Νυχτερινός απόπλους – Pergolesi: “Stabat mater”
Από τον παλιό ρωμαιοκαθολικό ύμνο σ΄ ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας μουσικής
Ο Stabat Mater (Dolorosa) (Η Μητέρα στεκόταν (λυπημένη)) είναι ύμνος μνημονευτικός του ψυχικού πόνου της Παναγίας κατά την Εβδομάδα των Παθών, όταν θρηνεί τον Ιησού κάτω από τον Σταυρό. Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για έργο του φραγκισκανού μοναχού Γιακοπόνε ντα Τόντι (1230-1306), ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή για έργο του Αγίου Μποναβεντούρα (1221-1274). Στο λειτουργικό της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας εισήχθη το 1727.
«Στάμπατ Μάτερ» ονομάζονται, επίσης, τα μουσικά έργα που έχουν κατά καιρούς συντεθεί πάνω στα λόγια αυτού του θρησκευτικού ύμνου. Η πιο παλιά μελωδία ψαλλόταν κατά την πορεία των προσκυνητών προς τους Αγίους Τόπους, όπως μαρτυρεί ο Φρανσουά ντε λα Φεγιέ στο βιβλίο του Νέα Μέθοδος της Ψαλμωδίας (1748). Πρώτος ο γαλλοφλαμανδός Ζοκέν ντε Πρε (1450-1521) το μετέτρεψε σε πολυφωνικό κομμάτι.
Στάμπατ Μάτερ έχουν γράψει σπουδαίοι συνθέτες της λόγιας μουσικής με τον Περγκολέσι να ξεχωρίζει με το δικό του έργο .
