“Υπερανάλυση: Ο καλύτερος φίλος του άγχους” γράφει η Άννα Πετράκη

To άγχος μας κάνει ανήσυχους, σωματικά και πνευματικά, ωθεί το μυαλό να τρέχει στο παρελθόν, στο μέλλον, στο πριν ή στο μετά. Η Υπερανάλυση, φίλος του άγχους, αποτελεί μια συχνή κατάσταση σε άντρες και γυναίκες που τους ταλαιπωρεί και δημιουργεί ασταμάτητες σκέψεις, σωματικά συμπτώματα, ακόμα και πανικό. Κάποιοι από τους τρόπους που έχει η Υπερανάλυση να μας επηρεάζει είναι οι εξής:

Υπερβολική σκέψη στο τι θα έπρεπε να είχε πει κάποιος ή στο τι είπε ή στο τι δεν είπε σε μια κοινωνική συνθήκη

Συνεχής ανησυχία, «μέτρηση» και σύγκριση στο τι είναι το μέσο φυσιολογικό και πόσο παρεκκλίνει ή ταιριάζει με αυτό. Η κλίμακα διευρύνεται σε πολλά επίπεδα: προσωπικό, επαγγελματικό, ακόμα και θέματα σεξουαλικότητας

Σενάρια εξαπάτησης ή «προδοσίας» κυκλοφορούν χωρίς φιλτράρισμα ή υπάρχει καταστροφολογία για το τι μπορεί να συμβεί

Υπερανάλυση κάποιας δύσκολης συναισθηματικής συνθήκης και κατάστασης με αποτέλεσμα το «πάγωμα» και μπλοκάρισμα του συναισθήματος, κάτω βέβαια από το πέπλο της εκλογίκευσης

Μηρυκασμός αρνητικών σκέψεων που λίγο έχουν να κάνουν με πραγματικά γεγονότα

Αποτελέσματα Υπερανάλυσης

Το άγχος και η Υπερανάλυση δημιουργούν υπερβολική κούραση, σωματική και ψυχολογική, και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του ανθρώπου. Πολλές φορές οι άνθρωποι δε μπορούν να κοιμηθούν, έχουν πονοκεφάλους ή η καθημερινότητα τους κατακλύζεται από άχρηστες σκέψεις και πληροφορίες που τους αποτρέπουν από το να χαρούν και να ζήσουν στο παρόν, να απολαύσουν αυτό που τους συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, οτιδήποτε και αν είναι αυτό. Η Υπερανάλυση  πολλές φορές ανατρέπει ή καθηλώνει τη δράση, με αποτέλεσμα να κάνουν την παρουσία τους αισθητή η αναποφασιστικότητα, η παθητικότητα και η αυτολύπηση.

Μια άλλη σοβαρή παρενέργεια της Υπερανάλυσης είναι ότι η πληθώρα των αρνητικών σκέψεων αρχίζει και παγιώνεται, έτσι ώστε οι σκέψεις αυτές γίνονται οδηγός του ανθρώπου, που όμως τον οδηγούν σε λάθος μονοπάτια και ενδεχομένως αποφάσεις για την ζωή του.

Η Υπερανάλυση μπορεί επίσης να κάνει τους ανθρώπους μοναχικούς, να απομονώνονται, να κρατουν αποστάσεις από τους άλλους, να είναι επιφυλακτικοί και φοβισμένοι  ή ακόμα και να είναι πολύ κοινωνικοί  και να ξοδεύουν πολλή ενέργεια. Εξουθενώνονται στην προσπάθειά τους να αποδείξουν ότι έχουν δίκιο ή ότι  χρησιμοποιούν τη λογική ως εργαλείο χωρίς όμως η πράξη ή η συναισθηματική τους ωριμότητα να αποδεικνύει αυτό για το οποίο προσπαθούν να πείσουν τους άλλους .

Μερικοί τρόποι που μπορεί σε κάποιους να φανούν χρήσιμοι για την αντιμετώπιση της Υπερανάλυσης.

Αυτοπαρατήρηση: προσπαθώ να παρατηρήσω πότε έρχεται η Υπερανάλυση, ποιες συνθήκες την τροφοδοτούν, γιατί μου είναι χρήσιμη και σημαντική. Αν καταφέρω και την αναγνωρίζω όταν έρχεται και καταλαβαίνω ότι το παιχνίδι του μυαλού ξεκινά, ίσως σταδιακά να καταφέρω να την περιορίσω.

Συγκέντρωση στην επίλυση του προβλήματος όταν αυτό εμφανιστεί: μια συχνή παγίδα της Υπερανάλυσης είναι να ανησυχεί κάποιος για κάτι άσχημο που θα συμβεί χωρίς να έχει προηγηθεί κάτι, ή να μεταφράζει κάποια σημάδια ως ανησυχητικά και απειλητικά. Η συγκέντρωση στην επίλυση ενός προβλήματος εφόσον εμφανιστεί μπορεί να προβεί καταλυτική και ιδιαιτέρως χρήσιμη.

Αλλαγή συχνότητας: αν μπεις στη διαδικασία να λες στον εαυτό σου να σταματήσει τηνΥπερανάλυση το μόνο που θα καταφέρεις ενδεχομένως είναι να την εντείνεις περισσότερο. Από την εμπειρία μου από ανθρώπους που δουλεύουμε μαζί, αυτό που τους βοηθά είναι εκείνη τη στιγμή να κάνουν κάτι διαφορετικό, όπως να βγάλουν το σκύλο έξω, να πάνε μια βόλτα στο πάρκο ή στο γυμναστήριο, να συναντήσουν ένα φίλο. Η αλλαγή συχνότητας από την Υπερανάλυση  μπορεί να δημιουργήσει απόσταση και την αίσθηση ότι ο άνθρωπος την «ελέγχει», με ένα τρόπο.

Αυτοί είναι κάποιοι τρόποι, που από την εμπειρία μου ως ψυχολόγος έχω δει να βοηθούν τους ανθρώπους που μου ζητούν βοήθεια.  Σίγουρα ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό τρόπο προσέγγισης της Υπερανάλυσης, είτε ως προς το τι φέρνει στην ζωή του είτε στον τρόπο διαχείρισης της. Εφόσον κάποιος βλέπει ότι τον επηρεάζει αρνητικά και δυσκολεύεται να τη διαχειριστεί καλό είναι να ζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού για να βγει από αυτή και να αρχίσει να χαίρεται και να απολαμβάνει τη ζωή του χωρίς περαιτέρω προκλήσεις.