που δεν μπορεί να δώσει το ΕΣΥ», όπως τόνισε.

Τα προβλήματα δεν λύνονται όμως με παραδοχές. «Το παράδοξο είναι ότι τα κρίσιμα περιστατικά δεν αντιμετωπίζονται στα ιδιωτικά νοσοκομεία, αλλά στα δημόσια» σημειώνει η ίδια.

Η κ. Γαρίνη υπενθυμίζει πως κατά τη διάρκεια των μνημονίων οι γιατροί έχασαν το 40% των μισθών τους. Στη συνέχεια, πολλοί συνταξιοδοτήθηκαν. Κατά τη διάρκεια του κορονοϊού η πίεση στο επάγγελμα αυξήθηκε κατακόρυφα. «Εργαλειοποιηθήκαμε όσο καμία άλλη ειδικότητα» λέει η κ. Γαρίνη.  Αυτή η συνεχής αιμορραγία δυσκολεύει την έρευνα, την εκπαίδευση και την μετεκπαίδευση των αναισθησιολόγων.

«Όταν οι αναισθησιολόγοι τρέχουν πανικόβλητοι όλη μέρα πως θα εκπαιδεύσουν σωστά τους νεότερους;» αναρωτιέται η ίδια. Και η καθημερινότητα δεν περιλαμβάνει μόνο άγχος και κόπωση, αλλά και άλλα αρνητικά στοιχεία. «Είναι επάγγελμα υψηλού ρίσκου. Αντιμετωπίζουμε κρίσιμα συμβάντα σε καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή. Και όλα αυτά συμβαίνουν μέχρι τα γεράματα μας. Δεν υπάρχει ένα διάλειμμα ήπιας εργασίας. Δεν έχουμε προσωπικές σχέσεις με τους ασθενείς οι οποίο συχνά αγνοούν το έργο μας. Επίσης, δεν διατηρούμε ιδιωτικά ιατρεία για να ισοφαρίζετε κάπως ο κακός μισθός μας. Την ίδια στιγμή, είμαστε οι επαγγελματίες που δεχόμαστε τις περισσότερες μηνύσεις από όλες τις ειδικότητες. Ειδικά στο εξωτερικό, συμβαίνει κατά κόρον. Όταν κάτι πηγαίνει στραβά, ο κόσμος δεν θέλει να κυνηγήσει τον προσωπικό του γιατρό. Προτιμά να κυνηγήσει τον άγνωστο. Είμαστε η εύκολη λεία».