Τα πρώτα δάνεια των αγωνιστών του 1821 και η διάθεσή τους, έγιναν αιτία της διχόνοιας και του εμφυλίου που κράτησε χρόνια. Είχαν χωριστεί σε Πελοποννήσιους και Στερεοελλαδίτες, αλλά και οι δύο μερίδες χειρίζονταν ως διαφορετικούς Έλληνες τους επυλίδες ή ξενομερίτες.
Στο Ναύπλιο έφτασε ο Καποδίστριας στις 6-1-1828 και ορκίστηκε Κυβερνήτης στις 26 του ίδιου μήνα. Ύστερα άρχισε να μοιράζει στρατιωτικούς βαθμούς. « Έκαμε τον Υψηλάντη στρατάρχη εις τις χιλιαρχίες. Η κάθε χιλιαρχία ήταν από χίλιους εκατόν είκοσι ανθρώπους. Χιλίαρχοι, Τζαβέλας, Χατζηπέτρος, Στράτος, Κριεζιώτης, Καρατάσος, Βάσιος, Δυοβουνιώτης, Τόλιος, Χατζηχρήστος, Ομορφόπουλος, Χορμόβας κι αχώρια η φρουρά του Υψηλάντη>>. Πληροφορία από ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ. Εκδ. Α ΚΑΡΑΒΙΑ, σελ. 284.
Και αυτή η απόφαση μοίρασε πάλι τους αγωνιστές. Οι μακεδόνες πρόσφυγες αγωνιστές από την Νάουσα και άλλα μέρη της Μακεδονίας, βρέθηκαν αρχικά στη Σκιάθο και τα γύρω νησιά, όπου δυστυχούσαν. Αργότερα μεταφέρθηκαν στην Φθιώτιδα, στην περιοχή της Αταλάντης και έκτισαν τον συνοικισμό τους με το όνομα Νέα Πέλλα. Οι οπλίτες πολέμησαν στο Μεσολόγγι αλλά πήραν μέρος αναπόφευκτα και στις εμφύλιες διαμάχες. Κάποια στιγμή σαν ξεχωριστό Μακεδονικό Σώμα στάλθηκαν να φυλάξουν τα στενά των Θερμοπυλών.
ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ
Τιμή σ’ εκείνους όπου στη ζωή των
Ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες…
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
Όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
Πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
Κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Κ. Π. Καβάφης
Η θέση αυτή, στο τότε νεοσύστατο ελληνικό κράτος, θεωρούνταν παραμεθόρια περιοχή. Πιο εύκολα οι αγωνιστές κρατούσαν σχέσεις από εκεί με την σκλαβωμένη πατρίδα τους, την Μακεδονία. Αργότερα στον Μακεδονικό Αγώνα (1903-1908) αρκετοί κάτοικοι της περιοχής Φθιώτιδας που στρατεύθηκαν, πιθανότατα είχαν μακεδονική καταγωγή.
Ο Νικόλαος Κασομούλης στα Απομνημονεύματα του, αναφέρει ότι ο Τσάμης Καρατάσος με τα παλληκάρια του φύλαγε κάποια περίοδο τις Θερμοπύλες. Μάλλον παρακολουθούσαν τις κινήσεις των τούρκων του Ζητουνίου (σημερινής Λαμίας). Το σώμα αυτό των μακεδόνων υπόφερε από τα σμήνη κουνουπιών. Ο τόπος όπως και σήμερα ήταν βάλτος με πολλά καλάμια. Σε κάποια στιγμή ανάπαυλας ο Τσάμης Καρατάσος φωνάζει τον Κασομούλη και περίπου του λέει:
-Πες μας εσύ γραμματικέ, που ξέρεις, ποιος ήταν αυτός ο Λεωνίδας;
– Ο Λεωνίδας ήταν βασιλιάς της αρχαίας Σπάρτης που σκοτώθηκε μαζί με τους 300 συμπατριώτες του, πολεμώντας τους Πέρσες, πιστοί στους νόμους της πατρίδας.
-Δεν ήταν ακριβώς έτσι, απάντησε ο Καρατάσος. Τους εξόντωσαν τα κουνούπια.
Παρόμοιες ιστοριούλες καθημερινότητας αναφέρει στα γραπτά του ο Κασομούλης.
Τελευταία βρήκα ότι και ο καπετάν Λιόλιος, πεντακοσίαρχος αγωνιστής του 1821, με καταγωγή το χωριό Ξηρολίβαδο Ημαθίας υπηρετούσε ως μακεδόνας στις Θερμοπύλες το έτος 1829. Τα στοιχεία τοπικά και χρονικά ήρθαν και έδεσαν. Η Βέροια τίμησε την μνήμη του Καπετάν Λιόλιου ονομάζοντας μια οδό της.
Το τελευταίο στοιχείο πάρθηκε από το βιβλίο της Ελένης Δ. Προβάτου με τίτλο:
Από μέρους της Κόκοβας…, Πολυδένδρι Ημαθίας.
Φιλικά ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΒΥΖΑΣ
