Αδάμος Ζαχαριάδης
Η European Super League είχε τελικά διάρκεια ζωής μικρότερη από δύο μέρες.
Δώδεκα από τις ισχυρότερες ομάδες της Ευρώπης, αφού πρώτα εξασφάλισαν την απαραίτητη χρηματοδότηση, επιχείρησαν να δημιουργήσουν μια κλειστή λίγκα, προκειμένου να μοιράζονται μεταξύ τους τεράστια ποσά που θα έφταναν τα 4 δισ. ευρώ.
Όμως δύο μέρες μετά την ανακοίνωσή του, το μεγαλεπήβολο σχέδιο κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος, με τις ομάδες να ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη την αποχώρησή τους από το συγκεκριμένο σχήμα, είτε εξαιτίας της πίεσης των οπαδών τους είτε λόγω της ισχυρής αντίδρασης της ΟΥΕΦΑ.
Τώρα που η «επανάσταση των πλουσίων του ποδοσφαίρου» έληξε τόσο άδοξα, μπορούμε να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα από τη σκόνη που σήκωσε όλη αυτή συζήτηση για τον «βασιλιά των σπορ».
1. Το ποδόσφαιρο έχει πάψει προ πολλού να είναι ένα λαϊκό άθλημα. Μπορεί ακόμα να συγκινεί μεγάλες μάζες, μπορεί να διεγείρει έντονα αισθήματα σε πολλούς πολίτες, όμως τουλάχιστον τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει μετεξελιχθεί σε ένα προϊόν περισσότερο προσανατολισμένο στις ανάγκες της ελεύθερης αγοράς και πολύ λιγότερο στα αισθήματα των οπαδών. Οι περισσότερες ομάδες έχουν μετατραπεί σε πολυεθνικές εταιρίες, ορισμένες εισηγμένες, μάλιστα, στο χρηματιστήριο. Άλλες ανήκουν σε μεγάλους ολιγάρχες, ακόμα και σε κυβερνήσεις πλούσιων κρατών.
2. Οι αποφάσεις των ομάδων λαμβάνονται πολύ περισσότερο με επιχειρηματικά παρά με ποδοσφαιρικά κριτήρια. Πολλές προτιμούν, για παράδειγμα, να επενδύσουν στην κατασκευή ενός νέου γηπέδου παρά στην ενίσχυση του ρόστερ τους. Ένα νέο γήπεδο φέρνει νέες εμπορικές χρήσεις, άρα και πακτωλό χρημάτων. Η συμμετοχή της αγγλικής Τότεναμ στην Ευρωπαϊκή Λίγκα δεν δικαιολογείται βάσει των αγωνιστικών της επιτυχιών, καθώς οι τίτλοι της μπορούν να μετρηθούν στα δάκτυλα των δύο χεριών. Οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι διαθέτει ένα υπερσύγχρονο γήπεδο στο Λονδίνο.
Έχουμε δει ακόμα και μεταγραφές ποδοσφαιριστών, με μοναδικό κριτήριο την «είσοδο σε νέες αγορές». Για παράδειγμα, παίκτες από την Κίνα πήραν μεταγραφή σε ομάδες πολύ υψηλού επιπέδου, προκειμένου και μόνον να διευκολυνθεί η πώληση τηλεοπτικών δικαιωμάτων στην τεράστια ασιατική αγορά.
3. Τα ποσά που δαπανούν οι ομάδες για μεταγραφικές κινήσεις έχουν εκτοξευθεί την τελευταία εικοσαετία. Οι είκοσι ακριβότερες μεταγραφές στην ιστορία του ποδοσφαίρου έγιναν από το 2009 έως σήμερα. Το 2001 η Ρεάλ έδωσε 76 εκ. ευρώ για να αγοράσει από τη Γιουβέντους τον Ζινεντίν Ζιντάν – ένα ποσό που προκάλεσε μεγάλη συζήτηση. Είκοσι χρόνια μετά, το συγκεκριμένο ποσό δεν φαντάζει τόσο μεγάλο αν αναλογιστεί κανείς τα 222 εκ. ευρώ που έδωσε το καλοκαίρι του 2017 η Παρί στην Μπαρτσελόνα για να κάνει δικό της τον Βραζιλιάνο Νεϊμάρ.
Το δε μισθοδολογικό χάος που υπάρχει ανάμεσα σε ποδοσφαιριστές ακόμα και της ίδιας ομάδας διευρύνεται χρόνο με τον χρόνο. Ο Λιονέλ Μέσι λαμβάνει 675 χιλιάδες ευρώ την εβδομάδα. «Μόλις» 12 χιλιάδες ευρώ βάζει στον λογαριασμό του εβδομαδιαίως ο 19χρονος τερματοφύλακας, συμπαίκτης του Μέσι στη Μπαρτσελόνα, Αρνάου Ουρένα Τένας.
4. Οι τιμές των εισιτηρίων στις περισσότερες χώρες είναι τέτοιες που οι περισσότεροι οπαδοί δεν έχουν καν τη δυνατότητα να πάνε στο γήπεδο. Το πιο ακριβό εισιτήριο διαρκείας της Ρεάλ Μαδρίτης κοστίζει 1.840 ευρώ, την ώρα που ο κατώτατος μισθός στη χώρα είναι στα 1.050 ευρώ τον μήνα. Στα παιχνίδια του Champions League, οι τιμές ανεβαίνουν ακόμα περισσότερο, ενώ οι αγώνες «στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση», όπως λέγεται, προβάλλονται μόνο από τη συνδρομητική τηλεόραση σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.
5. Η πανδημία του κορωνοϊού δημιούργησε τεράστια οικονομικά προβλήματα για τις μεγάλες ομάδες. Οι απώλειες εσόδων λόγω των κλειστών γηπέδων είναι τέτοιες που δημιουργούν ζήτημα ακόμα και βιωσιμότητας σε ομάδες όπως η Μπαρτσελόνα και η Ρεάλ Μαδρίτης. Το 60% των εσόδων της Γιουβέντους προέρχεται από τις χρήσεις του νέου της γηπέδου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τρεις αυτές ομάδες, μαζί με όσες αγγλικές έχουν αμερικανική ιδιοκτησία, πρωτοστάτησαν στην απόπειρα για δημιουργία της European Super League.
6. Ακόμα και έτσι, το ποδόσφαιρο κατάφερνε να κρατήσει ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που το καθιστούν τόσο δημοφιλές. Είναι το κατεξοχήν άθλημα των εκπλήξεων. Στο ποδόσφαιρο, ο αδύναμος δεν είναι πάντα έρμαιο του δυνατού. Η προσπάθεια, η τακτική, ο ιδρώτας φέρνουν πολλές φορές τη νίκη, ανεξαρτήτως της δυναμικότητας που θεωρητικά έχει ο κάθε αντίπαλος. Με τη δημιουργία ενός κλειστού κλαμπ δυνατών, νομοτελειακά αυτό το στοιχείο θα χανόταν. Παράλληλα, η αξία της ανταμοιβής, θεμελιακή στον αθλητισμό, θα εξαφανιζόταν. Ακόμα κι αν η Σεβίλλη, για παράδειγμα, κατάφερνε να κατακτήσει το πρωτάθλημα Ισπανίας, δεν θα έπαιζε στην κλειστή λίγκα. Παρά το γεγονός ότι και το σημερινό Champions League έχει ελαχιστοποιήσει αυτού του είδους τις δυνατότητες, υπάρχουν ομάδες που αν και δεν συγκαταλέγονται στις παραδοσιακά ισχυρές καταφέρουν να μπουν και να διαπρέψουν στη διοργάνωση.
7. Οι οπαδοί φαίνεται να ενδιαφέρονται ακόμα πολύ περισσότερο για τα εθνικά τους πρωταθλήματα παρά για τους ευρωπαϊκούς αγώνες. Πολύ περισσότερο νοιάζεται ο φίλος της Μάντσεσερ Γιουνάιντεντ να κερδίσει η ομάδα του τη Λιντς από το να κάνει διπλό μέσα στην έδρα της Ίντερ. Η προοπτική της εκδίωξης από τα εθνικά πρωταθλήματα σε όσες ομάδες συμμετείχαν στην European Super League φαίνεται ότι λειτούργησε καταλυτικά στην απόφαση για απόσυρση.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η κίνηση των 12 ομάδων δεν αποτελούσε έκπληξη. Ούτε και είναι περίεργο ότι η UEFA έσπευσε να ανακοινώσει χθες ότι βρήκε αντίστοιχη χρηματοδότηση για το Champions League αλλά και αλλαγές στο format της διοργάνωσης, προκειμένου να εξυπηρετηθεί το βασικό αίτημα των μεγάλων ομάδων. Ολοένα και περισσότεροι αγώνες, οι οποίοι προφανώς φέρνουν ολοένα και περισσότερα χρήματα.
Υπό αυτά τα δεδομένα, τα όσα σχολίασε ο Αργεντινός προπονητής της Λιντς, Μαρσέλο Μπιέλσα, ηχούν λογικά: «Δεν μ’ εκπλήσσει. Οι πιο ισχυρές ομάδες έχουν αποκτήσει αυτή τη δύναμη μέσα από τον ανταγωνισμό. Η λογική την οποία έχουν είναι να βγάζουν εκτός παιχνιδιού αυτόν που δεν τους εξυπηρετεί, ειδικά από τη στιγμή που δεν τον έχουν ανάγκη για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα. Είναι κάτι πολύ συνηθισμένο, όχι μόνο στο ποδόσφαιρο. Δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει γιατί είναι κάτι που θεωρείται γενικά αποδεκτό.
Το κύριο πρόβλημα των πλούσιων είναι ότι ζουν και αναπνέουν για να γίνουν πιο ισχυροί, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες για τους υπόλοιπους. Όταν αποκτούν ισχύ ζητούν προνομιακή μεταχείριση, ποντάροντας στην αδυναμία όσων βρίσκονται από κάτω τους. Δεν συμβαίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Υπάρχουν τόσες δομές που περιορίζουν την ανισότητα. Όταν αυτές είναι πιο ελαστικές, φτάνει μια μέρα που συμβαίνει το αναπόφευκτο. Οι ισχυροί έχουν τόση δύναμη γι’ αυτό που παράγουν. Αλλά και οι υπόλοιποι είναι απαραίτητοι. Για την υγεία του αθλήματος χρειάζεται να μεγαλώσουν και οι αδύναμοι, όχι να μεγαλώνουν υπερβολικά οι δυνατοί. Η λογική που εξουσιάζει τον κόσμο –και το ποδόσφαιρο δεν είναι εκτός αυτού– είναι οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και φτωχοί να γίνονται φτωχότεροι. Αν αυτός είναι ο κανόνας στον κόσμο, προς τι τόση έκπληξη;»
iefimerida
