Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα “Η παράγκα και το σαράι” – Σύμβολα και παραλληλισμοί
Ο αιώνιος Έλληνας και οι δυνατοί
Στις μέρες, με την αγωνία των επικείμενων εξελίξεων, συχνά έρχεται στο νου ο Καραγκιόζης, αιώνιο σύμβολο του Έλληνα, που με την παράγκα του βρίσκεται πάντα κάτω από τη βαριά σκιά του σαραγιού.
Ανήμπορος, όσο κι αν επιστρατεύει την εξυπνάδα του, δέχεται την καταπίεση και την ταπείνωση των δυνατών. Το σχέδιο του Χατζηκυριάκου Γκίκα, πλημυρισμένο από χρώματα και με έντονο το συμβολισμό που αποπνέει, παραπέμπει στο κείμενο του πεζογράφου Γιώργου Ιωάννου, εξαιρετικού μελετητή του Καραγκιόζη, που φωτίζει με πέντε λέξεις, όχι μόνο το πρόσωπο – σύμβολο του Καραγκιόζη, αλλά και τη σχέση του με τους δυνατούς. Φωτίζεται ανάγλυφα, και με το σχέδιο και με το κείμενο, το σύνδρομο πλούσιου – φτωχού, δυνατού – αδύναμου.
“… Απ’ τη στιγμή που φωτίζονταν ο μπερντές και πρόβαλε το σαράι του πασά απ’ τη μια και η παράγκα του Καραγκιόζη απ’ την άλλη, έμπαινε “επί τάπητος” ολόκληρο το σπαραχτικό θέμα της κοινωνικής αδικίας και ανισότητας, που δε νομίζω δα να έχει σε τίποτα αλλάξει… Ακολουθούσε το δείξιμο της ζωής του φτωχού, που δεν κατόρθωνε, παρόλα τα ρεζιλίκια του, ν’ αλλάζει και πολύ τη σκληρή του μοίρα. Κι ερχόταν κατόπιν ο πλούσιος με την ήρεμη δεσποτική φωνή και τις καλές και δίκαιες σκέψεις, γιατί, όταν γίνεις πλούσιος, μπορείς να είσαι και δίκαιος και αγαθός και φιλάνθρωπος, όπως και οτιδήποτε άλλο. Όμως πίσω από τον μεγαλοπρεπή άρχοντα παραφύλαγε με το ρόπαλο στο χέρι ο θησαυροφύλακάς του, που δήθεν διαφέντευε μόνο την ηθική και την τάξη της κοινωνίας. Με τη διαφορά ότι έδερνε κατά προτίμηση τον Καραγκιόζη και τους ομοίους του…”.
Εύλογοι οι παραλληλισμοί!
