Ναι, περνάει και αυτό! Δεν είσαι μόνος ή μόνη, όλοι σχεδόν έχουμε βιώσει έναν δύσκολο χωρισμό ή σε κάποια στιγμή της ζωής μας θα περάσουμε από αυτόν. Κι εγώ είμαι εδώ να βοηθήσω.
Τι πάει να πει «θα μείνουμε φίλοι»; Γιατί να μαθαίνουμε τα νέα από τη νέα του σχέση;
Φυσικά και δεν είναι εύκολο. Ο οργανισμός μας αντιλαμβάνεται τον χωρισμό σαν μία απώλεια, έναν μικρό θάνατο. Οι περισσότεροι άνθρωποι περνάμε κοινά στάδια, όπως συμβαίνει όταν αντιμετωπίζουμε ένα θάνατο:
• Την άρνηση του χωρισμού στην αρχή, σαν να μην θέλουμε να παραδεχθούμε ότι τελικά χωρίσαμε. Παράδειγμα, «δεν μπορεί, θα πάρει τηλέφωνο».
• Τον θυμό είτε για τον/την σύντροφό μας είτε για τον ίδιο μας τον εαυτό: «Γιατί δεν προλάβαμε το κακό; Αφού είχαμε τα σημάδια».
• Το εσωτερικό παζάρεμα που κάνουμε, όπως για παράδειγμα «ας ξαναρχόταν, και εγώ θα έκανα εκείνο ή το άλλο».
• Το «πένθος», το στάδιο κατά το οποίο συνειδητοποιούμε πια ότι χωρίσαμε.
Πολλές φορές ακούμε να λένε: «Μα πώς κάνεις έτσι; Μείνατε λίγο μαζί, τα υπερβάλεις». Όχι, δεν έχει σημασία ο χρόνος στο πόσο πονάμε! Έχει όμως σημασία η συναισθηματική ένταση με την οποία ζήσαμε τη σχέση μας, το πόσο επενδύσαμε συναισθηματικά από τον εαυτό μας σ’ αυτήν, το πόσο την «ντύσαμε» με τα πιο εσώτερά μας όνειρα. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο πολύ έχουμε εξιδανικεύσει κάποιον, όσο πιο πολύ τον έχουμε στήσει σε ένα βάθρο ψηλά – πέρα από την πραγματικότητα ίσως και σε ύψος που σχεδόν αιωρείται ανάμεσα στα όνειρά μας – τόσο πιο δύσκολο το κάνουμε.
Γι’ αυτό, σας παρακαλώ, πάρτε χαρτί και «ανεξίτηλο» στυλό και φτιάξτε μια λίστα με όλα του τα μελανά σημεία, και με ό,τι σας ενοχλούσε, ακόμα και μία γκριμάτσα που σας εκνεύριζε ή μια μυρωδιά από το περιβάλλον του/της που για δικούς σας λόγους ήταν δυσάρεστη, ή ακόμη και το γεγονός ότι δεν μπορούσατε να εκφραστείτε ελεύθερα στο facebook!
Αυτή η λίστα είναι πολύ βοηθητική, γιατί όταν χωρίζουμε ο πόνος μας και η επιθυμία μας να ικανοποιήσουμε τις συναισθηματικές μας ανάγκες διαστρεβλώνουν την αντίληψή μας. Έτσι, από εκεί που ίσως και να υποφέραμε όσο ήμαστε στη σχέση, τώρα τα θυμόμαστε όλα «ρόδινα» αναχωρώντας έστω και λίγο από την πραγματικότητα. Παρένθεση εδώ, την πραγματικότητα συχνά την βλέπουν οι γύρω μας, όπως αυτοί που μας είχαν ζαλίσει όταν μας έλεγαν «να χωρίσεις επιτέλους γιατί δεν σε βλέπω καλά»…
Επαναλαμβάνω ότι πρέπει να έχουμε όλα όσα μας ενοχλούσαν πάντα διαθέσιμα σε μία κόλλα χαρτί, έτσι ώστε όταν ξυπνάει μέσα μας η επιθυμία για επικοινωνία με τον/την πρώην, να ανατρέχουμε στη λίστα τρέχοντας.
Προχωράμε. Όπως είπαμε, στον χωρισμό περνάμε το στάδιο του θυμού και του παζαρέματος που είναι σαν ένα είδος εσωτερικής διαπραγμάτευσης. Είναι σε αυτό το στάδιο που συνήθως επαναλαμβάνουμε χίλιες φορές τα ίδια και τα ίδια στους δικούς μας (και όχι μόνο). Λέμε, για παράδειγμα, ότι ήταν και δικό μας λάθος επειδή γκρινιάζαμε πολύ και δεν μας άντεξε. Πως ίσως αν μας δινόταν η ευκαιρία, θα γινόμασταν «άλλοι άνθρωποι» και πως δεν θα τους αφήναμε έτσι να μας ξαναφύγουν.
Ας βάλουμε μια τελεία σε αυτόν τον μηρυκασμό μπαγιάτικων ουτοπιών. Πρώτον, αυτό μας κλειδώνει στην παγίδα του πόνου: δεν φτάνει που νιώθουμε την απόρριψη, θα νιώθουμε και ενοχές πως φταίμε και από πάνω; Και να φταίμε, είμαστε άνθρωποι, κάνουμε λάθη! Δεύτερον, με το να αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια, εντείνουμε την ένταση του πόνου. Αυτό συμβαίνει επειδή όταν λέμε «αν κάνω αυτό, τότε ίσως…» δίνουμε στον εαυτό μας ελπίδες, ενώ στην ουσία αυτό που μας συμφέρει είναι να δώσουμε στον εαυτό μας υποστήριξη και ώθηση να πάμε παρακάτω, ή μάλλον παραπάνω. Ό,τι έγινε, έγινε. Να θυμάστε ότι όσο πιο πολύ ελπίζουμε, τόσο πιο πολύ πονάμε, παρ’ όλο που τα όνειρα και οι ελπίδες μας μουδιάζουν προσωρινά τον πόνο.
Μα, θα μου πεις, αν πάω παρακάτω (ή παραπάνω), είναι σαν να δέχομαι τον πόνο σε όλο του το μεγαλείο, σε όλο το φάσμα της απώλειας. Δίκιο έχεις, έτσι είναι, δεν λέει κανείς το αντίθετο. Όμως το «πένθος» είναι απαραίτητη φάση, αν θέλουμε να βγούμε κερδισμένοι και πιο ώριμοι από τον χωρισμό. Δεχόμαστε ότι τώρα είμαστε ευάλωτοι, «κουρασμένοι», και δεν υποχρεώνουμε τον εαυτό μας να είναι σε ετοιμότητα σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής μας ζωής. Δικαιούμαστε να μην είμαστε αυτό που ήμασταν πριν το χωρισμό και παραχωρούμε χρόνο, αγάπη και αποδοχή στον εαυτό μας. Φροντίζουμε τον εαυτό μας σαν να είναι ένα παιδάκι τεσσάρων ετών (αυτή την ηλικία έχει το υποσυνείδητό μας) που θέλει τη βοήθειά μας εδώ και τώρα.
Και ας μην κάνουμε παλικαριές! Τι πάει να πει «θα μείνουμε φίλοι»; Γιατί να μαθαίνουμε τα νέα από τη νέα του/της σχέση; Ας μην ακούμε εκείνα τα «καψούρικα» τραγούδια πόνου που και καλά να είσαι, μόλις τα ακούς γεύεσαι μια δόση πικρίας. Πετάμε και τα πράγματα (ξέρετε ποια!), γιατί δεν χρειάζεται να βάζουμε τον εαυτό μας σε μια συνεχή δοκιμασία.
Και τώρα, το πιο σημαντικό απ’ όλα: Αν θέλουμε να ωριμάσουμε απ’ αυτόν τον χωρισμό, καλό είναι να το δουλέψουμε λίγο μέσα μας. Σε αυτήν την εσωτερική διεργασία, θα δούμε όλα αυτά που πρέπει να φροντίσουμε καλύτερα την επόμενη φορά, όπως το να θέτουμε από την πρώτη κιόλας μέρα τα όριά μας ή να μάθουμε περισσότερα για τις ανάγκες μας: τι θα ζητήσουμε, πώς θα το ζητήσουμε κ.ά. Αν με το που χωρίσουμε βρούμε αμέσως άλλο σύντροφο για να παρηγορηθούμε, τότε είναι σαν να παίρνουμε τις «αποσκευές» μας από τη μία σχέση (μαζί με όλα τα… άπλυτα) και να τα ξεφορτώνουμε στην επόμενη.
Με άλλα λόγια, έτσι επαναλαμβάνουμε τα (ίδια) λάθη μας, τους τρόπους με τους οποίους συσχετιζόμαστε με το ταίρι μας και, πάνω απ’ όλα, επαναλαμβάνουμε τη μιζέρια μας. Όσο κάνουμε τα ίδια, θα παίρνουμε και από τα ίδια.
Αγγελική Αρβανιτοπούλου
Master in Clinical Psychology, University of Indianapolis
Harvard edx
Η Αγγ.Αρβανιτοπούλου έχει μεταπτυχιακό στην Κλινική Ψυχολογία (MA, University of Indianapolis) και Honour Code Certificate στο Harvard edx, πάνω στην Προσωπική Ανάπτυξη.
Έχει βραβευτεί από την UNESCO για τη συνεισφορά της στην Επιστήμη και στον Άνθρωπο, και διεξήγαγε σεμινάρια σε πολιτιστικά δρώμενα του ομίλου, καθώς και στις Δομές Φτώχειας.
Έχει συνεργαστεί με τον διεθνή επιχειρηματικό φορέα Money Show, στα πλαίσια του οποίου διεξήγαγε σεμινάρια πάνω στην αυτοβελτίωση και τις διαπροσωπικές σχέσεις.
Αρθρογραφεί σε εφημερίδες, επιστημονικά περιοδικά και σε λογοτεχνικά ιστολόγια.
Εργάζεται ιδιωτικά ως σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, σε ατομικό και ομαδικό πλαίσιο.
Ασχολείται κυρίως με την προσωπική ανάπτυξη, τη συναισθηματική κρίση και τη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων
