Ελληνοτουρκικά: Στο τραπέζι «άνευ όρων» – Η Αθήνα αποδέχθηκε διμερή και εφ’ όλης της ύλης διάλογο / γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

Η απόφαση για μια (ακόμη) προσπάθεια διευθετήσεων στα ελληνοτουρκικά είναι ειλημμένη και δημοσίως διακηρυγμένη σε επίπεδο κορυφής. Αυτό που δεν έχει λεπτομερώς ανακοινωθεί είναι η διαδικασία που θα ακολουθηθεί και η μεθόδευση κύρωσης των όποιων συμφωνηθέντων προκύψουν.

Ως προς τα διαδικαστικά γνωρίζουμε:

Τη δεύτερη (η πρώτη έγινε στο Βίλνιους, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις αρχές του καλοκαιριού) συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στις 18 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ.

Τον πολιτικό ελληνοτουρκικό διάλογο (για τα μείζονα ζητήματα, δηλαδή για τις τουρκικές διεκδικήσεις) που θα εποπτεύει από ελληνικής πλευράς η εξωκοινοβουλευτική υφυπουργός Εξωτερικών (πρώην διπλωμάτης και έμπιστη του Μητσοτάκη) Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.

Τη συζήτηση για τη νεκρανάσταση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος στην ελληνοτουρκική μεθόριο) η οποία συνδέεται άμεσα με τον πολιτικό διάλογο.

Την προώθηση της «θετικής ατζέντας» για την ενίσχυση των ελληνοτουρκικών οικονομικών σχέσεων, η οποία θα αξιοποιηθεί και για τη δημιουργία της ψευδαίσθησης της προσέγγισης μεταξύ των δύο χωρών.

Μαρτυριάρης ο Φιντάν

Σαφέστερη εικόνα ως προς τη συμπεφωνημένη διαδικασία μας έδωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στις δηλώσεις του την περασμένη Τρίτη μετά τη συνάντηση που είχε στην Άγκυρα με τον (εξωκοινοβουλευτικό επίσης, και αυτό έχει τη σημασία του) Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη. Είπε, λοιπόν, ο Τούρκος υπουργός ενώπιον του Έλληνα συναδέλφου του ο οποίος διά της σιωπής του προφανώς συμφώνησε:

«Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε τον άνευ όρων διάλογο με τη γειτονική μας Ελλάδα και να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας στη βάση των κοινών συμφερόντων σε όλους τους τομείς. Μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας με βάση το διεθνές δίκαιο, σεβόμενοι τα αμοιβαία δικαιώματα και συμφέροντα. Aξιολογήσαμε διεξοδικά τα προβλήματά μας στο πλαίσιο του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου. Έχουμε διαφορές απόψεων στο Αιγαίο. Τα έχουμε συζητήσει και στο παρελθόν. Εστιάσαμε στην επανέναρξη της διαδικασίας το επόμενο διάστημα και συμφωνήσαμε να φέρουμε νέες προσεγγίσεις για την επίλυση των προβλημάτων».

Η δήλωση του Φιντάν (παρόντος και σιωπούντος του Γεραπετρίτη, επαναλαμβάνουμε) μας δίνει κάποιες πληροφορίες και γεννά κάποια ερωτήματα που κάποια στιγμή οφείλει να απαντήσει η ελληνική κυβέρνηση. Οι πληροφορίες:

Ελλάδα και Τουρκία συμφωνούν να συνεχίσουν των άνευ όρων διάλογο.
Η Ελλάδα και η Τουρκία αξιολογούν τα προβλήματα που έχουν στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν διαφορετικές απόψεις στο Αιγαίο.
Η Ελλάδα και η Τουρκία συμφωνούν να φέρουν στο τραπέζι νέες προσεγγίσεις για τη διευθέτηση, προφανώς, των προβλημάτων.

Με δεδομένο ότι τα όσα είπε ο Τούρκος ΥΠΕΞ δεν συνάντησαν καμία αντίδραση από τον παρόντα Έλληνα συνάδελφό του, οι ερωτήσεις που προκύπτουν για την ελληνική κυβέρνηση είναι:

1. Από πότε η κυβέρνηση συζητά «άνευ όρων» με την Τουρκία;

2. Στο «άνευ όρων» περιλαμβάνονται και θέματα που άπτονται κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας;

3. Έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση στον διαχωρισμό των ζητημάτων που αφορούν στο Αιγαίο από αυτά που έχουν να κάνουν με την ανατολική Μεσόγειο;

4. Ποια άλλη προσέγγιση μπορεί να αποδεχτεί ή έχει αποδεχτεί η ελληνική κυβέρνηση πέραν από την πάγια ελληνική θέση / παραδοχή πως η μόνη ελληνοτουρκική διαφορά είναι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ;

Αλλαγή θέσης

Αναμένοντας την πρόοδο της διαδικασίας και – το κυριότερο – τη μεθόδευση μέσα από την οποία θα επιχειρηθεί να θεσμοθετηθούν (Σε κείμενο; Σε συνυποσχετικό για Διεθνές Δικαστήριο; Σε ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας;) οι διευθετήσεις είναι ωφέλιμο να έχουμε κατά νου ότι από την εποχή της κρίσης των Ιμίων και έκτοτε οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν στην πράξη εγκαταλείψει την πάγια θέση περί ύπαρξης μιας και μόνης διαφοράς (οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας) που μπορεί να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο. Όπως μας υπενθύμισε στις δηλώσεις του ο Χακάν Φιντάν «έχουμε διαφορές απόψεων στο Αιγαίο. Τα έχουμε συζητήσει και στο παρελθόν… ».

Πράγματι, μετά τη Συμφωνία της Μαδρίτης (στο περιθώριο εαρινής Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ το 1997) που «συνόψισε» τα διπλωματικά κέρδη της Τουρκίας από την κρίση των Ιμίων, η κυβέρνηση Σημίτη προχώρησε:

Στην αναγνώριση των τουρκικών ζωτικών συμφερόντων στο Αιγαίο.

Στη δρομολόγηση πολιτικού διμερούς διαλόγου για τη διευκρίνιση αυτών των συμφερόντων και τη διευθέτηση του προβλήματος οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

Για όλα…

Ο εν λόγω πολιτικός διάλογος που ξεκίνησε τότε (για θέματα υψηλής πολιτικής) και θα συνεχιστεί όπως αποφασίστηκε μετά τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν, υπό την εποπτεία από ελληνικής πλευράς της ΥΦΥΠΕΞ Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, περιλαμβάνει ζητήματα που, εκ των πραγμάτων, άπτονται κυριαρχικών δικαιωμάτων και εθνικής κυριαρχίας, καθώς:

1. Μετά την κρίση των Ιμίων (και την αναγνώριση των τουρκικών ζωτικών συμφερόντων στο Αιγαίο) ο ελληνοτουρκικός πολιτικός διάλογος περιλαμβάνει και την τουρκική απαίτηση για διευκρίνιση της κυριαρχίας επί βράχων, βραχονησίδων και νησιών (ακόμη και κατοικημένων) στο Αιγαίο.

2. Αν δεν διευκρινιστεί σε ποιον ανήκει τι , τότε δεν είναι δυνατή η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ.

3. Επιπρόσθετα τα τελευταία χρόνια (μετά την κρίση του καλοκαιριού του 2020 με τις έρευνες του «Ορούτς Ρέις») η Άγκυρα έχει προσθέσει στα ζωτικά της συμφέροντα το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών στην ελληνοτουρκική μεθόριο καθώς, όπως υποστηρίζει, έχουν παραδοθεί στην Ελλάδα υπό τον όρο της αποστρατιωτικοποίησης.

   Ως προς αυτό (αποστρατιωτικοποίηση των νησιών) θα πρέπει να σημειώσουμε ότι λίγες μέρες πριν και μια μέρα μετά τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν η Άγκυρα με NAVTEX αμφισβήτησε το δικαίωμα πραγματοποίησης ελληνικών ασκήσεων στην περιοχή των Δωδεκανήσων με το επιχείρημα ότι τα εν λόγω νησιά (πρέπει να) βρίσκονται υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης.

   Κάπου εδώ, λοιπόν, αναλαμβάνουν οι εξωκοινοβουλευτικοί Έλληνες, ΥΠΕΞ και ΥΦΥΠΕΞ, να πακετάρουν τις διευθετήσεις ως «μεγάλη εθνική επιτυχία».
   Δύσκολο «έργο», ακόμα και γι’ αυτούς…
   

topontiki.gr