Ο προφητικός Ελύτης
Επίκαιρος όσο ποτέ ο Οδυσσέας Ελύτης σήμερα, έβλεπε ήδη από τον δικό του αιώνα το μέλλον που ερχόταν σκοτεινό. Έχοντας ζήσει δύο παγκοσμίους πολέμους και πολεμώντας μάλιστα ο ίδιος στον δεύτερο, ήταν εκείνη η διεισδυτική, η προφητική ματιά, που μπορούσε να δει και παρά πέρα, στα δικά μας χρόνια.
Το “Προφητικό” του στο “Άξιον εστί” και μόνο σε δυο τρεις φράσεις , σε δυο τρεις εικόνες, συμπυκνώνει τη σκοτεινιά της εποχής και το σπαραγμό της Ανθρωπότητας, δέσμιας στα χέρια των Δυνατών:
…Και κρυφά θα μετρήσουν την ανθρώπινη πραμάτεια τους οι κυβερνήτες κηρύσσοντας πολέμους…
…Θα στενάξουν οι νέοι, και το αίμα τους αναίτια θα γεράσει…
…Και θα ’ρθουνε χρόνια χλωμά και αδύναμα μέσα στη γάζα. Και θα ’χει καθένας τα λίγα γραμμάρια της ευτυχίας…
Αλλά και την ημέρα της απονομής του Νόμπελ δηλώνει προφητικά:
“Είναι η βαρβαρότητα. Τη βλέπω να ‘ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις. Δεν θα πρόκειται για τους φούρνους του Χίτλερ ίσως, αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική καθυπόταξη του ανθρώπου. Για τον πλήρη εξευτελισμό του. Για την ατίμωσή του.
Οπότε αναρωτιέται κανείς: Για τι παλεύουμε νύχτα μέρα κλεισμένοι στα εργαστήριά μας; Παλεύουμε για ένα τίποτα, που ωστόσο είναι το παν. Είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί, που όλα δείχνουν ότι δεν θ’ αντέξουν για πολύ. Είναι η ποιότητα, που γι’ αυτή δεν δίνει κανείς πεντάρα. Είναι η οντότητα του ατόμου, που βαίνει προς την ολική της έκλειψη. Είναι η ανεξαρτησία των μικρών λαών, που έχει καταντήσει ήδη ένα γράμμα νεκρό. Είναι η αμάθεια και το σκότος. Ότι οι λεγόμενοι «πρακτικοί άνθρωποι» -κατά πλειονότητα, οι σημερινοί αστοί- μας κοροϊδεύουν, είναι χαρακτηριστικό. Εκείνοι βλέπουν το τίποτα. Εμείς το πάν. Που βρίσκεται η αλήθεια, θα φανεί μια μέρα, όταν δεν θα ‘μαστε πια εδώ. Θα είναι, όμως, εάν αξίζει, το έργο κάποιου απ’ όλους εμάς. Και αυτό θα σώσει την τιμή όλων μας -και της εποχής μας.”
far
