Αν και όλα αυτά είναι σημαντικά, τίποτα από αυτά δεν θα έπρεπε να είναι απαραίτητο. Η FIFA πρόδωσε το άθλημα και τους οπαδούς του, πολλοί από τους οποίους αντιμετωπίζουν ηθικά διλήμματα σχετικά με το αν θα πάνε στο Κατάρ ή ακόμη και αν παρακολουθήσουν το ποδόσφαιρο στην τηλεόραση. Το ποδόσφαιρο δεν είναι πιο σημαντικό από τα ανθρώπινα δικαιώματα…
Οι ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα θέτουν ηθικά διλήμματα για τους ποδοσφαιρόφιλους
Λατρεύω το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου. Μπορώ να σας πω την ιστορία της ζωής μέσα από τα διάφορα τουρνουά Παγκοσμίου Κυπέλλου. Μπορώ να σας πω πού έμενα, με ποιους συγκατοικούσα, πόσα παιδιά είχα και τι δουλειά έκανα, ανάλογα με το πότε και πού έγινε το κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο και ποιος το κέρδισε.
Λατρεύω το Παγκόσμιο Κύπελλο παρά τον πόνο που μου έχει προκαλέσει ως οπαδός της Αγγλίας. Καθώς ήμουν μόλις έξι ετών, η νίκη της Αγγλίας το 1966 βρίσκεται στο χείλος της μνήμης μου, αλλά εξακολουθώ να νιώθω τον πόνο του Μεξικού το 1970, όταν, στον προημιτελικό, η Αγγλία έχασε 3-2 από τη Δυτική Γερμανία αφού προηγήθηκε με 2-0 με 20 λεπτά να απομένουν για τη λήξη της αναμέτρησης.
Ο Αργεντινός Ντιέγκο Μαραντόνα με διέλυσε στο Μεξικό το 1986. Πρώτα με την απάτη του με το «χέρι του θεού» και μετά με το βαλς του μέσα από την αγγλική ομάδα για να πετύχει ένα από τα καλύτερα γκολ όλων των εποχών. Η Αγγλία έχασε με 2-1, αλλά αυτό που πραγματικά πόνεσε ήταν ότι η Αγγλία σχεδόν ισοφάρισε στα τελευταία λεπτά. Μετά ήταν η Ιταλία το 1990, όπου η Αγγλία ηττήθηκε στον ημιτελικό, στα πέναλτι, από τη Δυτική Γερμανία. Η Αγγλία έχασε ξανά στα πέναλτι από την Αργεντινή το 1998 και την Πορτογαλία το 2006, παιχνίδια που έπρεπε να είχε κερδίσει. Το 2018 στη Ρωσία, η Αγγλία γνώρισε άλλη μια ήττα στα ημιτελικά, παρόλο που ήταν ένα γκολ πάνω, αυτή τη φορά με 2-1 κόντρα στην Κροατία. Η τραγική ποδοσφαιρική ιστορία της Αγγλίας.
Αβεβαιότητες
Λατρεύω το Παγκόσμιο Κύπελλο, αλλά αυτή τη φορά, δεν είμαι τόσο σίγουρος. Εν μέρει οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο διεξάγεται χειμώνα. Το να διαμαρτύρεσαι γι’ αυτό είναι πολύ ευρώ-κεντρικό. Άλλωστε, για τις ομάδες της Νότιας Αμερικής, της Αυστραλίας και πολλών αφρικανικών χωρών το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν πάντα χειμερινό. Όμως αυτή είναι η πρώτη φορά που ο τελικός του μουντιάλ διεξάγεται μια εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα.
Ένα μεγάλο μέρος του γιατί δεν είμαι σίγουρος για αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι επειδή το Κατάρ κυβερνάται από ένα καταπιεστικό καθεστώς. Τα αυταρχικά καθεστώτα έχουν φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο στο παρελθόν – η φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι το 1934 και η στρατιωτική δικτατορία της Αργεντινής το 1978. Πολλοί ένιωθαν άβολα με τη Ρωσία του Πούτιν το 2018, αλλά το καθεστώς του Κατάρ φαίνεται ιδιαίτερα καταπιεστικό και βάναυσο.
Υπάρχουν πολλές αναφορές για παραβιάσεις των εργασιακών δικαιωμάτων και κατάχρηση των μεταναστών εργαζομένων που έχτισαν τα γήπεδα του Μουντιάλ. Στοιχεία από το Μπαγκλαντές, την Ινδία, το Νεπάλ, το Πακιστάν και τη Σρι Λάνκα δείχνουν ότι 6.500 μετανάστες εργαζόμενοι από αυτές τις χώρες έχουν πεθάνει στο Κατάρ από το 2012. Το Κατάρ αμφισβητεί έντονα αυτούς τους ισχυρισμούς, επισημαίνοντας τη συνεργασία του με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας και τις βελτιωμένες εργασιακές πρακτικές, όπως η εισαγωγή κατώτατου μισθού και κατάργηση του συστήματος «καφάλα» (χορηγίας), το οποίο χρησιμοποιούν ορισμένοι εργοδότες για να αφαιρούν τα διαβατήρια των εργαζομένων και να τους εμποδίζουν να αλλάζουν δουλειά.
Ωστόσο, το Κατάρ έκανε αυτές τις μεταρρυθμίσεις μόνο αφού ολοκληρώθηκαν τα περισσότερα γήπεδα. Ο κατώτατος μισθός των περίπου 275 ευρώ το μήνα, συν ένα επίδομα διατροφής περίπου 2,50 ευρώ την ημέρα, είναι επίσης πολύ χαμηλά για μια πλούσια χώρα με μέσο εισόδημα 60.000 ευρώ το χρόνο και χωρίς φόρο εισοδήματος. Αν και η «καφάλα» έχει καταργηθεί, οι περισσότεροι εργαζόμενοι εξακολουθούν να χρειάζονται την έγκριση του εργοδότη τους για να αλλάξουν δουλειά.
Το Κατάρ έχει αυστηρή λογοκρισία στον Τύπο και οι γυναίκες χρειάζονται την άδεια των ανδρών για να κάνουν τα περισσότερα πράγματα, συμπεριλαμβανομένου του γάμου και της εργασίας. Το Κατάρ έχει επίσης σκληρούς νόμους κατά των μελών της LGBTQ+ κοινότητας. Η ομόφυλη δραστηριότητα τιμωρείται με φυλάκιση έως και επτά ετών. Για τους μουσουλμάνους η ποινή θα μπορούσε να είναι θάνατος. Οι φόβοι για κακομεταχείριση από τις δυνάμεις ασφαλείας του Κατάρ έχουν ωθήσει πολλούς ομοφυλόφιλους οπαδούς του ποδοσφαίρου να μποϊκοτάρουν το τουρνουά. Η κυβέρνηση του Κατάρ λέει ότι όλοι οι οπαδοί είναι ευπρόσδεκτοι «χωρίς διακρίσεις». Οι LGBTQ+ οπαδοί του ποδοσφαίρου παραμένουν δύσπιστοι, ειδικά όταν, σε συνέντευξή του στη γερμανική τηλεόραση, ο «πρεσβευτής του Μουντιάλ», πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής του Κατάρ, Χαλίντ Σαλμάν, περιέγραψε την ομοφυλοφιλία ως «εγκεφαλική βλάβη».
Παιχνίδια δύναμης
Ορισμένοι θεωρούν τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου από το Κατάρ ως «αθλητικό πλύσιμο» (sportswashing), χρησιμοποιώντας ουσιαστικά τον αθλητισμό για να βελτιώσει την αρνητική του φήμη, και αναφέρουν την εξαγορά από το Κατάρ της γαλλικής ποδοσφαιρικής ομάδας Παρί Σεν Ζερμέν το 2011 ως ένα άλλο παράδειγμα. Αλλά η διοργάνωση ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι ένα πολύ πιο φιλόδοξο και ακριβό εγχείρημα από την εξαγορά ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου, ειδικά για μια μικρή χώρα χωρίς ποδοσφαιρική υποδομή.
Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο κύριος λόγος του Κατάρ για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι η ασφάλεια. Το 2021, οι στρατιωτικές δαπάνες του Κατάρ ήταν 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ, περίπου το 4,8% του ΑΕΠ του. Το Κατάρ ανησυχεί για τη μεγάλη, ισχυρή γείτονά του χώρα, τη Σαουδική Αραβία, τη μόνη χώρα με την οποία μοιράζεται σύνορα. Το Κατάρ, το σπίτι των ειδήσεων του Αλ Τζαζίρα, είχε έντονες διαφορές με τους Σαουδάραβες για την Αραβική Άνοιξη το 2011. Η Σαουδική Αραβία είναι επίσης δυσαρεστημένη για τις σχέσεις του Κατάρ με το Ιράν, την Αίγυπτο, τη Συρία, την Παλαιστίνη, τη Λιβύη και την Υεμένη και οδήγησε σε μποϊκοτάζ του εναέριου χώρου του Κατάρ, μεταξύ 2017 και 2021. Η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στοχεύει στο να κάνει το Κατάρ ορατό στον κόσμο και να καλλιεργήσει συμπάθεια προς αυτό. Το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν ήταν μια αθλητική απόφαση για το Κατάρ, αλλά μια πολιτική στρατηγική απόφαση.
Το Κατάρ μπορεί να αισθάνεται ότι έχει δεχτεί άδικη κριτική, παρά τις πολλές παραχωρήσεις που έχει κάνει για τη διοργάνωση του Μουντιάλ. Αλλά είναι η φύση των αυταρχικών καθεστώτων να κατηγορούν τους «άλλους». Είναι ισχυρές οι αποδείξεις ότι έχει δοθεί πολύ μικρή προσοχή στο ανθρώπινο κόστος της προετοιμασίας του Κατάρ για το Παγκόσμιο Κύπελλο και τα δικαιώματα της LGBTQ+ κοινότητας. Οι φίλοι του ποδοσφαίρου θα πρέπει να σεβαστούν τον νόμο και τα έθιμα του Κατάρ που αποδοκιμάζουν τις δημόσιες εκδηλώσεις στοργής, αλλά η απαγόρευση της σημαίας «Pride» και η προσπάθεια ελέγχου του τι κάνουν οι ενήλικες που συναινούν ιδιωτικά, είναι απαράδεκτο. Καμία χώρα δεν είναι τέλεια, αλλά αν προσκαλείς τον κόσμο στο σπίτι σου επειδή θέλεις την υποστήριξή του, τότε πρέπει να αποδεχτείς τον κόσμο όπως είναι.
Φάουλ από τη FIFA
Αντί να είναι μια γιορτή της διαφορετικότητας και των πολιτισμών που βασίζεται στην κοινή αγάπη για το ποδόσφαιρο, το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ του 2022 έχει γίνει ένα διχαστικό, μολυσμένο, κούφιο, κυνικό και κακομαθημένο γεγονός. Την ευθύνη για αυτό έχει η FIFA, ο παγκόσμιος κυβερνητικός φορέας του ποδοσφαίρου που απένειμε το Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ.
Η FIFA θα κερδίσει δισεκατομμύρια από το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ και έχει κάνει τα στραβά μάτια σε όλες τις διαμάχες γύρω από αυτό. Σε μια αλαζονική επιστολή, η FIFA είπε στις 32 ανταγωνιστικές ομάδες «να επικεντρωθούν στο ποδόσφαιρο». Δέκα ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες απάντησαν ότι «τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθολικά και ισχύουν παντού». Θα υπάρξουν και άλλες διαμαρτυρίες. Η Δανία θα φορέσει μια ολόμαυρη στολή για να διαδηλώσει ενάντια στο ιστορικό της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κατάρ. Η ομάδα της Αυστραλίας δημοσίευσε ένα βίντεο καλώντας το Κατάρ να καταργήσει τους νόμους του για τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Ο Άγγλος Χάρι Κέιν και εννέα άλλοι αρχηγοί ευρωπαϊκών ομάδων θα φορούν περιβραχιόνια «One Love» για να προωθήσουν τη διαφορετικότητα και την ένταξη.
Αν και όλα αυτά είναι σημαντικά, τίποτα από αυτά δεν θα έπρεπε να είναι απαραίτητο. Η FIFA πρόδωσε το άθλημα και τους οπαδούς του, πολλοί από τους οποίους αντιμετωπίζουν ηθικά διλήμματα σχετικά με το αν θα πάνε στο Κατάρ ή ακόμη και αν παρακολουθήσουν το ποδόσφαιρο στην τηλεόραση. Το ποδόσφαιρο δεν είναι πιο σημαντικό από τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά, παρόλο που δεν είμαι σίγουρος γι’ αυτό, μάλλον θα παρακολουθήσω το τουρνουά με πολύ βαριά καρδιά και μια αίσθηση υποκρισίας.
Λατρεύω το Παγκόσμιο Κύπελλο. Χαρτογραφεί την ιστορία της ζωής μου. Αλλά αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο με έκανε να νιώθω χαμένος και μόνος στην έρημο.
