Ορτανσία: Ο φυλλοβόλος καλλωπιστικός θάμνος με τα εντυπωσιακά λουλούδια του
Η ορτανσία είναι φυλλοβόλος καλλωπιστικός θάμνος, κατάλληλος τόσο για τον κήπο όσο και για τη βεράντα, φυτεμένος σε όμορφα φυτοδοχεία. Εκτός από τις θαμνώδεις ποικιλίες υπάρχουν ποικιλίες αναρριχόμενης ορτανσίας καθώς και ορτανσίες εσωτερικού χώρου. Το γένος Hydrangea περιλαμβάνει 80 περίπου είδη, που κατάγονται από τις χώρες της ανατολικής Ασίας. Στην Ιαπωνία έχουν δημιουργήσει την ποικιλία τσαγιού «ορτανσία», προσθέτοντας αποξηραμένα πέταλα του φυτού στο τσάι. Στη χώρα μας είναι πολύ διαδεδομένο φυτό και παρουσιάζει μέτριο ρυθμό ανάπτυξης και μεγάλη περίοδο ανθοφορίας. Επιπλέον, τα άνθη του φυτού χρησιμοποιούνται στην ανθοδετική για την κατασκευή μπουκέτων και διακοσμητικών συνθέσεων, αφού διατηρούν την καλλωπιστική τους αξία ακόμα και όταν αποξηρανθούν.
Μορφολογικά χαρακτηριστικά της ορτανσίας
Το ύψος της ορτανσίας ξεκινάει από τα 50cm και μπορεί να φτάσει τα 2,5 m, ενώ η διάμετρος του φυτού μπορεί να φτάσει μέχρι το 1,5 μέτρο. Τα φύλλα της ορτανσίας είναι μεγάλα, με μήκος 10-20 cm και πλάτος 15-20 cm. Είναι ωοειδή ή καρδιόσχημα ανάλογα με την ποικιλία, με οδοντωτή περιφέρεια και τοποθετούνται αντίθετα το ένα με το άλλο πάνω στους βλαστούς. Τα άνθη της ορτανσίας είναι σύνθετα. Aπαρτίζονται από πολλά άγονα ανθίδια που σχηματίζουν μεγάλες σφαιρικές κεφαλές. Τα άνθη σχηματίζονται στις κορυφές των νέων βλαστών και παραμένουν στο φυτό όλο το καλοκαίρι. Το ρόδινο, το γαλάζιο και το λευκό είναι τα περισσότερο διαδεδομένα χρώματα στα άνθη, ωστόσο υπάρχουν ποικιλίες με μωβ, μελιτζανί, κόκκινα, έντονα φούξια και κίτρινα άνθη.
Στην ορτανσία το χρώμα των ανθέων εκτός από την ποικιλία εξαρτάται και από το pH του εδάφους. Έτσι πολλές ποικιλίες αποκτούν μπλε άνθη όταν καλλιεργούνται σε όξινο έδαφος, κόκκινα όταν το έδαφος έχει ουδέτερο pH και ροζ όταν καλλιεργούνται σε αλκαλικά εδάφη. Πρακτικά για να αποκτήσει η ορτανσία μπλε άνθη όταν το pH του εδάφους δεν είναι όξινο, χρησιμοποιούνται κατά το πότισμα και για 6-8 συνεχόμενα ποτίσματα, διαλύματα που περιέχουν άργιλο (όπως διάλυμα θειικού αργίλου). Η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνει κατά την περίοδο βλάστησης του φυτού και όχι στην περίοδο ανθοφορίας. Μετά από αυτή την επέμβαση, το χρώμα των ανθέων δε μπορεί να ξαναλλάξει.
Σε φυτά που έχουν ροζ άνθη, για να διατηρηθεί το χρώμα τους, όταν το έδαφος δεν είναι αρκετά αλκαλικό, στην αρχή της άνοιξης προστίθεται στο χώμα, κοντά στις ρίζες του φυτού, ασβέστιο. Χρειάζεται προσοχή διότι μεγάλες ποσότητες ασβεστίου θα κάνουν τα φύλλα χλωρωτικά. Εκτός από τις ποικιλίες με τα διαφορετικά χρώματα ανθέων, υπάρχουν ποικιλίες με διαφορετικό σχήμα ανθέων όπως άνθη με μεγάλες σφαιρικές κεφαλές, επίπεδες ανθικές κεφαλές και κωνικές κεφαλές. Σε κάποιες ποικιλίες τα άνθη έχουν δύο χρώματα όπως για παράδειγμα κίτρινο εσωτερικά και ρόδινο.
Φροντίδες της ορτανσίας στον κήπο και τη βεράντα
Η ορτανσία ευδοκιμεί σε γόνιμα και υγρά εδάφη. Προτιμά τις σκιερές ή ημισκιερές θέσεις αφού δεν αντέχει το άμεσο ηλιακό φως και τις καυτές ακτίνες του ήλιου. Παρουσιάζει αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι -15οC και στα υδροσταγονίδια της θάλασσας. Οι ποικιλίες για εσωτερικούς χώρους δεν αντέχουν το κρύο και καταστρέφονται αν εκτεθούν απότομα σε αυτό. Η ορτανσία είναι ευαίσθητη στους ισχυρούς ανέμους και πρέπει να τοποθετείται σε υπήνεμες θέσεις. Είναι φυτό που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στο πότισμα καθώς πρέπει να αρδεύεται συχνά και με μικρές δόσεις. Στη βάση του φυτού δεν πρέπει να συσσωρεύεται και να λιμνάζει νερό. Τους καλοκαιρινούς μήνες με αυξημένες θερμοκρασίες, το πότισμα πρέπει να επαναλαμβάνεται σχεδόν σε καθημερινή βάση. Το χειμώνα, όταν τα φύλλα έχουν πέσει και οι βλαστοί έχουν ξυλοποιηθεί, οι ορτανσίες που βρίσκονται σε φυτοδοχεία καλό είναι να τοποθετούνται σε θέσεις όπου δεν θα βρέχονται.
Προσοχή απαιτείται και στη λίπανση που θα πρέπει να εφαρμόζεται την άνοιξη και το καλοκαίρι κάθε 20 περίπου ημέρες τις πρωινές ή απογευματινές ώρες. Τα άνθη της ορτανσίας διατηρούν την καλλωπιστική τους αξία για μεγάλο διάστημα και πρέπει να απομακρύνονται από το φυτό όταν έχουν ξεραθεί τελείως. Στις περιοχές με έντονες χιονοπτώσεις, τα μεγάλα άνθη που έχουν ξεραθεί πάνω στο φυτό προστατεύουν τα λεπτά κλαδιά από τον πάγο. Έτσι, το κλάδεμα του θάμνου γίνεται νωρίς την άνοιξη, όταν έχει περάσει ο κίνδυνος για παγετό. Κατά το κλάδεμα αφαιρούνται τα ξερά, αδύναμα και γερασμένα κλαδιά. Οι βλαστοί που έδωσαν άνθη το προηγούμενο καλοκαίρι θα πρέπι να κλαδεύονται αρκετά. Οι ορτανσίες που καλλιεργούνται σε φυτοδοχεία χρειάζονται μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα όταν οι ρίζες αρχίζουν να βγαίνουν στην επιφάνεια.
Πως να πολλαπλασιάσετε την ορτανσία
Οι ορτανσίες ενώ παράγουν πάρα πολύ εντυπωσιακά λουλούδια, πολύ σπάνια παράγουν σπόρους. Έτσι πολλαπλασιάζονται με αγενή τρόπο. Ο πιο απλός τρόπος πολλαπλασιασμού, ιδιαίτερα για τις ορτανσίες που καλλιεργούνται σε φυτοδοχεία, είναι η διαίρεση. Ένα μέρος του υπέργειου τμήματος του φυτού μαζί με το αντίστοιχο ριζικό σύστημα, απομακρύνονται από το μητρικό φυτό και φυτεύονται σε άλλη θέση. Επιπλέον, η ορτανσία πολλαπλασιάζεται και με μαλακά μοσχεύματα. Στις αρχές του φθινοπώρου λαμβάνονται μοσχεύματα με μήκος 10-15 cm από τις κορυφές των βλαστών που δεν άνθησαν. Από τα μοσχεύματα αφαιρούνται τα φύλλα και αφήνονται μόνο δύο ζεύγη φύλλων στην κορυφή. Η ορμόνη ριζοβολίας δεν είναι απαραίτητη αλλά σίγουρα αυξάνει τα ποσοστά επιτυχίας του πολλαπλασιασμού. Τα μοσχεύματα φυτεύονται σε μικρά γλαστράκια ή παλέτες και είτε μεταφέρονται σε προστατευμένα σημεία, ενώ ποτίζονται και σκεπάζονται με πλαστικό διαφανές κάλυμμα, προκειμένου να διατηρήσουν συνθήκες αυξημένης υγρασίας. Μεταφύτευση γίνεται όταν έχει αναπτυχθεί το ριζικό σύστημα και οι ορτανσίες φυτεύονται στην τελική τους θέση την άνοιξη.
Εχθροί και ασθένειες που προσβάλλουν το φυτό
Οι ορτανσίες μπορεί να προσβληθούν από αφίδες, τετράνυχο και μύκητες (βοτρύτης, ωίδιο). Για την αποφυγή των μυκητολογικών προσβολών δεν πρέπει να βρέχονται τα φύλλα των φυτών. Επιπλέον οι ορτανσίες στα φυτοδοχεία συχνά εμφανίζουν χλωρωτικά φύλλα. Για αυτό ευθύνονται κυρίως τα άλατα που συγκεντρώνονται στο χώμα της γλάστρας από το πότισμα. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να περιοριστεί εάν μια φορά στους τρεις μήνες ποτιστεί το φυτό με άφθονη ποσότητα νερού.
Φύτευση στον κήπο και στη βεράντα
-
Σε ομαδικές φυτεύσεις δημιουργεί πανέμορφα χρωματιστά ανθικά πλαίσια.
-
Φυτεύεται κάτω από μεγάλα δέντρα ώστε να σκιάζεται και τα άνθη του δημιουργούν ωραίες αντιθέσεις με τα πράσινα φυλλώματα.
-
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κήπους παραθαλάσσιων περιοχών.
-
Φυτεύεται μπροστά από ακαλαίσθητους τοίχους τους οποίους κρύβει με την πλούσια βλάστηση και τα μεγάλα άνθη.
-
Φυτεύεται σε παρτέρια, μόνο του ή με άλλους καλλωπιστικούς θάμνους. Τοποθετείται στην τελευταία σειρά όταν φυτεύεται μαζί με ετήσια και πολυετή ποώδη φυτά.
-
Διακοσμεί βεράντες και μπαλκόνια φυτεμένο σε φυτοδοχεία.
-
Ομορφαίνει τις εισόδους κατοικιών και διακοσμεί μοναδικά τα καθιστικά του κήπου.
