Στέργιος Αποστόλου: “Γεώργιος Περδικάρης Δήμαρχος Νάουσας (1925-1934) / Ίων Περδικάρης” Β’ Μέρος

Η βορειοανατολική πλευρά του εργοστασίου Νάουσας της Εριοβιομηχανίας Ναούσης «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε». Στο βάθος διακρίνεται το φουγάρο του εργοστασίου

————–

Είναι, επίσης, γεγονός ότι πολλά από τα μέλη της Ο.Π.Λ.Α Νάουσας, τα οποία διακρίνονταν για τα εγκληματικά τους ένστικτα, βρέθηκαν στις τάξεις του Ε.Λ.Α.Σ εντελώς τυχαία. Ποτέ δεν είχαν σχέση με την αριστερή ιδεολογία. Και είναι γνωστό, επίσης, ότι μερικά από αυτά ήταν προπολεμικοί πιστολάδες, οι οποίοι παρείχαν τις υπηρεσίες τους επί πληρωμή στις μεγαλοαστικές οικογένειες της Νάουσας οι οποίες βρίσκονταν σε οξεία αντιπαράθεση μεταξύ τους

—————-

ΓΕΩΡΓΙΟΣ (ΤΖΩΝ) ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ

 ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΝΑΟΥΣΑΣ  (24/10/1925-11/2/1934) ΚΑΙ ΦΙΛΩΤΑΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ

ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΝΑΟΥΣΑΣ ΑΠΟ 11/2/1934

Β΄ ΜΕΡΟΣ

Τα αιματηρά γεγονότα της 22ας Ιανουαρίου 1933 μπροστά από το κτίριο του Δημαρχείου της Νάουσας

 Η Γενική Διοίκηση Μακεδονίας δεν ενέκρινε την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της Νάουσας για την άρση της φορολογίας των βιομηχάνων της πόλης, που το ίδιο την είχε επιβάλει προηγουμένως σ’ αυτούς, με το σκεπτικό ότι αυτή ελήφθη κάτω από την πίεση της επιτροπής αγώνα των εργατών και επαγγελματοβιοτεχνών της πόλης. Μάλιστα, ο εισαγγελέας άσκησε ποινική δίωξη κατά της εν λόγω επιτροπής  «επί εκβιάσει του Δημοτικού Συμβουλίου». Μετά την άφιξη του Γεωργίου (Τζών) Περδικάρη στη Νάουσα το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης επανέφερε σε ισχύ την απόφαση για την επιβολή φορολογίας στα βιομηχανικά προϊόντα. Όταν πληροφορήθηκαν οι βιομήχανοι τη νέα τροπή των πραγμάτων στο ζήτημα αυτό εξοργίσθηκαν στο έπακρο, ιδιαίτερα η εταιρεία «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε», η οποία, ήδη, είχε μετεγκατασταθεί μερικώς στην Αθήνα.

Το μένος αυτό φρόντισαν με κάθε τρόπο να το διοχετεύσουν εκ νέου στους εργάτες, εργάτριες και επαγγελματοβιοτέχνες της πόλης. Προς την κατεύθυνση αυτή δραστηριοποιήθηκαν οι διευθυντές των ανωτέρω εργοστασίων Τερζόπουλος, Ζαχαρόπουλος και το υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας Κονδύλης. Όλα, πλέον, συνέτειναν στο συμπέρασμα, ότι πολύ σύντομα θα πραγματοποιούνταν ογκώδες και απειλητικό συλλαλητήριο κατά του Δήμου Νάουσας και προσωπικώς κατά του δημάρχου Γεωργίου (Τζών) Περδικάρη. Συγχρόνως, κυκλοφορούσαν έντεχνα οι φήμες στην Νάουσα για οριστική μεταφορά των εργοστασίων της προμνημονευόμενης εταιρείας στην Αθήνα, Πειραιά ή Πάτρα, πράγμα το οποίο προσέδιδε μεγαλύτερες διαστάσεις στην ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα.

Η επιτροπή αγώνα εργατών – επαγγελματοβιοτεχνών είχε υποβάλει αίτηση στο αστυνομικό τμήμα για την πραγματοποίηση συγκέντρωσης σε ελεγχόμενο χώρο και συγκεκριμένα στο προαύλιο του σχολείου που βρίσκονταν παραπλεύρως της εκκλησίας του Αγίου Μηνά, με τη ρητή υπόσχεση ότι δεν επρόκειτο να διαταραχθεί η τάξη. Βασιζόμενο στην υπόσχεση αυτή το αστυνομικό τμήμα, χορήγησε την αιτηθείσα άδεια. Η συγκέντρωση αποφασίσθηκε να πραγματοποιηθεί την 22^α Ιανουαρίου 1933. Είναι, πράγματι, ενδιαφέρον να πληροφορηθούμε εν τω μεταξύ τη στάση της κομματικής οργάνωσης Νάουσας του Κ.Κ.Ε. επάνω σε όλα αυτά τα γεγονότα. Εξ αρχής τα ηγετικά στελέχη της είχαν συνεκτιμήσει όλους τους θετικούς και αρνητικούς παράγοντες οι οποίοι είχαν διαμορφωθεί από τη διαμάχη μεταξύ Δήμου Νάουσας και βιομηχάνων και εντοπίσει όλες τις μελλοντικές συνέπειες για την εργατική τάξη της πόλης από το κλείσιμο των εργοστασίων.

Όμως, για κανένα λόγο η κομματική οργάνωση Νάουσας του Κ.Κ.Ε. δεν θα δέχονταν να λάβει μέρος σε δήθεν αγωνιστικές κινητοποιήσεις εργαζομένων της πόλης, πολύ δε περισσότερο να τις καθοδηγήσει, γνωστού όντος ότι αυτές ήταν υποκινούμενες από τους εργοδοτικούς κύκλους και εξυπηρετούσαν αποκλειστικά τα σχέδιά τους. Η απόφαση για τη μετεγκατάσταση των εργοστασίων της εταιρείας «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ  Α.Ε» στην Αθήνα είχε ληφθεί από παλιά, ήταν οριστική και αμετάκλητη και τούτο το γνώριζε με κάθε λεπτομέρεια η κομματική οργάνωση της πόλης και από πληροφορίες προς αυτήν της Ενωτικής Γ.Σ.Ε.Ε. Όμως, η θέση της ήταν λεπτή. Τι έπρεπε να πράξει την 22^α Ιανουαρίου 1933, ημέρα κατά την οποία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί συγκέντρωση εργαζομένων και στη συνέχεια επίδοση ψηφίσματος διαμαρτυρίας προς τον δήμαρχο Νάουσας Γεώργιο (Τζών) Περδικάρη από την κατευθυνόμενη από τους εργοδοτικούς κύκλους επιτροπή αγώνα;

Ήδη, μερίδα της εργατικής τάξης της πόλης προσκείμενη στην Αριστερά, είχε ενημερωθεί πλήρως για τα πραγματικά αίτια της διαμάχης μεταξύ του Δήμου της Νάουσας και των βιομηχάνων, καθώς και τους σκοπούς τους οποίους εξυπηρετούσε το συλλαλητήριο διαμαρτυρίας το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, ορίσθηκε να πραγματοποιηθεί την 22^α Ιανουαρίου 1933. Η άλλη, όμως, μερίδα της εργατικής τάξης της πόλης, η πολυπληθέστερη, δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει ότι οι κινητοποιήσεις της κατά του Δήμου Νάουσας και κατά του δημάρχου προσωπικά ήταν μάταιες και δεν είχαν πλέον κανένα νόημα για τους λόγους που προεκτέθηκαν. Η κατάσταση ανεργίας στην οποία είχαν περιπέσει μετά το κλείσιμο των εργοστασίων είχαν δημιουργήσει σ΄ αυτούς αισθήματα οργής ή και μίσους ακόμα κατά των δήθεν υπευθύνων αυτής της κατάστασης τους οποίους εμφανώς κατονόμαζαν και καταδείκνυαν οι εργοδοτικοί κύκλοι.

Τελικά, η κομματική οργάνωση Νάουσας του Κ.Κ.Ε αποφάσισε τη οργάνωση χωριστής συγκέντρωσης παρά την άρνηση της Αστυνομίας να παρασχεθεί ή απαιτούμενη άδεια. Γεγονός, πάντως, είναι ότι τόσο οι αρχές ασφαλείας της πόλης όσο και ο δήμαρχος Γεώργιος (Τζών) Περδικάρης, ζήτησαν από τη Γενική Διοίκηση Θεσσαλονίκης την επείγουσα αποστολή αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων προς ενίσχυση της ολιγάριθμης τοπικής χωροφυλακής για την πρόληψη ή και αντιμετώπιση τυχόν εκτρόπων κατά τη συγκέντρωση, παρά τη δοθείσα από μέρους της επιτροπής αγώνα υπόσχεση ότι δεν επρόκειτο να διασαλευθεί η τάξη. Προς τούτο, από την προηγούμενη μέρα είχε αφιχθεί στη Νάουσα ισχυρή αστυνομική δύναμη στην οποία περιλαμβάνονταν και τμήμα έφιππης χωροφυλακής υπό τις διαταγές του Διευθυντού Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης Βαγιάκου, καθώς και Λόχος στρατού υπό τον λοχαγό Γαλάνη.

Όλοι βρίσκονταν υπό την εποπτεία του εισαγγελέα Βεροίας Σταματίου Χυτήρη. Την 22^α Ιανουαρίου 1933, από το πρωί, άρχισαν να προσέρχονται στο προαύλιο του σχολείου που βρίσκεται δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Μηνά οι άνεργοι εργάτες και εργάτριες των εργοστασίων «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε», καθώς και οι επαγγελματοβιοτέχνες της πόλης. Στον εξώστη του σχολείου απ΄ όπου επρόκειτο να εκφωνήσουν λόγο οι ομιλητές, διακρίνονταν η επιτροπή αγώνα εργατών – επαγγελματοβιοτεχνών, οι διευθυντές της εταιρείας Τερζόπουλος και Ζαχαρόπουλος, καθώς και ο υψηλόβαθμος υπάλληλος Κονδύλης. Συγχρόνως, η τοπική κομματική οργάνωση του Κ.Κ.Ε. πραγματοποιούσε τη δική της χωριστή συγκέντρωση στο «Κιόσκι», παρά τη ρητή απαγόρευση της Αστυνομίας. Μάλιστα, εκ των προτέρων, οι επί κεφαλής της οργάνωσης της πόλης είχαν ζητήσει από την περιφερειακή οργάνωση Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας την αποστολή κλιμακίου ανώτερων στελεχών του Κ.Κ.Ε. για την από κοινού αντιμετώπιση της κατάστασης.

 Δόθηκε εντολή στο βουλευτή του Ε.Μ.Ε.Α. Δημήτριο Παρτσαλίδη και σε μερικά άλλα στελέχη να μεταβούν στη Νάουσα. Όμως, το κλιμάκιο αυτό δεν είχε αφιχθεί ακόμη. Στην πρώτη συγκέντρωση στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου, εκ μέρους των εργατών ομίλησε ο Χρήστος Μπάϊναλης (ή Βαϊναλίδης), από δε τους επαγγελματοβιοτέχνες ο συνάδελφος τους Αβάκος. Μετά το πέρας των ομιλιών τους, ο υψηλόβαθμος υπάλληλος της εταιρείας «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε», Κονδύλης, ο οποίος βρίσκονταν δίπλα από τους ομιλητές, ανέσυρε  από τις τσέπες του προκατασκευασμένο ψήφισμα το οποίο αμέσως διάβασε μεγαλόφωνα στους συγκεντρωμένους.

Οι εμπρηστικές ομιλίες των Μπάϊναλη και Αβάκου και το κείμενο του ψηφίσματος δημιούργησαν ατμόσφαιρα έντασης και έξαψης στους εργάτες οι οποίοι άρχισαν να ορύονται και να κραυγάζουν συνθήματα κατά του δημάρχου Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη και του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης. Ζήτησαν δε από την επιτροπή αγώνα όπως το ψήφισμα διαμαρτυρίας επιδοθεί σ΄ αυτούς, χωρίς να διαλυθεί η διαδήλωση. Η επιτροπή, σύμφωνα με την υπόσχεση την οποία είχε δώσει στις αστυνομικές αρχές, συνέστησε στους συγκεντρωμένους  να διαλυθούν ήσυχα και να αποφύγουν τη δημιουργία εκτρόπων. Το πλήθος, όμως, άρχισε να κινείται απειλητικά με κατεύθυνση προς το κτίριο της Δημαρχίας.

Στο μέσον του πλήθους βρίσκονταν οι διευθυντές των εργοστασίων «ΛΑΝΑΡΑ-ΚΥΡΤΣΗ ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε» Τερζόπουλος και Ζαχαρόπουλος, η επιτροπή αγώνα και οι διάφοροι εγκάθετοι, οι οποίοι με τα προεπιλεγμένα συνθήματά τους επέτειναν την ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπενθυμήσω προηγούμενη αναφορά μου σε πιστολάδες οι οποίοι παρείχαν επί πληρωμή τις υπηρεσίες τους τόσο στο δήμαρχο Γεώργιο (Τζών) Περδικάρη, όσο και στους βιομήχανους της πόλης, από τους οποίους οι πρώτοι βρίσκονταν γύρω από το δημαρχιακό κτίριο και οι δεύτεροι ανακατεμένοι με τους διαδηλωτές. Επίσης, στο χώρο που περιέβαλλε το δημαρχείο είχαν διαταχθεί ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, το τμήμα της έφιππης χωροφυλακής και ο Λόχος στρατού. Παρών και ο εισαγγελέας Σταμάτιος Χυτήρης.

Τα συνθήματα των διαδηλωτών όπως: «Θα του φάμε τα συκώτια», «Θα τον κάνουμε κομμάτια», στρέφονταν, κυρίως, κατά του δημάρχου Γεωργίου (Τζών) Περδικάρη και δεν είχαν σχέση με εργατικές διεκδικήσεις. Εν τω μεταξύ, από το «Κιόσκι» όπου ήταν συγκεντρωμένοι παράνομα οι αριστεροί εργάτες και τα στελέχη της κομματικής οργάνωσης Νάουσας του Κ.Κ.Ε. εγκαταλείπουν το χώρο αυτό και κατευθύνονται και αυτοί προς το δημαρχείο, κρατώντας κάποια μικρή απόσταση από τους πρώτους διαδηλωτές και κραυγάζοντας συνθήματα με αγωνιστικό και διεκδικητικό περιεχόμενο, όπως: «Κάτω τα σχέδια της εργοδοσίας», «Οι εργάτες για τους εργάτες», «Ψωμί, δουλειά» κλπ. Πολλά από αυτά τα  στελέχη, κατά τις μαρτυρίες παλαιών Ναουσαίων αριστερών, ήταν εφοδιασμένα με περίστροφα.

Το πρώτο κύμα των διαδηλωτών, ορυόμενο και μενόμενο, έφθασε στον προ του δημαρχείου χώρο, στον οποίο  ήταν ανεπτυγμένα τα τμήματα χωροφυλακής και στρατού. Επιτράπηκε στην επιτροπή αγώνα των διαδηλωτών να επισκεφθεί το δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο που βρίσκονταν κλεισμένοι μέσα στο δημαρχιακό κτίριο, προκειμένου να επιδώσει το ψήφισμα. Μετά την άρνηση και πάλι του δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου να άρουν την επιβληθείσα φορολογία στα βιομηχανικά προϊόντα, η επιτροπή αγώνα εξέρχεται από τη δημαρχία και ανακοινώνει στους διαδηλωτές το αρνητικό αποτέλεσμα του διαβήματός της. Αμέσως μετά, οι εγκάθετοι των εργοδοτών άρχισαν να παρακινούν τους διαδηλωτές να ορμήσουν κατά των δυνάμεων καταστολής, να διασπάσουν τις γραμμές τους και να επιτεθούν κατά του δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων, κραυγάζοντας το σύνθημα «Ίσα, κατ΄ επάνω τους».

Ασυγκράτητοι, πλέον, οι διαδηλωτές ορμούν και κατορθώνουν να διασπάσουν μέρος της φρουρούμενης ζώνης. Διατάχθηκε επέλαση της έφιππης χωροφυλακής κατά των διαδηλωτών, χωρίς όμως αποτέλεσμα, γιατί τα άλογα λόγω του μεγάλου θορύβου, των αλλαλαγμών, των κραυγών και του όγκου του πλήθους, αρνούνταν να επιπέσουν εναντίον τους.

Ήδη, οι πρώτοι διαδηλωτές είχαν φθάσει μπροστά στο δημαρχιακό κτίριο. Κατόπιν τούτου, από τον παρόντα αστυνομικό διευθυντή Βαγιάκο διατάσσεται πυρ εκφοβιστικό. Οι διαδηλωτές δεν πτοούνται και προχωρούν. Διατάσσεται εκ νέου πυρ εκφοβιστικό, μάταια, όμως. Οι πρώτοι από τους διαδηλωτές που εισήλθαν στο δημαρχείο επιτέθηκαν κατά του δημάρχου Γεωργίου (Τζών) Περδικάρη και κατά του αστυνόμου που είχε αναλάβει καθήκοντα φρούρησής του.

Δημιουργείται πανδαιμόνιο. Κατά μαρτυρίες εργατών που έλαβαν μέρος στη διαδήλωση, κάποιος από τους διαδηλωτές επιχείρησε να στραγγαλίσει τον δήμαρχο με τη γραβάτα του μέσα στο γραφείο του. Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, ομάδα διαδηλωτών προσπάθησε να σύρει τον δήμαρχο έξω από το γραφείο του για να τον λυντσάρει το μαινόμενο πλήθος. Συγχρόνως, οι εγκάθετοι των βιομηχάνων που βρίσκονταν μεταξύ των διαδηλωτών άρχισαν να πυροβολούν σκόπιμα κατά των ανδρών της χωροφυλακής, του στρατού και του δημαρχιακού κτιρίου. Κατόπιν τούτου, διατάχθηκε πραγματικό πυρ κατά των διαδηλωτών.

Οι πρώτοι εργάτες οι οποίοι δέχθηκαν τα πυρά και κατέπεσαν στο έδαφος νεκροί ήταν οι Σταυρακίδης και Ιωαννίδης. Ακολουθεί αμέσως μετά και τρίτος, ο Αδάμος Τσιμπουκλής. Υπό συνθήκες περίεργες, κατέπεσε νεκρός και ο εργάτης Σύρκος ο οποίος πυροβολήθηκε από άγνωστο που βρίσκονταν μεταξύ των διαδηλωτών. Νεκρός κατέπεσε, επίσης, από σφαίρα κι ο εργάτης Κοφτερός. Ακολούθως, οι δυνάμεις καταστολής έστρεψαν τα πυρά τους και κατά των αριστερών διαδηλωτών που βρίσκονταν εκεί σε μικρή απόσταση από τους άλλους. Ο υποψήφιος βουλευτής του Ε.Μ.Ε.Α. και μέλος της κομματικής οργάνωσης Νάουσας του Κ.Κ.Ε. Φίλιππος Δημητριάδης αναρριχήθηκε σε παρακείμενο δένδρο για να έχει οπτικό πεδίο ελεύθερο και με το περίστροφό του ανταπέδωσε τα πυρά κατά των αστυνομικών, ενώ οι υπόλοιποι σύντροφοί του αναμείχθηκαν με τους άλλους διαδηλωτές.

Η θέα των νεκρών εργατών οι οποίοι ήταν πεσμένοι στο έδαφος και οι πρώτες άτακτες υποχωρήσεις των διαδηλωτών που βρίσκονταν στο προαύλιο χώρο του δημαρχιακού κτιρίου, δημιούργησαν αρχικά κάποιο πνεύμα ηττοπάθειας στους υπόλοιπους, για να μετατραπεί αμέσως μετά σε πανικό και άτακτη υποχώρηση προς τις πλησιέστερες παρόδους. Κατόπιν τούτου, τα πυρά των δυνάμεων καταστολής αραίωσαν και έπαυσαν τελείως με την πλήρη αποχώρηση των διαδηλωτών. Υπήρξαν μαρτυρίες ότι ο Λόχος στρατού αρνήθηκε να πυροβολήσει κατά των εργατών.

Τότε, ο επικεφαλής του Λόχου Λοχαγός Γαλάνης, εκ των πραγμάτων, υποχρεώθηκε να το πράξει ο ίδιος.

Νάουσα 23-1-1933
Αθήνας

«Οι εργάτες υφαντουργοί που πετάχτηκαν από τον Λαναρά με λοκάουτ στο δρόμο παρασυρμένοι από τα εσφαλμένα συνθήματα, διαδήλωσαν έξω από το Δημαρχείο. Οι εργάτες δέχτηκαν τη δολοφονική επίθεση της αστυνομίας. Υπάρχουν τέσσερεις νεκροί και είκοσι τραυματίες. Η συγκέντρωση που οργάνωσε το Ενιαίο Μέτωπο Εργατών Αγροτών απαγορεύτηκε»

Παρτσαλίδης, βουλευτής

 Στη συνέχεια στη σχετική ανταπόκριση τονίζεται: «Δεν είναι πολλές μέρες που αναγγείλαμε ότι οι μεγαλοβιομήχανοι ιδιοκτήτες υφαντουργείων Λαναράς και Κύρτσης, θέλοντας να ελαφρυνθούν από τον τοπικό φόρο που τους επέβαλε ο δήμος, έκλεισαν τα εργοστάσια τους πετώντας 3.000 εργάτες στο δρόμο. 3.000 εργάτες που μαζί με τις οικογένειες τους που ανεβαίνουν σε πολλές χιλιάδες είναι η ψυχή όλου του πληθυσμού. Όλη η Νάουσα λοιπόν κάτω από το φάσμα της πείνας. Και οι εργοστασιάρχες εκμεταλλευτές βρήκαν τρόπο να εκμεταλλευτούν και απολυμένους ακόμα τους σκλάβους τους υφαντουργούς, όπως βγαίνει από το παραπάνω τηλεγράφημα. Και είπαν στους εργάτες: Θέλετε δουλειά; Απαιτήστε να σηκωθεί ο φόρος. Σάμπως ήταν υπόθεση των εργατών η απαλλαγή τους από τους φόρους και το μεγάλωμα των κερδών τους. Και η συμπαιγνία των κεφαλαιούχων και αρχών συντελέστηκε. Τέσσερεις εργάτες που δεν ζήτησαν άλλο από δουλειά και ψωμί δολοφονήθηκαν άνανδρα από τις σφαίρες του κράτους της κεφαλαιοκρατίας, του κράτους των Λαναράδων. …

 Προλετάριοι της Νάουσας

 Εχθρός σας δεν είναι μόνο η Δημαρχία και το Κράτος. Πρώτος και κύριος εκμεταλλευτής σας είναι οι Λαναράδες, οι Κύρτσηδες και η Σία τους. Μην παρασύρεστε από τις ψευτιές τους. Απαιτήστε να ικανοποιηθούν τα αιτήματα σας. Όλοι στο πλευρό των υφαντουργών της Νάουσας!… Στη Δημαρχία οι εργάτες βρέθηκαν μπροστά σε ολάκερη δολοφονική ενέδρα. Όλος ο τριγύρω χώρος είχα καταληφθεί από την αστυνομία και τον στρατό. Μόλις οι εργάτες πλησίασαν στη δημαρχία και η επιτροπή πήγε να επιδώσει το ψήφισμα ο επικεφαλής μοίραρχος διέταξε «πυρ». Οι φαντάροι αρνήθηκαν να πυροβολήσουν, μόνο οι χωροφύλακες πυροβόλησαν. Σκοτώθηκαν τέσσερεις εργάτες, οι Κοφτερός, Σταυρακίδης, Ιωαννίδης και Κύρκος. Ο τελευταίος δολοφονήθηκε από τον ίδιο τον δήμαρχο που έδειξε όλη τη λύσσα του ενάντια στους εργάτες…».

(https://www.kar.org.gr/2019/01/14/naoysa-genaris-1933-i-aimatiri-ergatiki-kinitopoiisi/)

Μερικοί υποστήριξαν ότι οι πυροβολισμοί από τους εγκάθετους και τους πιστολάδες των εργοστασίων είχαν σαν σκοπό να υποχρεώσουν τις αστυνομικές δυνάμεις και το στρατό να ανταποδώσουν το πυρ, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία κατάστασης τεταμένης και εκτός ελέγχου, πράγμα το οποίο, όπως πίστευαν, θα προβλημάτιζε σοβαρά δήμαρχο και Δημοτικό Συμβούλιο και θα οδηγούσε χωρίς αμφιβολία, στην άρση της φορολόγησης των βιομηχανιών της πόλης. Αυτό, επιτεύχθηκε, τελικά, όχι τότε, αλλά στο χρονικό διάστημα που διέρρευσε μετά τα γεγονότα. Ωστόσο, κατά το κοινώς λεγόμενο «τη νύφη την πλήρωσαν οι εργάτες με το αίμα τους».

  Και ενώ, ύστερα από όλα αυτά, θα ανέμενε κανείς τα εργοστάσια  να παραμείνουν στη Νάουσα και να μη μεταφερθούν στην Αθήνα σύμφωνα με την πάγια υπόσχεση των εργοδοτών προς τους εργάτες και τις εργάτριες, εφ΄ όσον ο στόχος των βιομηχάνων για την άρση της φορολόγησης των βιομηχανικών προϊόντων επιτεύχθηκε, τα εργοστάσια τελικά μετεγκαταστάθηκαν στην πρωτεύουσα κατά το μεγαλύτερο μέρος τους. Προκύπτει, επομένως, κατά τρόπο αβίαστο το συμπέρασμα ότι η εργατική αυτή διαδήλωση δεν ήταν αυθόρμητη, δεν ήταν αποτέλεσμα της αγωνιστικής διάθεσης της εργατικής τάξης της Νάουσας, αλλά υποκινούμενη αποκλειστικά από τους εργοδότες, οι οποίοι είχαν καταστήσει σαφές στους εργάτες και εργάτριες ότι όσοι δεν θα λάμβαναν μέρος σ΄ αυτήν, δεν επρόκειτο να απασχοληθούν στο μέλλον στα εργοστάσιά τους.

Κατόπιν τούτου, δημοσιεύματα όπως «Οι βιομηχανίες και κυρίως των Αφών Λαναρά – Κύρτση, που είχαν και τον κύριο όγκο εξαγωγής, αντέδρασαν βίαια και πεισματικά (Σ.Σ.: στη φορολόγησή τους), έχοντας σύσσωμο στο πλευρό τους και το εργατικό δυναμικό», δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Δεν βασίζονται στην λεπτομερειακή ανάλυση των αιτίων ένεκα των οποίων έλαβαν χώρα τα αιματηρά γεγονότα και επομένως εξετάζουν μόνο την επιφάνεια και όχι το βάθος τους.

Την ίδια ημέρα κατά την οποία συνέβησαν τα δραματικά αυτά συμβάντα, συλλαμβάνεται ο δήμαρχος Γεώργιος (Τζών) Περδικάρης, διότι κατά μαρτυρίες διαδηλωτών, ο ίδιος πυροβόλησε από το γραφείο του και σκότωσε τον εργάτη Σύρκο. Όμως, από το πόρισμα της ιατροδικαστικής εξέτασης αποδείχθηκε ότι ο Σύρκος πυροβολήθηκε από άγνωστο ή άγνωστους που βρίσκονταν μεταξύ των διαδηλωτών που ήταν στον πραύλιο χώρο του δημαρχείου και εις το ίδιο ύψος με αυτόν, ενώ το γραφείο του δημάρχου βρίσκονταν σε ύψος 1,70 μέτρα από το έδαφος. Κατόπιν τούτου, ο δήμαρχος αποφυλακίστηκε.

 Το περιστατικό αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για προβοκάτσια η οποία αποσκοπούσε στη δημιουργία εκτρόπων, ο δε εργάτης Σύρκος δεν πυροβολήθηκε, ούτε από τον δήμαρχο ούτε από τις δυνάμεις καταστολής, αλλά από τους πιστολάδες των βιομηχάνων που βρίσκονταν μέσα στις τάξεις των διαδηλωτών. Την ίδια ημέρα, αργά το απόγευμα, αφίχθηκε στη Νάουσα συνοδευόμενος από άλλα στελέχη του Κ.Κ.Ε. ο βουλευτής Καβάλας του Ε.Μ.Ε.Α. Δημήτριος Παρτσαλίδης, ο οποίος ήλθε σε επαφή με την ηγεσία της κομματικής οργάνωσης της πόλης για την εκτίμηση της κατάστασης και τη θέση που πήρε αυτή κατά τη διάρκεια της αιματηρής εργατικής διαδήλωσης.

 Ελήφθη απόφαση για την πραγματοποίηση συγκέντρωσης  διαμαρτυρίας την επόμενη μέρα, 23 Ιανουαρίου 1933, από το Ε.Μ.Ε.Α, όμως οι αρχές δήλωσαν κατηγορηματικά ότι δεν θα επιτρέψουν να πραγματοποιηθεί αυτή. Επίσης, από την αντιπροσωπεία του Ε.Μ.Ε.Α. ζητήθηκε από τις αρχές να γίνει δημόσια η κηδεία των εργατών που σκοτώθηκαν κατά τη διαδήλωση. Και στην περίπτωση αυτή η απάντηση των αρχών  ήταν αρνητική. Ο βουλευτής του Ε.Μ.Ε.Α. Δημήτριος Παρτσαλίδης χαρακτήρισε ως αντιδημοκρατικές και αντεργατικές τις απαγορεύσεις αυτές με αποτέλεσμα να συλληφθεί από την αστυνομία και να οδηγηθεί στα κρατητήρια. Μαζί με τον Δ. Παρτσαλίδη συνελήφθη και ο Φίλιππος Δημητριάδης για παράνομη οπλοκατοχή, οπλοχρησία και αντίσταση κατά της αρχής.

Από τα γεγονότα της Νάουσας συνταράσσεται το Πανελλήνιο και θορυβείται η κυβέρνηση, η οποία διατάσσει υψηλόβαθμα στελέχη των διοικητικών, στρατιωτικών, αστυνομικών και δικαστικών  αρχών να μεταβούν στη Νάουσα και να υποβάλλουν  εκτενείς αναφορές επί των διαδραματισθέντων γεγονότων. Η εταιρεία «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε» επέρριψε μομφή στην κομματική οργάνωση Νάουσας του Κ.Κ.Ε για την πολεμική την οποία άσκησε αυτή εις βάρος της κατά τη διάρκεια των γεγονότων και εμμέσως, πλην σαφώς, άφησε να εννοηθεί ότι αυτή υποβοηθεί με κάθε τρόπο τον Δήμαρχο Γεώργιο (Τζών) Περδικάρη στη διαμάχη του με την εταιρεία.

Τούτο, κατ’ αυτήν, επιβεβαιώνεται κατά τρόπο αδιαμφισβήτητο  από την υποστήριξη την οποία παρέσχε σ΄ αυτόν κατά τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές του 1932 καταψηφίζοντας τον Φιλώτα Κόκκινο, τον υποστηριζόμενο από τους βιομηχάνους. Χωρίς αμφιβολία, ορθώς η κομματική οργάνωση του Κ.Κ.Ε. στην Νάουσα δεν συμπαρατάχθηκε με την υποκινηθείσα από την εργοδοσία εργατική διαδήλωση και συγκρότησε παράλληλη δική της, ορθώς με τα συνθήματα της έβαλλε εναντίον της αποκαλύπτοντας στους εργάτες τις απώτερες επιδιώξεις της και τέλος, ορθότατα αντέδρασε κατ΄ αυτής, διότι η εν συνεχεία εξέλιξη των γεγονότων τη δικαίωσε πλήρως, εφ΄ όσον, παρά την άρση της φορολογίας, τα εργοστάσια μετεγκαταστάθηκαν στην Αθήνα.

Ένα άλλο στοιχείο, επίσης, το οποίο ενισχύει την άποψη ότι η διαδήλωση της 22ας Ιανουαρίου 1933 των εργατών και εργατριών της Νάουσας είναι καθαρά έργο της εργοδοσίας το οποίο σχεδιάσθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή από αυτήν, είναι ότι, αμέσως μετά τα δραματικά αυτά γεγονότα, η εταιρεία «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε» αυτοβούλως και χωρίς να πιεσθεί από κάπου, άρχισε να χορηγεί τακτικά μηνιαία χρηματικά επιδόματα στις οικογένειες των εργατών που σκοτώθηκαν στη διαδήλωση. Η χορήγηση αυτών των επιδομάτων γίνονταν χωρίς διακοπή μέχρι του χρόνου της πλήρους οικονομικής κατάρρευσής της κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 1950 – 1960. Οι επόμενες δημοτικές και κοινοτικές εκλογές με διάταγμα της 30ής Δεκεμβρίου 1933 είχαν ορισθεί να διεξαχθούν την 28^η Ιανουαρίου 1934.

Τελικά, όμως, αναβλήθηκαν για την 11^η Φεβρουαρίου 1934. Στη Νάουσα κατέρχονται και πάλι ως υποψήφιοι δήμαρχοι οι Γεώργιος (Τζών) Περδικάρης και ο υποστηριζόμενος από τους βιομήχανους, κυρίως τους Λαναράδες, Φιλώτας Κόκκινος. Υπό τη σκιά των δραματικών γεγονότων τα οποία είχαν λάβει χώρα στη Νάουσα την 22^α Ιανουαρίου 1933 ο απόηχος των οποίων δεν είχε κοπάσει ακόμα, ο συσχετισμός των δυνάμεων των τοπικών πολιτικών παρατάξεων είχε μεταβληθεί σημαντικά προς όφελος του Φιλώτα Κόκκινου. Η προσωπικότητα και το κύρος του Γεωργίου (Τζών) Περδικάρη, ικανού δημάρχου κατά γενική ομολογία, είχαν τρωθεί ανεπανόρθωτα από την αιματηρή κατάληξη που είχε το υποκινηθέν από τους βιομήχανους της πόλης εργατικό συλλαλητήριο για την άρση της δημοτικής φορολογίας στα βιομηχανικά προϊόντα, το οποίο, στην ουσία, στρέφονταν κατά του προσώπου του.

Ήδη, από τα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου του προηγούμενου έτους, ο αντίπαλός του Φιλώτας Κόκκινος είχε φροντίσει να εξασφαλίσει την υποστήριξη της τοπικής εφημερίδας «ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ», διευθυντής της οποίας ήταν ο Άγγελος Μούγγρης. Η εν λόγω εφημερίδα η οποία αυτοχαρακτηρίζεται ως εφημερίδα «δημοκρατικών αρχών» έπαυσε να εκδίδεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Πέραν τούτου, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές οι οποίες είχαν λάβει χώρα την 4^η Αυγούστου 1929, κατά τις οποίες ο επικεφαλής του προσφυγικού στοιχείου της Νάουσας Νικόλαος Δουλγεράκης υποστήριξε τον Γεώργιο (Τζων) Περδικάρη, στις επικείμενες της 28^ης Φεβρουαρίου 1934, ο ίδιος, άλλαξε στρατόπεδο και αποφάσισε να υποστηρίξει το συνδυασμό του Φιλώτα Κόκκινου.

Παράλληλα, έθεσε στη διάθεσή του και τις στήλες της εφημερίδας του «ΝΑΟΥΣΑ». Δεν είναι γνωστοί οι λόγοι για τους οποίους μετέβαλε στάση. Πάντως, είχε κυκλοφορήσει ευρέως η φήμη ότι δέχθηκε ισχυρή πίεση και προειδοποίηση από τη βιομηχανία «ΛΑΝΑΡΑΣ- ΚΥΡΤΣΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε», ότι σε περίπτωση υποστήριξης εκ νέου του Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη, η περαιτερω παραμονή των προσφυγικής καταγωγής εργατών των εργοστασίων της θα έπρεπε να θεωρείται «λίαν επισφαλής». Γεγονός, πάντως, είναι ότι από τις εκλογές αυτές και εφεξής, ο Νικόλαος Δουλγεράκης συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Φιλώτα Κόκκινο και τον ακολούθησε πιστά σε όλες τις μετέπειτα μεταπολεμικές υποψηφιότητές του για τη Δημαρχία της Νάουσας.

Από την αναμέτρηση της 11^ης Φεβρουαρίου 1934 νικητής αναδεικνύεται ο Φιλώτας Κόκκινος, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο. Ο Γεώργιος (Τζών) Περδικάρης, εφεξής, αναγκαστικά θα παραμείνει στο περιθώριο των δημοτικών πραγμάτων στη Νάουσα και δεν θα έχει τη δυνατότητα να αντιπαρατάσσεται όπως κατά το παρελθόν κατά του βιομηχανικού κατεστημένου της πόλης. Η εταιρεία «ΛΑΝΑΡΑΣ – ΚΥΡΤΣΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε», παρά τα υπεσχημένα προς τους εργάτες, θα συνεχίσει τη μεταφορά των εργοστασιακών εγκαταστάσεών της στην Αθήνα, στην περιοχή της Κολοκυνθούς. Ο νέος δήμαρχος, Φιλώτας Κόκκινος θα αρχίσει να εφαρμόζει το δικό του φιλόδοξο πρόγραμμα χωρίς να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσχέρειες από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Όπως θα αποδειχθεί εκ των υστέρων, ο Φιλώτας Κόκκινος θα αναδειχθεί εξ ίσου ικανός δήμαρχος, όπως και ο Γεώργιος (Τζών) Περδικάρης και θα αναβαθμίσει τη Νάουσα σε πολλούς τομείς.

Ωστόσο, θα παραμείνει μέχρι τέλους σύμμαχος του βιομηχανικού κατεστημένου της πόλης με το οποίο θα αποφύγει επιμελώς να έλθει σε σύγκρουση. Κάποιες αόριστες πληροφορίες, η εγκυρότητα των οποίων δεν κατέστη δυνατόν να ελεγχθεί, φέρουν και τρίτο υποψήφιο δήμαρχο στη Νάουσα κατά τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές της 11^ης Φεβρουαρίου 1934, τον Διαμαντή Μαμά, μέλος της τοπικής κομματικής οργάνωσης του Κ.Κ.Ε. Εν πάση περιπτώσει, η κομματική οργάνωση του Κ.Κ.Ε στη Νάουσα, κατά το παρελθόν, δέχθηκε κατ΄ επανάληψη μομφή ότι πάντοτε έστρεφε την εύνοιά της προς τον Γεώργιο (Τζων) Περδικάρη.

Πιστεύω ότι η άποψη αυτή διατυπώθηκε αβασάνιστα, δεν στηρίζεται στην κριτική ανάλυση των αιτίων ένεκα των οποίων η τοπική οργάνωση του Κ.Κ.Ε υποστήριξε περιστασιακά τον Γεώργιο (Τζων) Περδικάρη και δεν είναι κατανοητό πώς ήταν δυνατόν να πράξει άλλως, δηλαδή, να συμπαραταχθεί με τον υποστηριζόμενο από το κεφάλαιο, δηλαδή τους βιομήχανους της πόλης, υποψήφιο δήμαρχο. Επομένως, αν η στάση της αυτή απέφερε οφέλη  στον Γεώργιο (Τζων) Περδικάρη, τούτο  μπορεί  να  θεωρηθεί σαν συγκυριακό φαινόμενο.

Κατά το πρώτο έτος της εκλογής ως δημάρχου Νάουσας του Φιλώτα Κόκκινου, προσπάθησε να δραστηριοποιηθεί στην πόλη αυτή η ακραία φιλοφασιστική οργάνωση με τίτλο «ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΝΑΟΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ», που ιδρύθηκε την 23^η Δεκεμβρίου 1933, με σκοπό την παρεμπόδιση της διάδοσης της κομμουνιστικής ιδεολογίας στη Νάουσα και την περιοχή της και τη συγκρότηση στρατιωτικής νεολαίας Ελλήνων Εθνικιστών κατά το πρότυπο της ναζιστικής νεολαίας του Χίτλερ και της φασιστικής του Μουσολίνι. Η εφαρμογή στην πράξη των σκοπών της οργάνωσης στη Νάουσα και την περιοχή της απέτυχε, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι από το πρώτο έτος της ίδρυσής της και μετέπειτα, δεν υπάρχουν στοιχεία τα οποία να αναφέρονται σε δραστηριότητές της. Προφανώς, οι ολίγοι νεολαίοι της, απορροφήθηκαν ταχύτατα μετά από μία διετία από την Ε.Ο.Ν (Εθνική Οργάνωσις Νεολαίας) που ίδρυσε ο Μεταξάς κατά τη διάρκεια της δικτατορίας της 4^ης Αυγούστου 1936.

Κατά την περίοδο της Κατοχής στη Νάουσα και την ευρύτερη περιοχή της, καθώς και σε άλλες γειτονικές με αυτήν πόλεις, έδρασε και επικράτησε τελικά η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Η προσπάθεια της δοσιλογικής οργάνωσης Π.Α.Ο (Πατριωτική Απελευθερωτική Οργάνωσις), που συνεργάσθηκε στενά με τους Γερμανούς και είναι μετεξέλιξη της οργάνωσης «Υπερασπισταί Βορείου Ελλάδος» (Υ.Β.Ε), να οργανώσει πολιτικά και στρατιωτικά κέντρα στις προαναφερόμενες περιοχές δεν απέφερε τους αναμενόμενους καρπούς. Στη Νάουσα απεστάλη για το σκοπό αυτό ο Υπολοχαγός Πυροβολικού Βασίλειος Στεφανίδης για να δημιουργήσει πολιτικό και στρατιωτικό σκέλος της Π.Α.Ο. στην πόλη.

Είναι γνωστό, ότι ο χώρος στον οποίο απευθύνθηκε, αποτελούνταν κυρίως από την μεγαλοαστική τάξη της πόλης, ήτοι, βιομήχανους, μεγαλέμπορους, μεγαλοκτηματίες κλπ. και από την μεσοαστική τάξη, την προσκείμενη στον ιδεολογικό χώρο της πρώτης λόγω συμφερόντων της. Είναι γεγονός, ότι βρήκε αρκετούς υποστηρικτές της Π.Α.Ο. στις προαναφερόμενες κοινωνικές τάξεις, σε αντίθεση με παρόμοια  προσπάθεια  κατά το παρελθόν της τοπικής οργάνωσης του Ε.Α.Μ προς τους ίδιους κύκλους, η  οποία, πράγματι, είχε ελάχιστη ή μηδενική ανταπόκριση. Σύμφωνα με όσα γράφει ο Ναουσαίος Ταξίαρχος ε.α. Χρήστος Κ. Καρανάσιος «Στο Κέντρο Αντίστασης της Π.Α.Ο στη Νάουσα στρατιωτικός αρχηγός ήταν ο Υπολοχαγός Πυροβολικού Βασίλειος Στεφανίδης και πολιτικός αρχηγός ο τέως δήμαρχος Νάουσας Τζων Περδικάρης.

  Άμεσοι βοηθοί του οι Ναουσαίοι γεωπόνοι Χρήστος και Χρυσάφης Λούσης». Το πιο πιθανό είναι ότι ο Γεώργιος(Τζων) Περδικάρης εξαπατήθηκε από το Υπολοχαγό Βασίλειο Στεφανίδη ως προς τους πραγματικούς σκοπούς της οργάνωσης Π.Α.Ο και δέχθηκε να τεθεί επικεφαλής την πολιτικής οργάνωσής της στη Νάουσα. Θεωρώ αδιανόητο να πιστέψω ότι ο Γεώργιος (Τζων) Περδικάρης, ένας γόνος ιστορικής πατριωτικής οικογένειας της Νάουσας και ακέραιος, κατά γενική ομολογία, χαρακτήρας, γνώριζε ότι η η Π.Α.Ο ήταν δοσιλογική, προδοτική και αντεθνική οργάνωση και ότι, παρά ταύτα, δέχθηκε να αναλάβει την ηγεσία του τοπικού πολιτικού  τμήματός της. Ένεκα τούτου, κατά το τελευταίο έτος της κατοχικής περιόδου και ειδικότερα την 18^η Ιανουαρίου 1944, άνδρες της Ο.Π.Λ.Α τον συλλαμβάνουν μέσα στη Νάουσα, μαζί με τον συγγενή του Δημήτριο Μπίλη.

Την επομένη, 19^η Ιανουαρίου 1944, αμφότεροι οδηγήθηκαν στην ημιορεινή τοποθεσία Χοντροσούγκλα, κοντά στο χωριό Χωροπάνι, (Στενήμαχος) και εκτελέστηκαν. Αργότερα, ακολούθησαν και άλλες εκτελέσεις Ναουσαίων που είχαν δραστηριοποιηθεί υπέρ της Π.Α.Ο. Όμως, η περίπτωση της εκτέλεσης του Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη είναι ιδιάζουσα και θεωρώ αναγκαίο να αναφερθώ ιδιαίτερα σ’ αυτήν. Είναι γεγονός ότι τα αίτια της εκτέλεσής του εξακολουθούν να καλύπτονται μέχρι και σήμερα από βαθύτατο πέπλο μυστηρίου. Το περίεργο είναι ότι ο εκτελεσθείς έχαιρε της συμπάθειας των αριστερών κύκλων της Νάουσας, γιατί  κατ’ επανάληψη είχε εκλεγεί δήμαρχος κατά τον Μεσοπόλεμο και με την υποστήριξη της κομματικής οργάνωσης Νάουσας του Κ.Κ.Ε, καίτοι, ιδεολογικά, ανήκε στο συντηρητικό χώρο.

Τούτο έχει την εξήγησή του. Μετά τις διώξεις τις οποίες άρχισαν να υφίστανται μαζικά οι Ναουσαίοι κομμουνιστές από την ψήφιση το 1929 του νόμου περί «Ιδιωνύμου» της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου, αλλά και ενωρίτερα, ο Γεώργιος (Τζων) Περδικάρης, ως δήμαρχος της πόλης, πολλές φορές μεσολάβησε για την αποφυλάκιση ή ματαίωση της εξορίας πολλών από αυτούς και μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, μερικά αστυνομικά όργανα τα οποία έδειχναν υπερβάλλοντα ζήλο στη δίωξη και φυλάκιση δημοτών του εμφορούμενων από κομμουνιστικά φρονήματα, με το κύρος και τις γνωριμίες που διέθετε, φρόντιζε να μετατίθενται δυσμενώς από τη Νάουσα σε άλλη πόλη.

Πολλοί Ναουσαίοι οι οποίοι κατά την Κατοχή είχαν υπηρετήσει στον Ε.Λ.Α.Σ της περιοχής σε διάφορες ηγετικές θέσεις, με τους οποίους, όταν έγραφα την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης στη Νάουσα και την περιοχή της, είχα έλθει σε επαφή, όταν τους ζήτησα πληροφορίες για το θέμα της εκτέλεσης του Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη, μου δήλωσαν ευθέως και με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η ηγεσία του 16^ου Συντάγματος Ε.Λ.Α.Σ Βερμίου ουδέποτε είχε εκδώσει διαταγή για την εκτέλεσή του και μάλιστα, όταν έγινε γνωστή αυτή, έδειξαν να εκπλήσσονται για το γεγονός. Επομένως, όλες οι ενδείξεις για την περίπτωση της εκτέλεσης του Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη, οδηγούν στην υιοθέτηση της άποψης ότι αυτή ήταν αυθαίρετη και εσκεμμένη ενέργεια μιας από τις πολλές ομάδες της Ο.Π.Λ.Α της περιοχής, της οποίας κάποια μέλη έδρασαν, με το αζημίωτο ίσως, κατ’ εντολήν αγνώστου ή αγνώστων προσώπων.

Είναι αυτονόητο ότι τα πρόσωπα αυτά έτρεφαν από παλιά εχθρικά αισθήματα για τον Γεώργιο (Τζων) Περδικάρη. Επαναλαμβάνω ότι όλες οι ενδείξεις, όχι αποδείξεις, οδηγούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Άλλωστε, η εκτέλεση του Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη έφερε άμεσα στο προσκήνιο κάποιες προπολεμικές αντιπαλότητές του με σημαίνοντα πρόσωπα της κοινωνίας της Νάουσας, τα οποία, κατά κάποια άποψη, μη αποδεικνυόμενη δια στοιχείων ή μαρτυριών και παραμένουσα επομένως μετέωρη, ενοχοποιούνται ως ηθικοί αυτουργοί για την εκτέλεσή του. Είναι, επίσης, γεγονός ότι πολλά από τα μέλη της Ο.Π.Λ.Α Νάουσας, τα οποία διακρίνονταν για τα εγκληματικά τους ένστικτα, βρέθηκαν στις τάξεις του Ε.Λ.Α.Σ εντελώς τυχαία.

Ποτέ δεν είχαν σχέση με την αριστερή ιδεολογία. Και είναι γνωστό, επίσης, ότι μερικά από αυτά ήταν προπολεμικοί πιστολάδες, οι οποίοι παρείχαν τις υπηρεσίες τους επί πληρωμή στις μεγαλοαστικές οικογένειες της Νάουσας οι οποίες βρίσκονταν σε οξεία αντιπαράθεση μεταξύ τους. Μία ενδελεχέστερη ιστορική έρευνα στο μέλλον για την περίπτωση της εκτέλεσης του Γεωργίου (Τζων) Περδικάρη, ίσως ρίξει άπλετο φως στα αίτια και τους λόγους που οδήγησαν σ’ αυτήν.

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΝΑΟΥΣΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

— Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου «Η ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΑΟΥΣΑΣ ΤΟΥ Κ.Κ.Ε ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΚΙΝΗΜΑ» (1918 – 1937). Σελ. 116, 123, 124, 126, 127, 150, 161, 164, 173, 174, 217, 226, 227, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 264, 265. Νάουσα 2003.

— Στέργιος Σπυρ. Αποστόλου «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ» (1941 – 1944). Σελ. 101, 190, 191, 192. Νάουσα 2006.

— Μανώλης Βαλσαμίδης – Αλέξανδρος Οικονόμου: Άρθρο με τίτλο «Γρηγόριος και Ίων Περδικάρης». Περιοδικό «ΝΙΑΟΥΣΤΑ», τεύχος υπ’ αριθ. 159, σελ. 12 – 19,  2^ο τρίμηνο 2017.

— Γεώργιος Τουσίμης: Άρθρο με τίτλο «Τα αιματηρά γεγονότα στη Νάουσα το 1933», περιοδικό «ΝΙΑΟΥΣΤΑ», τεύχος 97, σελ. 6- 8, έτος 1999.

— Άγγελος Βαλταδώρος: «ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΙΝΑ», σελ. 73, 201-202. Νάουσα 1992.

— ΤΟ Κ.Κ.Ε. «Επίσημα κείμενα, τόμος Γ΄, σελ. 494 – 500, 640 – 641. Αθήνα.

— Xρήστος Κ. Καρανάσιος. Ταξίαρχος ε.α. «Η ΝΑΟΥΣΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ». Σελ. 66. Αθήνα 2004.

— Δημήτριος Θεοχαρίδης  «ΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΩ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ». Σελ. 49 – 54. Θεσσαλονίκη 1983