“Μερικές δυσάρεστες αλήθειες και μια προσωπική… «ομολογία» για τον πόλεμο στην Ουκρανία” / γράφει ο Γιώργος Τσιάρας

Φέτος συμπληρώνω τριάντα ένα χρόνια στο εξωτερικό δελτίο, «διεθνατζής». Το πρώτο μου μεγάλο διεθνές κομμάτι ήταν για τον βομβαρδισμό σε ζωντανή μετάδοση της Βαγδάτης το 1991 – ξέρετε, «The sky of Baghdad has been illuminated»… Από τότε, έχω δυστυχώς καλύψει δεκάδες πολέμους: παράλληλα διαβάζω με πάθος Ιστορία, ιδιαίτερα αυτή των δυο Παγκοσμίων Πολέμων, που εσχάτως μου φαίνονται ξανά ανατριχιαστικά επίκαιροι. Γι’ αυτό άλλωστε πολλά από τα δυσπρόφερτα τοπωνύμια του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, για τα οποία γράφω καθημερινά, μου είναι παράξενα οικεία – εκεί, στο Σεβεροντονέτσκ και το Λισιτσάνσκ, που μόλις έπεσαν στα χέρια των Ρώσων, κρίθηκε τον Σεπτέμβρη του 1943 η μάχη για την απελευθέρωση του Ντονμπάς, σε συνέχεια της γιγαντιαίας αρματομαχίας στο Κουρσκ, που μαζί με το Στάλινγκραντ έκριναν τον Β΄ Παγκόσμιο. Για το Χάρκοβο, που κάποιοι τώρα θέλουν να το λέμε Χαρκίβ, δοθήκαν έξι μεγάλης κλίμακας μάχες και σκοτώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι. Και στα χωριά της Μαριούπολης, είκοσι χρόνια νωρίτερα, αλώνιζαν οι αναρχικοί αντάρτες και ανέμιζαν οι μαύρες σημαίες του λαογέννητου πρωτοκαπετάνιου Νέστορα Μαχνό, πριν τον φάνε μπαμπέσικα κι αυτόν οι Μπολσεβίκοι «σύμμαχοί του».

Δυστυχώς, διαπιστώνω πως, ακόμη και σήμερα, τέσσερις και πλέον μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, οι περισσότεροι Ελληνες αλλά και Ευρωπαίοι πολίτες συνεχίζουν να αγνοούν θεμελιώδη στοιχεία για τη συνεχιζόμενη μάχη στο Ντονμπάς, την πρόσφατη ματωμένη ιστορία και τη δημογραφική σύνθεση της περιοχής. Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να επαναλάβω μερικές οδυνηρές αλήθειες – και ας γίνω δυσάρεστος.

Ο πράγματι βάρβαρος πόλεμος στην Ουκρανία δεν ξεκίνησε τον Φλεβάρη του 2022, αλλά τον Γενάρη του 2014, με το αιματηρό πραξικόπημα και την ανατροπή του εκλεγμένου ηγέτη της Ουκρανίας, Γιανούκοβιτς. Στο πραξικόπημα εκείνο πρωταγωνίστησε η κυβέρνηση του νομπελίστα Ειρήνης Ομπάμα με τον τότε αντιπρόεδρο Μπάιντεν, τη νεοσυντηρητική υφυπουργό Εξωτερικών κυρία Νούλαντ και βέβαια την αμερικανική πρεσβεία υπό τον μετέπειτα «δικό μας» επιτετραμμένο Τζέφρι Πάιατ – αλλά έβαλαν το βρόμικο χεράκι τους και οι Γερμανοί, οι Εγγλέζοι και οι Καναδοί. Αιχμή του δόρατος ήταν το εθνικιστικό κόμμα Σβόμποντα, το νεοναζιστικό τάγμα θανάτου «Δεξιός Τομέας» του σημερινού συμβούλου του υπουργείου Αμύνης Ντμίτρο Γιάρος, και ομάδα Ουκρανών και Γεωργιανών ελεύθερων σκοπευτών, που αιματοκύλησαν την πλατεία Μαϊντάν δολοφονώντας διαδηλωτές και αστυνομικούς. Ακολούθησε το κάψιμο από τους νεοναζί 50 αριστερών συνδικαλιστών στην Οδησσό, η αναίμακτη απόσχιση της Κριμαίας, ο ξεσηκωμός των ρωσόφωνων Ουκρανών στη Μαριούπολη και το Ντονμπάς και η έναρξη της «αντιτρομοκρατικής» επιχείρησης του Κιέβου με τανκς και βομβαρδιστικά αεροσκάφη εναντίον των πολιτών της ανατολικής Ουκρανίας, με περισσότερους από 14.000, επισήμως, και πιθανότατα περί τους 30.000 νεκρούς και «εξαφανισμένους».

Εκτοτε, και υπό την ηγεσία του φασίστα Ουκρανού ολιγάρχη Ποροσένκο, το μακελειό των αμάχων στη Μαριούπολη και το Ντονμπάς ανέλαβαν τα νεοναζιστικά τάγματα εφόδου Αζόφ, Αϊντάρ, Ντνίπρο, C-14 κ.ά., εξοπλισμένα και εκπαιδευμένα από το ΝΑΤΟ και χρηματοδοτημένα απευθείας από Ουκρανούς ολιγάρχες και μεγαλομαφιόζους σαν τον Ιχορ Κολομόισκι: τον δισεκατομμυριούχο που κατασκεύασε μέσω του καναλιού του ολόκληρη την πολιτική περσόνα και καμπάνια του κωμικού-προέδρου Ζελένσκι. Ο Ζελένσκι εξελέγη το 2019 με υποσχέσεις για ειρήνη με τη Ρωσία, προστασία των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων και εφαρμογή των ειρηνευτικών Συνθηκών του Μινσκ, τις οποίες είχε υπογράψει ο Πούτιν με εγγυητές τη Γερμανία και τη Γαλλία και προέβλεπαν την παραμονή του Ντονμπάς ως αυτόνομης επαρχίας εντός της Ουκρανίας. Για να αλλάξει σχεδόν αμέσως πορεία και να εξελιχθεί σε μαριονέτα του ΝΑΤΟ, ταγμένος θαρρείς στην καταστροφή της χώρας του προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της διεθνούς απομόνωσης και αποδυνάμωσης της Ρωσίας.

Αποδυνάμωση, ει δυνατόν και διάλυση, που φυσικά είναι και ο πραγματικός στόχος της όλης υπόθεσης, όχι σήμερα, αλλά εδώ και τουλάχιστον 180 χρόνια, δηλαδή από την original μάχη της Καμπούλ, το 1841, και τον πρώτο Κριμαϊκό Πόλεμο του 1853-56, όταν και ξεκίνησε το «Μεγάλο Παιχνίδι» (Great Game) ισχύος ανάμεσα στις δυτικές υπερδυνάμεις και το ρωσικό ιμπέριουμ. Και πάντως σίγουρα μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, όπως αποκαλύπτουν πλήθος μαρτυρίες αλλά και προειδοποιήσεις κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων και διανοητών: εντελώς ενδεικτικά αναφέρω τους Τζορτζ Κέναν, Μπιλ Μπερνς, Χένρι Κίσινγκερ, Τζον Μιαρσχάιμερ και, φυσικά, τον αγαπημένο μου Νόαμ Τσόμσκι, μεταξύ αμέτρητων άλλων. Αλλά και το πρόσφατο άρθρο του Τζέφρι Σακς στους «New York Times» με τίτλο «Νεοσυντηρητική καταστροφή», που αναδημοσίευσε η γνωστή ακροαριστερή εφημερίδα «Καθημερινή».

Είναι εισβολείς ο Πούτιν και οι Ρώσοι. Είναι όμως εισβολείς και οι ρωσόφωνοι Ουκρανοί αντάρτες, ανθρακωρύχοι, μεταλλεργάτες, αγρότες, δάσκαλοι του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, που πολεμούν για να απελευθερώσουν τα χωριά και τις πόλεις τους; Ηταν «εισβολέας» ο δολοφονημένος από τους φασίστες καπετάνιος «Γκίβι» της περίφημης ομάδας των «Σομαλών», που ελευθέρωσαν τη Μαριούπολη; Αν ναι, τότε ήταν «εισβολέας» και ο Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης και ο Αρης, και «αντιστασιακοί» οι Τουρκοαιγύπτιοι του Ιμπραήμ και οι γερμανοντυμένοι ταγματασφαλίτες του Μελιγαλά! «Σφαγείς» και «τρομοκράτες» δεν τους έλεγαν κι εκείνους οι κατακτητές; Οχι, λοιπόν, για τον Γκίβι και τους άλλους σκοτωμένους αντάρτες στήνονται προτομές και γράφονται τραγούδια και τα κορίτσια πλέκουνε στεφάνια. Για τη Μαριούπολη δεν το συζητώ καν, με μια απλή έρευνα μπορείτε μόνοι σας να βρείτε εκατοντάδες μαρτυρίες ρωσόφωνων κατοίκων για τα εγκλήματα των Αζόφ, και ιδίως για το πώς μετέτρεψαν τις γειτονιές και όλα τα δημόσια κτίρια (σχολεία, μαιευτήρια, θέατρα κ.ά.) σε θέσεις μάχης, καταστρέφοντας και βομβαρδίζοντας συνειδητά και άνανδρα την πόλη προτού εγκλωβιστούν στην Αζοφστάλ και παραδοθούν ντροπιασμένοι. Οι κατάρες Ρώσων και Ελλήνων της Μαριούπολης για τους φασίστες από τη δυτική και κεντρική Ουκρανία είναι εκκωφαντικές, ουρανομήκεις – αλλά φαίνεται πως ακόμη δεν έχουν φτάσει ώς την Ελλάδα.

Αυτά είναι ΓΕΓΟΝΟΤΑ, δεν είναι ερμηνείες. Οπως γεγονός είναι και η συνεχής περικύκλωση της Ρωσίας από αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές βάσεις και οι αδιάκοπες προσπάθειες για βίαιη αλλαγή καθεστώτων στις χώρες της παραδοσιακής ρωσικής σφαίρας επιρροής από το 1991 και μετά, παρά τις συστηματικές ψευδείς διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους για το αντίθετο. Από το 2007 και την περίφημη ομιλία του στη Διάσκεψη του Μονάχου, ο Πούτιν προειδοποιεί πως η Ρωσία δεν μπορεί να ανεχθεί αυτή την κατάσταση και πως κάποια στιγμή θα υποχρεωθεί να αντιδράσει. Διαβάστε τη «Μεγάλη Σκακιέρα» του τρισκατάρατου αρχιτέκτονα της «αφγανικής παγίδας» Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, όπου αναλύει διεξοδικά εν έτει… 1997 όλο το αμερικανικό σχέδιο για την εργαλειοποίηση της Ουκρανίας, που σήμερα έγινε πραγματικότητα. Ή το «Τέταρτο Ράιχ» του Φράνκο Φρακάσι, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Λιβάνη και έχει τρία ολόκληρα κεφάλαια αφιερωμένα στο Μαϊντάν, τον ρατσιστικό-φασιστικό πόλεμο στο Ντονμπάς και το πώς η CIA και οι αυθεντικοί ναζιστές του δικτύου «Stay Behind» κατασκεύασαν τους Ουκρανούς «αντιστασιακούς»…

Λίγα λόγια τώρα επί προσωπικού

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Δάσκαλος Τσόμσκι αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είναι σαφές ότι η σημερινή κρίση δεν θα είχε εμφανιστεί εάν δεν είχε υπάρξει επέκταση της Συμμαχίας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ή εάν η επέκταση ήταν εναρμονισμένη με την οικοδόμηση μιας δομής ασφάλειας στην Ευρώπη που θα περιλάμβανε τη Ρωσία». Και παρακάτω λέει: «Η πολιτική των ΗΠΑ είναι “να παλέψουμε μέχρι και τον τελευταίο Ουκρανό για την ουκρανική ανεξαρτησία”, ενώ δεν προσφέρουμε κανέναν τρόπο να σωθεί η Ουκρανία από περαιτέρω τραγωδία». Σε αυτούς τους «τελευταίους Ουκρανούς» κληρωτούς και επίστρατους, που χάνουν κατά χιλιάδες τη ζωή τους μακριά από τα σπίτια τους σε μιαν άνιση μάχη, αναφέρομαι στα κείμενά μου, όταν μιλάω για ουκρανική τραγωδία – για τους νεκρούς και αιχμαλώτους νεοναζί των Αζόφ και Αϊντάρ λυπάμαι, πείτε το όπως θέλετε, ακόμη και… αριστερή αγκύλωση, αλλά δεν μου καίγεται καρφάκι! Η μόνη αριστερή «αγκύλωση» που αβίαστα ομολογώ είναι ότι δεν γουστάρω τους αγκυλωτούς σταυρούς και τους ναζήδες. Και ο δήθεν ηρωικός ουκρανικός στρατός είναι γεμάτος από κανονικά ενσωματωμένες μονάδες από «εθελοντές» – μελανοχίτωνες με σβάστικες, λυκοπαγίδες, νεκροκεφαλές «Τότενκοπφ», μαύρους ήλιους και άλλα χιτλερικά λάβαρα και τατουάζ, που βασανίζουν και σκοτώνουν καθημερινά με το πυροβολικό τους γυναικόπαιδα και που προσκυνάνε τους «ήρωες» των σφαγών του Μπάμπι Γιαρ και του Βολίν, τον Στέπαν Μπαντέρα και τους άλλους εθνικοσοσιαλιστές μακελάρηδες συντρόφους του στο OUN Ντοντσόφ, Μέλνικ, Σουκίεβιτς και Λέμπεντ. Και, ναι, πείτε με αφελή, αδιόρθωτο, ρομαντικό, αλλά νιώθω ακόμη συγκίνηση όταν βλέπω την κόκκινη πολεμική σημαία της Σοβιετικής Ενωσης με το σφυροδρέπανο να ανεμίζει στα δημόσια κτίρια. Ο,τι και να λένε κάποιοι σύντροφοι «διεθνιστές», το σφυροδρέπανο και η πολεμική εικόνα του Αϊ-Γιώργη δεν έγιναν ξαφνικά φασιστικά σύμβολα επειδή ορισμένοι ξέχασαν την Ιστορία.

Δεν είμαι πολιτικός, ούτε θεωρητικός «διανοητής» περί ειρήνης και πολέμου. Και σίγουρα δεν επικροτώ κανέναν επιθετικό πόλεμο. Αλλά δεν έχω πια ψευδαισθήσεις, ούτε κατανόηση και υπομονή για όσους α λα καρτ «πασιφιστές» και ψευτο-αριστερούς λένε με περισσή ευκολία «Οχι» σε όλους τους πολέμους, αλλά δεν κάνουν τίποτε για να αλλάξουν τους πολιτικούς και οικονομικούς μηχανισμούς που τους παράγουν και τους διαιωνίζουν. Από την αρχή της σύρραξης δέχομαι πολλές επιθέσεις για τα κείμενά μου από τέτοιους «ειρηνιστές», που μου σέρνουν –συνήθως ανώνυμα– ό,τι μπορείτε να φανταστείτε: πως είμαι λέει πουτινικός, πως τα παίρνω από τη ρωσική πρεσβεία, ότι νομιμοποιώ τον πόλεμο – μέχρι και… «Ζαχάροβα της Κολοκοτρώνη» με αποκάλεσε κάποιος… ουκρανόψυχος στο Τουίτερ! Ενας αναγνώστης απαίτησε μάλιστα να προσυπογράψω τη δήλωση «Πόλεμος ποτέ και από κανέναν»! Και του απάντησα κι εγώ «Ναι, βεβαίως, ποτέ πόλεμος, ειρήνη ημίν, αλλά σε ποιον κόσμο ζείτε;».

Αυτή τη στιγμή στον πλανήτη μας, πέραν του ουκρανικού, μαίνονται δεκάδες μικροί και μεγάλοι (συχνά «εμφύλιοι» με «δι’ αντιπροσώπων» παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων) πόλεμοι, με εκατοντάδες χιλιάδες και αθροιστικά με εκατομμύρια αθώα θύματα. Για τους οποίους γράφω όλα αυτά τα χρόνια, με την ίδια ακριβώς ευρύτερη γεωπολιτική ματιά. Ομως δεν μου είπε κανένας τόσα χρόνια ότι εγώ «νομιμοποιώ» τον πόλεμο και τις εθνοκαθάρσεις στην Υεμένη με τους 400.000 νεκρούς, στη Συρία όπου έχουν ξεπεράσει το μισό εκατομμύριο, στο Αφγανιστάν, στη Γάζα, στη Λιβύη, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και το Τιγκράι, για να αναφέρω μόνον τα σημαντικότερα μέτωπα.

Οχι, λοιπόν, δεν νομιμοποιώ κανέναν πόλεμο, ούτε εγώ προσωπικά ούτε η «Εφημερίδα των Συντακτών» – που ευτυχώς ακόμη φιλοξενεί όλες τις απόψεις, και ιδίως αυτές που δεν αρέσουν στην Εξουσία. Ευπρόσδεκτη η κριτική, αλλά θα ένιωθα μεγαλύτερη αισιοδοξία για την Αριστερά, αν όσοι σήμερα με λένε… «πουτινάκι» έσχιζαν με την ίδια ένταση τα ρούχα τους όταν έγραφα για τις εκατοντάδες χιλιάδες οβίδες που πούλησε ο Καμμένος και η αμερικανόδουλη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝ.ΕΛΛ. στη Σαουδική Αραβία, για να βομβαρδίζει παιδάκια στην Υεμένη. Ή όταν έγραφα για την υποστήριξη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην αλ Νούσρα και τους άλλους ισλαμοφασίστες της Συρίας. Και πολύ περισσότερο αν το έκαναν το 2014, όταν έγραφα για το πώς πραγματικά ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Δεν ξέρω πού θα σταματήσει ο Πούτιν: δεν είμαι φίλος του αυταρχικού καθεστώτος του, τον θεωρώ εξίσου φασίστα και ιμπεριαλιστή με τους άλλους Δυνατούς του κόσμου, και αν ζουσα στη Ρωσία, το πιθανότερο είναι πως θα σάπιζα κι εγώ σε κάποια φυλακή. Οπως και άλλοι αναλυτές, δεν περίμενα πως θα ξεκινούσε την εισβολή και καταδίκασα από την πρώτη ώρα ως απαράδεκτο τον πόλεμο που διεξάγει. Ολοι οι επιθετικοί πόλεμοι είναι εγκληματικοί και καταδικαστέοι, και δεν υπάρχει πόλεμος χωρίς εγκλήματα. Πόλεμος σημαίνει καμένα σπίτια, ομαδικοί τάφοι, ποτάμια αίμα, προσφυγιά και σκοτωμένα γυναικόπαιδα. Ομως είναι τουλάχιστον επιδερμικό να αντιμετωπίζει κανείς αυτόν τον πόλεμο μανιχαϊστικά, με όρους άσπρου-μαύρου, καλού και κακού, και κυρίως σαν μια ακόμη τοπική σύρραξη – αγνοώντας τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων και το πολιτικό, επικοινωνιακό και κυρίως οικονομικό context μιας τιτάνιας σύγκρουσης που ήδη αλλάζει δραματικά την ισορροπία δυνάμεων και σίγουρα θα επανακαθορίσει τα γεωπολιτικά δεδομένα σε ολόκληρο τον πλανήτη μας.

Είδατε τι έγινε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη; Νομίζω πως όλοι καταλαβαίνουμε ποιος είναι ο βαθύτερος σκοπός των αρχιτεκτόνων (και) αυτού του πολέμου – ο διχασμός της ανθρωπότητας σε δυο αενάως εμπόλεμα στρατόπεδα, προς όφελος οπλάδων και πετρελαιάδων. Εντελώς συμπτωματικά, όλους αυτούς τους «θερμούς» και άλλους «παγωμένους» σήμερα πολέμους τούς συνδαυλίζει –όταν δεν τους διεξάγει– η ίδια ηγεμονική δύναμη, οι «μονοπολικές» ΗΠΑ. Ο γηραλέος ηγέτης των οποίων χαριεντίζεται χαμογελαστός στην οθόνη με τον άσπονδο γείτονα και σύμμαχό μας –τον σφαγέα και δικτάτορα, αλλά… δικό μας σφαγέα και δικτάτορα Ερντογάν– ενώ ξανακόβουνε κομματάκια από τη Συρία, μπορεί και από το Αιγαίο. Αυτή είναι η αληθινή… (απο)φασιστική παρέμβαση της «διεθνούς κοινότητας», όπως αρέσκονται ορισμένοι να την αποκαλούν – ο διαρκής πόλεμος δι’ αντιπροσώπων μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, με πιόνια τους Ουκρανούς, σε ρόλο νέων Αφγανών μουτζαχεντίν, και ίσως σε λίγο καιρό τους Πολωνούς, τους Λιθουανούς και άλλους πρόθυμους αυτόχειρες, περιλαμβανομένης της Ελλάδας του Μητσοτάκη.

Πιστεύει αλήθεια κανείς ότι τα όσα συμβαίνουν σήμερα γίνονται για το καλό του ουκρανικού λαού; Σαν στυμμένες λεμονόκουπες θα τους πετάξουν κι αυτούς τους δύστυχους Ουκρανούς Σλαβο-ναζί (!), όταν εκπνεύσει η χρησιμότητά τους. Κάποτε, πριν από μερικές γενιές, τα ίδια κάναν οι Μεγάλοι και σε εμάς, και από σπόντα (και το χαρτάκι με τα ποσοστά του Τσόρτσιλ που μονόγραψε ο Στάλιν στη Μόσχα τον Οκτώβρη του 1944) δεν χωρίστηκε η Ελλάδα σε Βόρεια και Νότια, όπως έγινε λίγα χρόνια αργότερα με την Κορέα… Αλλωστε τα όσα συμβαίνουν στο πολεμικό πεδίο είναι μόνο μια πτυχή του πολέμου, το κύριο μέτωπο του οποίου θα έλεγα πως είναι περισσότερο οικονομικό και ενεργειακό, παρά στρατιωτικό: ήδη βλέπουμε τις δραματικές επιπτώσεις που έχουν οι αντι-ρωσικές κυρώσεις, μια πραγματική οικονομική αυτοκτονία, στην ευρωπαϊκή, ιδίως, ενεργειακή ασφάλεια και οικονομία – και δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι όλα αυτά συμβαίνουν για να διασφαλιστεί η πλήρης διακοπή των σχέσεων ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρώπη, και η επαναπρόσδεση της ηπείρου μας με ακόμη πιο σφιχτά δεσμά στο (πετρο)δολάριο και το αμερικανικό στρατο-βιομηχανικο-ενεργειακό άρμα μάχης. Κι ακόμη είναι καλοκαίρι, που να ’ρθει κι ο χειμώνας.

Να (προσ)εύχεστε μόνον, όπως κάνω καθημερινά κι εγώ, ο άθεος, όλοι τούτοι οι δόκτορες Στρέιντζλαβ να μη βάλουν φωτιά στον πλανήτη όλο για το Μπαχμούτ, το Καλίνινκραντ, την Ταϊβάν ή κι εγώ δεν ξέρω ποιον άλλο άγνωστο ακόμη σε μας «θύλακα» στην άκρη του κόσμου. Από το 1962 έχει να ζήσει τέτοιο τρόμο σαν τον σημερινό η ανθρωπότητα – τότε ήταν για να μην εγκατασταθούν ρωσικοί πύραυλοι στην Κούβα, τώρα είναι για να μην εγκατασταθούν αμερικανικοί πύραυλοι στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα. Εμείς βέβαια ως κράτος, αλλά και ως μεγάλο μέρος της βαθιά διχασμένης κοινής γνώμης, έχουμε ήδη διαλέξει στρατόπεδο – ή μάλλον το… στρατόπεδο διάλεξε εμάς, με το χαρτάκι του Τσόρτσιλ που λέγαμε. Που και πάλι βέβαια δεν μας γλίτωσε από τον Εμφύλιο και τις χούντες. Αλλά έτσι είναι, όποιος λαός δεν ξέρει (ή επιλέγει να ξεχάσει) την ιστορία του, είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.

* Το κείμενο αυτό είναι μια ελαφρά συμπυκνωμένη εκδοχή της ομιλίας που έδωσα την περασμένη Παρασκευή 1η Ιουλίου στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Αθήνας

 efsyn.gr