«Για ένα πράγμα δεν έχουμε δικαίωμα: να είμαστε δυστυχισμένοι. Πρέπει να διεκδικούμε παντού την ευτυχία μας» (Μίκης Θεοδωράκης από συνέντευξη στο περιοδικό «Τέταρτο» το 1985)Χωρίς να είμαι υπερβολικός, θα χαρακτήριζα το έργο «Ελληνική Αποκριά» («Carnaval») (1953) του Μίκη Θεοδωράκη ως Ελληνική Ιεροτελεστία, αντίστοιχο της «Ιεροτελεστίας της Άνοιξης» του Igor Stravinsky.
Στην ανατολική παγανιστική σκληρότητα της «Ιεροτελεστίας της Άνοιξης» η «Ελληνική Αποκριά» αντιπαραθέτει τον νόστο μιας ανατολικής τρυφερότητας της λαϊκής αθωότητας της μεταεμφυλιακής Ελλάδας.
Βέβαια, στον Igor Stravinsky ο Μίκης Θεοδωράκης έχει να αντιπαραθέσει και το μπαλέτο «Antigone» (Αντιγόνη), σύγκριση που δεν αποτελεί, μόνο, δική μου άποψη, αλλά και των συντελεστών της πρώτης παράστασης (John Cranko, Margot Fonteyn, Rudolf Nureyev, κλπ) στο Covent Garden του Λονδίνου το 1959.
Δεν είναι τυχαίο που ο Darius Milhaud πρότεινε τον Μίκη Θεοδωράκη για να τιμηθεί με το Copley Music Prize ως ο καλύτερος Ευρωπαίος συνθέτης της χρονιάς 1959.
Τα λαϊκά θέματα που χρησιμοποιούνται στην «Ελληνική Αποκριά», αποθησαυρισμένα στη μνήμη του συνθέτη από τα τραγούδια των συγκρατουμένων του στην εξορία, δεν οδηγούνται στο αισθητικό τέλμα μιας τακτικής Εθνικής Σχολής, αλλά μετουσιώνονται σε θαυμαστές μουσικές ιδέες μέσα από τις τονικές, αρμονικές και, κυρίως, πολυχρωματικές ηχοχρωματικές αναπτύξεις τους, όπως γνωρίζει να τις χρησιμοποιεί η γαλλική σχολή, μακριά από τον άκαμπτο γερμανικό ομοιοχρωματισμό.
Κάθε φορά που ακούω το έργο αυτό του Μίκη Θεοδωράκη πλημμυρίζομαι από μια συγκίνηση τρυφερών αναμνήσεων από την Ελλάδα των παιδικών μου χρόνων, που έχει, δυστυχώς, χαθεί.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω, ότι η «Ελληνική Αποκριά» είναι ένα αριστουργηματικό έργο, που δε γράφτηκε για να βλέπεται και να θαυμάζεται οπτικά ή διανοητικά για έναν υπερδομισμό που κατέστρεψε την αισθητική της μουσικής της Δυτικής Ευρώπης στον εικοστό αιώνα, αλλά γράφτηκε για να ακούγεται με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη σχέση της κοινωνικής αναγκαιότητας της τέχνης με τον άνθρωπο.
Απολαύστε την «Ελληνική Αποκριά» στην οποία θα ανακαλύψτε και την πηγή πολλών μουσικών ιδεών του Μάνου Χατζηδάκι.
Προσωπικά, θεωρώ την «Ελληνική Αποκριά» ως τη μήτρα του έργου του Μάνου Χατζηδάκι.
Εξάλλου, ο ίδιος ο Μάνος Χατζηδάκις έλεγε ότι πήρε τη μελωδία του σαξοφώνου από το μέρος «Καμήλα» της «Ελληνικής Αποκριάς» στο τραγούδι του «Το πέλαγο είναι βαθύ», αναφέροντας και την άποψη του Igor Stravinsky», ότι «οι μεγάλοι κλέβουν, ενώ οι μέτριοι μιμούνται».
ΥΓ
Οφείλω να ομολογήσω την έκπληξή μου για την ολιγόλογη, συνηθισμένη και τυπική ανακοίνωση της «Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών» στην ιστοσελίδα της για τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν ήταν, απλώς, ένα μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών που πέθανε.
Είναι ένας μυθικός ήρωας της ανθρωπότητας σε ενεστώτα, παρελθοντικό και μέλλοντα χρόνο.
Δυστυχώς, η χώρα μας έχει καταλκυστεί από «συνθέτες άνευ συνθέσεων και βασανιστές φθόγγων στα στρατόπεδα των δωδεκαφθογγικών σειρών», όπως τους χαρακτηρίζω, που όταν χάνεται κάποιος πραγματικός δημιουργός, μεγάλος συνθέτης και άνθρωπος, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, κάνουν τα πάντα για να επιδείξουν την ασημαντότητά τους.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΑ (CARNAVAL)
