“Πληθωρισμός: Αυξήσεις πέρα από κάθε φαντασία / Ρημάζουν τα νοικοκυριά” γράφει η Αντριάνα Βασιλά
Την ίδια ώρα η άνοδος των τιμών σε βασικά είδη διατροφής έχει ξεπεράσει κάθε φαντασία: στα έλαια η αύξηση φθάνει το 22%, στο κρέας είναι στο +14%, τα λαχανικά σημειώνουν άνοδο 13%, τα γαλακτοκομικά 11,7%, ενώ στο 10% ήταν η αύξηση για το ψωμί.
Άμυνες τα νοικοκυριά στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουν. Η αύξηση του κατώτατου μισθού από την 1η Μαΐου δεν επαρκεί για να καλύψει παρά ένα μικρό μέρος των ανατιμήσεων, ενώ η επιστροφή της ρήτρας αναπροσαρμογής θα απογοητεύσει αρκετούς όταν αποσαφηνιστεί η διαδικασία επιστροφής.
Πλέον οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί εξανεμίζονται και η απογοήτευση για τα κυβερνητικά μέτρα είναι έκδηλη. Το οικονομικό επιτελείο προσπαθεί με αναχώματα να λειάνει τις αντιδράσεις και να «φρενάρει» την ενεργειακή ακρίβεια.
«Επιστρέφουμε το 60% της αύξησης που έχουν πληρώσει τα νοικοκυριά για την κύρια κατοικία μετά και πάνω από τις επιβαρύνσεις, μετά τις επιδοτήσεις και μετά τις εκπτώσεις από τους παρόχους, και αυτό θα έχει ένα όριο 600 ευρώ» ανέφερε μιλώντας στο συνέδριο της Ν.Δ. ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, προσθέτοντας:
«Από τον προηγούμενο μήνα έχουμε ξεκινήσει και επιδοτούμε το 80% έως 85% της αύξησης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, καφετέριες, ψιλικά, μίνι μάρκετ, γραφεία, επαγγελματικοί χώροι, βλέπουν τους λογαριασμούς από εδώ και πέρα μειωμένους, γιατί ερχόμαστε και με επιδότηση μεγάλη απορροφούμε το 80 έως 85% της αύξησης. Και όχι μόνο αυτό, αλλά για όλες αυτές τις κατηγορίες, με παροχή ισχύος μέχρι 35 kWh, δίνουμε αναδρομικά επιδοτήσεις καλύπτοντας και την αύξηση που πλήρωσαν τους μήνες Ιανουάριο έως Μάρτιο».
Οικονομική ασφυξία
Ωστόσο τα νοικοκυριά έχουν να διαχειριστούν και τις συνεχιζόμενες ανατιμήσεις στα καύσιμα, στα έξοδα κατοικίας, στα ενοίκια, αλλά και σε βασικά είδη διατροφής, όπου σαρώνει η ακρίβεια και οδηγεί ολοένα και περισσότερους καταναλωτές σε οικονομική ασφυξία. Μάλιστα ενδεικτικό είναι πως οκτώ στους δέκα κυνηγούν προσφορές και εκπτώσεις, σύμφωνα με έρευνα του ΙΕΛΚΑ.
Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών επισημαίνει ότι το 61% δηλώνει πως έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
Μάλιστα το 79% του κοινού δηλώνει ότι κυνηγάει περισσότερο προσφορές και εκπτώσεις. Η μέση εξοικονόμηση των καταναλωτών από τις προσφορές και τις εκπτώσεις στο σούπερ μάρκετ σταθερά ξεπερνά το 13%.
Άλλωστε ενδεικτικό είναι ότι ο πληθωρισμός στη στέγαση και στις μεταφορές έτρεχε τον Μάρτιο με ταχύτητες 29,9% και 15,4% αντίστοιχα, ενώ η ακρίβεια στα τρόφιμα χτύπησε τον ίδιο μήνα 8,1%.
Την ίδια ώρα παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για νέο κύμα ανατιμήσεων στα ράφια των σούπερ μάρκετ, με τις αυξήσεις σε ορισμένα είδη να φτάνουν ακόμη και το 20%. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται, μάλιστα, βασικά αγαθά, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα (τυριά) και αλλαντικά, και ακολουθούν πίτες και δημητριακά.
Οι ανατιμήσεις αυτές βέβαια πλήττουν τους περισσότερο ευάλωτους, καθώς στο δικό τους καλάθι τιμών τα τρόφιμα έχουν μεγαλύτερη «στάθμιση».
Έκρηξη στα ενοίκια
Τα πλήγματα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς επιτείνει και η εκρηκτική άνοδος των τιμών στη στέγαση, με ετήσια αύξηση της τάξης του 30%, έναντι μόλις 0,1% το 2021. Με βάση, μάλιστα, παράγοντες της αγοράς, η μεγάλη αύξηση των ενοικίων οφείλεται κυρίως στη συσσώρευση πολλών ετών τόσο της υποαπόδοσης των κατοικιών, που οδήγησε πολλούς ιδιοκτήτες στην απότομη αύξηση των ζητούμενων ενοικίων, προκειμένου να περιορίσουν τις ζημίες των χρόνων της οικονομικής κρίσης, αλλά και στη μη δυνατότητα των ενδιαφερομένων να επενδύσουν στην αγορά ακινήτου για την κάλυψη της στεγαστικής τους ανάγκης.
Μάλιστα, όπως τονίζεται π.χ., όσον αφορά το κέντρο της Αθήνας, όπου καταγράφονται οι μεγαλύτερες αυξήσεις, οι τιμές ενοικίασης έχουν αυξηθεί κατά 20%-30% κατά μέσον όρο την τελευταία τετραετία, ενώ στις περιοχές εκτός του κέντρου η αντίστοιχη άνοδος εκτιμάται ότι κινήθηκε πέριξ του 10%-15%. Το 2021 η αύξηση των ενοικίων κυμάνθηκε από 3% έως 7%.
Νέες ανατιμήσεις 5% – 20%
Εκτός από τη μηνιαία μείωση της αγοραστικής δύναμης, ο πληθωρισμός χτυπάει αλύπητα και τις αποταμιεύσεις των Ελλήνων, οι οποίοι όχι μόνο δεν έχουν οφέλη λόγω των μηδενικών επιτοκίων, αλλά επιπλέον υφίστανται απώλειες από τις σφοδρές πληθωριστικές πιέσεις που εκδηλώνονται στην οικονομία. Ευνόητα, οι καταθέσεις χάνουν σημαντικό μέρος της αξίας τους, αφού το μηδενικό επιτόκιο κατάθεσης δεν καλύπτει καμία από τις πληθωριστικές απώλειες.
Είναι φανερό ότι το πληθωριστικό σοκ των τελευταίων μηνών μειώνει δραστικά την αγοραστική δύναμη και το βιοτικό επίπεδο, ειδικότερα των χαμηλόμισθων. Εκτιμάται ότι ποσό που αντιστοιχεί σε ενάμιση μέσο μισθό κάνει… φτερά για τα νοικοκυριά από τις ανατιμήσεις σε σειρά αγαθών και υπηρεσιών, καθώς η μηνιαία επιβάρυνση για μία τετραμελή οικογένεια υπολογίζεται ότι φτάνει με συντηρητικές εκτιμήσεις τα 151 ευρώ μηνιαίως ή 1.812 ευρώ ετησίως.
Όπως είναι φυσικό, το Μαξίμου πιέζεται για να ανακοινώσει νέα μέτρα… Προσώρας δέχεται προτάσεις, οι οποίες όμως δεν έχουν «κλειδώσει». Ακούγεται ότι μελετούν μια ακόμα κίνηση στήριξης «κοινωνικοεπαγγελματικών ομάδων» με στόχο να υπάρξει πτωτική επίδραση και στο ύψος του πληθωρισμού, για να προστεθεί στην παρέμβαση που θα στοχεύει στην επαναφορά των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας κοντά στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν από την κρίση.
Το επιπρόσθετο αυτό πακέτο βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία επεξεργασίας.
Σε ό,τι αφορά την κεντρική παρέμβαση στα τιμολόγια του ρεύματος, οι ιθύνοντες περιμένουν ακόμη τις ευρωπαϊκές αποφάσεις για το αν τα κράτη – μέλη θα πορευθούν κάτω από την ομπρέλα της Ε.Ε. με ένα συντονισμένο βήμα που θα αντιμετωπίσει το πανευρωπαϊκό πρόβλημα.
Οι χειρισμοί του οικονομικού επιτελείου εδώ και καιρό δεν είναι επαρκείς. Αντιθέτως ενισχύουν την αβεβαιότητα, θέτοντας σε κίνδυνο τις δημοσιονομικές ισορροπίες, τα εισοδήματα των πολιτών, τους τζίρους του επιχειρείν και τα οικονομικά μεγέθη.
Σήμερα η ανακοίνωση της ΡΑΕ για τα υπερκέρδη
Σήμερα αναμένεται να δημοσιοποιηθούν τα συμπεράσματα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που έχει ήδη στα χέρια του ο Άκης Σκέρτσος, αναφορικά με τα υπερέσοδα των εταιρειών ηλεκτρικού ρεύματος, τα οποία – σύμφωνα με διαρροές – υπολογίζονται στα 600 εκατ. ευρώ!
Σε ό,τι αφορά τώρα τις υπερβάλλουσες επιβαρύνσεις από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο, τα νοικοκυριά θα αποζημιωθούν μέσα από έναν αλγοριθμικό τύπο και μια πλατφόρμα όπου ο καθένας θα μπορεί να βάλει εύκολα τα στοιχεία του. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Επικρατείας είπε ότι μιλάμε για μια αποζημίωση έως 600 ευρώ, και όχι 600 ευρώ, και τόνισε ότι «τώρα που η οικονομία έχει αποδείξει ότι πάει καλύτερα, πηγαίνουμε και αποζημιώνουμε και τις υψηλότερες καταναλώσεις άνω των 300 κιλοβατωρών».
Την ίδια ώρα φαίνεται πως ήρθε η ώρα που οι εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής θα καταβάλουν το δικό τους μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία, μέσω της φορολόγησης με ειδικό τέλος 90% των πρόσθετων συγκυριακών εσόδων τους, όπως καταγράφονται στο τελικό πόρισμα της ΡΑΕ.
Τα «υπερέσοδα» πάντως, όπως ήδη αναφέραμε, για την περίοδο Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022 είναι της τάξεως των 600 εκατ. ευρώ και αφορούν τους καθετοποιημένους ηλεκτροπαραγωγούς, αλλά και τις μονάδες ΑΠΕ που αποζημιώνονται απευθείας από τη χρηματιστηριακή αγορά.
Σε κάθε περίπτωση, το τέλος αυτό θα τροφοδοτήσει μέρος των πρόσθετων εκπτώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Άλλωστε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου κατά την ενημέρωση της Δευτέρας είπε ότι «έχουμε το πόρισμα της ΡΑΕ για τα υπερέσοδα των εταιρειών, με τρόπο διαυγή και δίκαιο θα οριστεί το έκτακτο τέλος – στο ύψος του 90% – στο οριστικό ποσό προσδιορισμού των επιπλέον εσόδων».
Επίσης επισήμανε ότι «η ΡΑΕ προτείνει να αφαιρεθεί το ποσοστό των εκπτώσεων από το ποσό που θα πρέπει να ανακτηθεί. Με τρόπο διαυγή και δίκαιο, που να μην επιδέχεται καμία νομική αμφισβήτηση από τους παραγωγούς, όπως έχει δεσμευτεί ο πρωθυπουργός, θα υπάρξει έκτακτο τέλος ύψους 90% στο οριστικό ποσό προσδιορισμού των επιπλέον εσόδων».
Σήμερα αναμένεται στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής να μιλήσει και ο πρόεδρος της ΡΑΕ Αθανάσιος Δαγούμας.
