«Σ’ αυτή τη δραματική στιγμή του κόσμου, ο καλλιτέχνης πρέπει να κλαίει και να γελάει με το λαό του… Ο πόνος του ανθρώπου και η σταθερή αδικία που βασιλεύει στον κόσμο μ’ εμποδίζουν να μεταφέρω το σπίτι μου στ’ άστρα». F.G. Lorca
Ο ποιητής, σύμβολό ευαισθησίας αλλά και αγώνα απέναντι στα σκοτάδια του φασισμού, ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, είναι ο πιο αγαπημένος ξένος ποιητής στην Ελλάδα, που επηρέασε όχι μόνο τον κόσμο της ελληνικής ποίησης, τον κόσμο του θεάτρου αλλά και τον κόσμο της μουσικής.
Ο ίδιος με σπουδές στη μουσική, (μαθητής του ντε Φάλια), με λατρεία στο εκρηκτικό φλαμέγκο, έκανε τους στίχους του γέφυρα, για να περάσουν πάνω της οι μελωδίες των Ελλήνων συνθετών και να ενώσουν τους δύο λαούς. Γιατί και οι δύο μεσογειακοί λαοί έχουν κοινά. Τη φλογερή ιδιοσυγκρασία και την αγάπη για την ελευθερία.
Αυτήν την αγάπη την πλήρωσε ο ποιητής με την εκτέλεσή του από τους ανθρώπους του Φράνγκο μόλις στα 38 του χρόνια. Ωραίος, νέος, αγέραστος και ελεύθερος και όχι προσκυνητής ενός στυγνού καθεστώτος, έγινε πια και ο ίδιος τραγούδι, γιατί ό,τι γράφτηκε απ’ αυτόν πάντα υποδήλωνε και τη φυσική του παρουσία σαν μια γοητευτική σκιά, που τα σφράγιζε υποβλητικά.
“Ματωμένος γάμος”! Πόσες φορές δεν ανέβηκε στις ελληνικές σκηνές… Αλλά και ποιος ξέχασε τη μουσική που έγραψε στα 23 του μόλις χρόνια, το 1948 για το έργο που ανέβασε ο Κουν, ο Μάνος Χατζιδάκις. Και μόνο αυτός;
Ο Θεοδωράκης γράφει το 1967 το Romancero Gitano, που γίνεται με την επική φωνή της Μαρίας Φαραντούρη, αντιστασιακό κάλεσμα σε κοινό δίσκο με τα “Τραγούδια του Αγώνα”.
Κι αν “Ο θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντιεθ Μεχίας”, τον αγαπημένο του φίλο, τον ταυρομάχο που σκοτώθηκε στην αρένα, αποτελεί ύμνο στην ομορφιά και τη φιλία, η μουσική που έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος με τον επιβλητικό Κώστα Πασχάλη ως βαρύτονο και τον Μάνο Κατράκη να είναι καθηλωτικός ως αφηγητής, αποτελεί ίσως τη δυσκολότερη μουσική προσέγγιση του ποιητή.
Και ο Γιάννης Γλέζος τον μελοποίησε με τον Γιάννη Πουλόπουλο να ξεφεύγει από τη συνηθισμένη εικόνα του και να κινείται σε άλλα πεδία, αλλά από τις πιο αγαπημένες μελωδίες του, που τραγουδήθηκαν από μια ολόκληρη γενιά, τη λεγόμενη γενιά του Πολυτεχνείου, που τόσο υμνήθηκε και τόσο κατηγορήθηκε μετά, ήταν ο δίσκος του Χρήστου Λεοντή “Αχ, έρωτα”!
Το τρυφερό “Νανούρισμα” με την Τάνια Τσανακλίδου, το αισθησιακό “Λούζεται η αγάπη μου στον Γουαλδακιβίρ” με τον Μανώλη Μητσιά… Πόση ποίηση στους στίχους του Λόρκα, πόση ποίηση στις νότες του Λεοντή…!
Συχνά, σαν ακούω τον ρυθμικό ήχο που αφήνουν όλες οι μουσικές των νέων με τους στίχους που ακολουθούν αγχωτικά την επανάληψη του ίδιου μοτίβου της μουσικής, αναρωτιέμαι, (μαζί με τόσα άλλα που σκοτώσαμε στην εποχή μας), μήπως σκοτώσαμε και τη μελωδία… Μήπως είναι έτσι;
………………
*Οι «Παρενθέσεις» είναι μικρά κείμενα, μικρές πινελιές σε θέματα πολιτισμού ή ζωής, που φωτίζουν γωνιές από μεγαλύτερα θέματα, λειτουργώντας σαν παρεν-θέσεις.
………………
