“Ιδιωτικοποίηση νερού: Κανέναν δεν έπεισε η κυβερνητική τοποθέτηση” / γράφει ο Γεράσιμος Λιβιτσάνος
Κανείς, μα κανείς, δεν πιστεύει την κυβέρνηση ότι δεν σχεδιάζει την ιδιωτικοποίηση του νερού, ακόμη και όταν το διαψεύδει με τον πλέον επίσημο τρόπο.
Αυτό το στοιχείο προέκυψε με σαφήνεια από την ακρόαση φορέων στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, όπου γίνεται η επεξεργασία του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος, που αναθέτει την εποπτεία των υδάτων σε μια ανεξάρτητη αρχή και συγκεκριμένα στην διευρυμένη εκδοχή της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) η οποία και μετονομάζεται σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).
Για πολλοστή φορά ο υπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας επιχείρησε να αμβλύνει τις εντυπώσεις δηλώνοντας πως «πρόθεση της κυβέρνησής μας δεν είναι, γιατί δεν πιστεύουμε ότι πρέπει να είναι, η ιδιωτικοποίηση των φορέων παροχής ύδατος». Υποστήριξε μάλιστα πως «έχουμε αποφασίσει να προτείνουμε στη Βουλή να περάσουμε ένα νομοθετικό σχέδιο, να ψηφίσουμε ένα νόμο, όπου θα συστήσουμε μια Οριζόντια Αρχή για να ελέγχει και να εποπτεύει τους φορείς που παρέχουν τις υπηρεσίες ύδατος οι οποίοι αυτή τη στιγμή ελέγχονται από πάνω από 6 Υπουργεία». Παρ’ όλα αυτά κανείς από τους φορείς που σχετίζονται με την διανομή ύδατος ή άλλες οργανώσεις δεν πείστηκε από αυτή την τοποθέτηση.
Αντιθέτως κοινή ήταν η πεποίθηση πως η βιασύνη της κυβέρνησης να προωθήσει ένα νομοθέτημα 263 άρθρων με συνοπτικές διαδικασίες υποκρύπτει μία συγκεκριμένη σκοπιμότητα: Να γίνει ένα ακόμη αποφασιστικό βήμα για την δημιουργία μίας «αγοράς ύδατος». Αυτόν και μόνον αυτό το σκοπό – όπως εκτιμήθηκ ε- μπορεί να υπηρετεί η πρόνοια ώστε πλέον το νερό ως κοινωνικό αγαθό να μην εποπτεύεται από το ίδιο το κράτος αλλά από μία ανεξάρτητη αρχή που πρωτίστως έχει ως αρμοδιότητα ρυθμίσεις ανταγωνισμού και αγοράς.
Ας δούμε χαρακτηριστικά τις τοποθετήσεις των φορέων που έλαβαν τον λόγο στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου:
ΗΛΙΑΣ ΚΟΡΛΟΣ (Πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού της Εταιρείας Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως Πρωτευούσης AE (ΕΥΔΑΠ ΑΕ): «Σαν εργαζόμενοι στον κύκλο του νερού ενώνουμε τη φωνή μας με τους εργαζόμενους στις δημοτικές επιχειρήσεις του νερού, τη ένωση των ΔΕΥΑ, την ΚΕΔΕ, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και με τους πολίτες που με συντριπτική πλειοψηφία λένε όχι τα τελευταία χρόνια σε κάθε προσπάθεια ιδιωτικοποίησης ενός ακόμα φυσικού αγαθού».
Σημείωσε μάλιστα ότι «η υπαγωγή του ελέγχου ενός αγαθού κοινής ωφέλειας σε Ρυθμιστική Αρχή έχει νόημα όταν η αγορά παροχής το εν λόγω αγαθού ιδιωτικοποιείται και απελευθερώνεται. Δηλαδή, εκεί που υπήρχε ένα μονοπώλιο υπό δημόσιο έλεγχο δημιουργούνται ιδιωτικές εταιρείες και έτσι ως αντιστάθμισμα του δημοσίου ελέγχου στο βαθμό που το επιτρέπουν οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς πρέπει να υπάρχει ένας στοιχειώδες έλεγχος υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Εν προκειμένω,όμως, ο τομέας παροχής των υπηρεσιών της ύδρευσης και αποχέτευσης με εξαίρεση τα εμφιαλωμένα νερά δεν ιδιωτικοποιείται ούτε και επιτρέπεται εκ του Συντάγματος να ιδιωτικοποιηθεί όπως ρητώς έχει κρίνει η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με τις Αποφάσεις 1906/2014, την 190/2022 και 191/2022, αλλά και του 1886/2022».
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΡΧΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ (Πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της Εταιρείας Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ): «Σας ζητάμε να αποσύρετε το νομοσχέδιο. Δεν υπάρχει λόγος ύπαρξης ιδιωτικής αρχής υδάτων. Δεν υπάρχει αγορά υδάτων στην Ελλάδα. Είναι τοπικά, φυσικά μονοπώλια. Έχω να σας πω ότι –στη Θεσσαλονίκη το 2014, 58,03% των πολιτών ψήφισε όχι σε ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ. Υπάρχουν αποφάσεις τωνσωματείων των εργαζομένων κατά της ιδιωτικοποίησης, τόσο κατά του ΤΑΙΠΕΔ, τόσο κατά του Υπερταμείου, τόσο κατά της KYA τιμολόγησης του νερού, τόσο κατά του ΣΔΙΤ που πήγε να κάνει κυβέρνηση στη ΔΕΥΔΑ».
ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΑΝΩΦ (Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Βιωσιμότητας και Περιβάλλοντος και Αντιπρόεδρος του Σ.τ.Ε. επί τιμή): «Σε σχέση με το νερό και την υπαγωγή του στη ΡΑΕ, θεωρούμε ότι αποτελεί το τελευταίο βήμα για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του νερού και έρχεται με τον τρόπο αυτό να συμπληρώσει τον νόμο που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2022 και επανέφερε τους δύο βασικούς φορείς ύδρευσης της Ελλάδας, την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, στο Υπερταμείο. Εξηγούμαι αμέσως, τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση. Σημαίνει ότι μια δημόσια υπηρεσία παύει να παρέχεται με όρους δημόσιας υπηρεσίας, δηλαδή, ασφάλειας, καθολικότητας, υψηλής ποιότητας κ.λπ. και παρέχεται πλέον με όρους αγοράς. Είναι γνωστό ότι οι διάφορες δημόσιες υπηρεσίες (Ενέργεια, Τηλεπικοινωνίες, Συγκοινωνίες, τα τρένα κ.λπ.) έχουν, ήδη, ιδιωτικοποιηθεί. Τι απέμενε; Απέμενε μόνο το νερό. Αυτό επιχειρήθηκε να ιδιωτικοποιηθεί μετά τα μνημόνια με την υπαγωγή του στο ΤΑΙΠΕΔ αρχικά και στο Υπερταμείο αργότερα. Η υπαγωγή αυτή ακυρώθηκε με απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά τον Ιούλιο του 2022 – και επιμένω σε αυτό, γιατί θεωρώ ότι το σημερινό νομοσχέδιο είναι η συμπλήρωση αυτών που συνέβησαν τότε – επανήλθε και δη αναδρομικά στο Υπερταμείο η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ.
Αυτό σημαίνει ότι ο νόμος αυτός μπορεί να έχει τεράστια προβλήματα συνταγματικότητας, άφησε άναυδο το νομικό κόσμο, παρά ταύτα, είναι ένας νόμος ο οποίος ισχύει και επομένως αυτή τη στιγμή, ήδη, οι δύο μεγάλοι φορείς ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ υπάγονται στο Υπερταμείο, δεν βρίσκονται στον έλεγχο του κράτους, αλλά στην εποπτεία του. Τι απέμενε για να ολοκληρωθεί η ιδιωτικοποίηση; Απέμενε και η εποπτεία αυτή να μην υπάρχει πια στο κράτος και αυτό συντελείται με το νομοσχέδιο που προτείνετε σήμερα». Επίσης στην συνέχεια σημείωσε πως η ύδρευση πρέπει να βρίσκεται στην εποπτεία του κράτους και «αυτό που παραδέχεται, ο νόμος σύμφωνα με τη δική του επιχειρηματολογία είναι ότι το κράτος ομολογεί την απροθυμία και την ανικανότητά του να παίξει αυτό το ρόλο, αποποιείται τις ευθύνες του να ελέγχει το νερό και τις αναθέτει κάπου αλλού».
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΑΝΤΙΤΣΑΣ (Πρόεδρος του Δ.Σ. του Σωματείου Εργαζομένων της Εταιρείας Υδρεύσεως και Αποχέτευσης Πρωτευούσης Α.Ε. (ΕΥΔΑΠ Α.Ε.): «Εμείς οι εργαζόμενοι τα έχουμε ακούσει πάρα πολλές φορές αυτά. Έχουμε ακούσει ότι δεν υποκρύπτεται ιδιωτικοποίηση και όλες τις φορές αυτό που το ακούγαμε είχαμε αντίθετη άποψη και όποτε είχαμε αντίθετη άποψη προσφεύγαμε στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο και δικαιωθήκαμε όχι μία, όχι δύο, πέντε φορές και με τελευταία την κατάργηση από το Ανώτατο Δικαστήριο της προσπάθειας που έγινε να δοθεί το εξωτερικό υδροδοτικόσύστημα της Αθήνας με ΣΔΙΤ σε ιδιώτες. Είναι, τουλάχιστον, λυπηρό ενώ το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας επιμένει και προς τιμήν του να υψώνει συνταγματικό ανάχωμα απέναντι στην ιδιωτικοποίηση του νερού, η κυβέρνησή σας να επιμένει από την πλευρά της να βρίσκει εργαλεία για να διαρρήξει αυτό το συνταγματικό ανάχωμα που υψώνει το Συμβούλιο της Επικρατείας».
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΨΑΡΟΥΔΑΣ (Γενικός Διευθυντής της Περιβαλλοντικής Οργάνωσης για την Άγρια Ζωή και τη Φύση «Καλλιστώ»): « Για τον ισχυρισμό του Υπουργού ότι δεν υπάρχει θέμα ιδιωτικοποίησης για τις υπηρεσίες ύδρευσης με τις ρυθμίσεις που φέρνει το παρόν νομοσχέδιο εμείς έχουμε επισημάνει ως περιβαλλοντικές οργανώσεις από καιρό ότι τέτοιου είδους ρυθμίσεις τελικά συντείνουν στην ιδιωτικοποίηση και όχι απλά, όπως επαναλαμβάνεται από τον Υπουργό ότι πρόκειται για εποπτεία και έλεγχο και όχι για ρύθμιση».
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ (Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων (ΣΕΓ)): «Θεωρούμε ότι όσο δεν επιβεβαιώνει ο κύριος Υπουργός είναι δικαιολογημένες οι ανησυχίες για το τι προτείνετε σε θέματα ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδατος. Άλλωστε βλέπουμε και την αντίφαση. Μεταφέρονται όλα σε μια ρυθμιστική αρχή και μετά λέμε ότι αυτές οι αρμοδιότητες θα είναι ελεγκτικές. Γιατί να μην υπάρχει μία ξεχωριστή δημόσια υπηρεσία που θα ελέγχει».
