100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή / Μαρτυρίες Ρουμλουκιωτών από τη Μικρασιατική Εκστρατεία – Αρχείο Γιάννη Μοσχόπουλου 7/8

27/06/2022, 08:08

Ο ΚΑΤΣΑΒΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του Δημητρίου και της Χάιδως στην από 06.11.97 ηχογραφημένη μαρτυρία του έχει πεί τα εξής:

«Είμαι 97 χρονών και πήγα στρατιώτης το ’22. Εκείνα τα χρόνια όσο ήθελαν μας έγραφαν. Εδώ γεννήθηκα, στα Παλατίτσια. Ιγώ ήμαν ικεί στο Τυρολόη. Ήτανε ι Σωτήρ’ς ι Ντάλας, ι Γιάνκος, μαζεύφκαμε στο Τσαΐρ Ντερέ για να πάμε να χτυπήσουμε τη Κωνσταντινούπολη. Ειχάμι δυό μεραρχίες ήτανε εκεί πέρα για να πάμε να χτυπήσουμε τη Κωνσταντινούπολη. Έρχεται η διαταγή νύχτα, χαλάσαμι τ’ς σκηνές, να πάμι να χτυπήσουμι. Έρχεται ασύρματος τον είχαμε μέσα στο ρεύμα ικεί, έρχεται ασύρματος «εάν κινήσετε να χτυπήσετε την Κωνσταντινούπολη, είμιστι έτοιμη η Γαλλία για να μας χτυπής(ει)» κι έτσι ‘πισθοχωρέσαμι, ήρθαμε πάλι εδώ στην Αδριανούπολη δώθε. Για την Κωνσταντινούπολη δε μας άφησαν να πάμε να τη χτυπήσουμε. Και γυρίσαμε εδώ και μετά μας κορόϊδεψαν, ξανά μας λένε θα πάτε πίσω. Ξανακινήσαμε να πάμε πίσω, μας γυρίσαν πίσω ‘πισθοχωρέσαμι γιατί ρίχ’καμι από δώθε μεριά. Και τώρα από πέρα μεριά από κεί οι Έλληνες, Σαράντα Εκκλησίες, Ανακτόριο, Τυρολόη, μεγάλες πολιτείες, έμειναν όλοι οι Έλληνες ικεί. Είναι μέσ’ στην Τουρκία ήντις τώρα. Η Κωνσταντινούπολη, είναι λίγοι [Έλληνες] μέσα κεί;[…]».

Η οδύνη των Ρουμλουκιωτών για την Μικρασιατική Καταστροφή και την βαρειά εθνική ήττα που υποστήκαμε, εκφράστηκε και με ένα τραγούδι, το οποίο μου το τραγούδησαν στις 20.06.1997 και στις 31.07.1997 οι ΣΤΕΦΑΝΟΣ και ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΣΤΑΜΠΟΥΛΗ από το Λουτρό:

«Στη Σμύρνη σφάζουνε αρνιά, στην Πόλη τα κριάρια

και μέσα στο Ισκί Σιχίρ σφάζουν τα παλικάρια.

Στο Αλμπουνάρ βαρέθηκα στην Πόλη θα πεθάνω

και μέσα στο Εσκή Σεχίρ θα πέσω να πεθάνω.

Στο Ισκί Σιχίρι το μικρό με τα πουλλά τα δέντρα

γιατί δεν σκέπασις καλά όλα τα παλικάρια ;

Πέφτουν οι σφαίρες σαν βρουχή, τα βόλια σα χαλάζι

και τα μικρά παιδιά είν’ για ψουμί στους δρόμους.

Κλαίν’ οι μαννάδες τα παιδιά και τα παιδιά τις μάννες

κλαίει και μία νιόπαντρη, που κρέμασαν τον άντρα τ’ς».

Φωτ. 7. Τμήματα του ελληνικού στρατού στο Εσκή Σεχίρ

Αλεξάνδρεια, 27.6.2022