Έχουν περάσει πολλά χρόνια με την αποφυγή μιας συζήτησης γύρω από την Ψυχική Υγεία. Έχουν κλείσει πολλά μάτια στην περιθωριοποίηση των ανθρώπων που υποφέρουν από ψυχικές νόσους και άλλα τόσα αυτιά στις εκκλήσεις για μια κοινή και συντονισμένη προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων της Ψυχικής Υγείας, μια οργανωμένη κίνηση που θα ενεργοποιούσε όλους τους φορείς, τους επαγγελματίες, τις δομές και τις οικογένειες των ασθενών. Όσους συμβολισμούς και αν βάλουμε στο χρόνο – παγκόσμιες ημέρες, μηνιαία αφιερώματα ή ετήσιους εορτασμούς – η αλήθεια είναι ότι μέχρι σήμερα η Ψυχική Υγεία βρίσκεται έξω από τις προτεραιότητές μας. Και όχι μόνο αυτό. Οι μικρές μας κοινωνίες στις οποίες καθημερινά βιώνουμε, συνεχίζουν να περιθωριοποιούν, να στιγματίζουν, να οδηγούν στην απομόνωση τους ψυχικά ασθενείς και κατεπέκταση τις οικογένειές τους.
Κι από την άλλη έχουμε μια επίσημη πολιτεία που μιλάει εδώ και δεκαετίες για μια ψυχιατρική μεταρρύθμιση που όμως δεν έγινε ποτέ. Μιλάει τελευταία για μια διοικητική μεταρρύθμιση στο χώρο της ψυχικής υγείας, που μόνο αναστάτωση, γραφειοκρατία και συγκεντρωτισμό θα φέρει, οξύνοντας ακόμα περισσότερο τα προβλήματα στον ευαίσθητο αυτό χώρο. Να ερμηνεύσουμε λοιπόν όλα τα παραπάνω ως αδιαφορία; Κι όμως, η Ψυχική Υγεία μας αφορά όλους. Μας αφορά, όχι μόνο επειδή είμαστε δεμένοι μεταξύ μας με σχέσεις συνύπαρξης, συνεργασίας και αλληλεπίδρασης, αλλά και επειδή η πιθανότητα να υποφέρουμε στο μέλλον από κάποιο σοβαρό ψυχικό πρόβλημα είναι εξαιρετικά πιθανή.
Μέχρι το 2020, σύμφωνα με μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 20% του πληθυσμού θα παρουσιάσει μια ψυχική ασθένεια και από αυτό το 60% θα χρειαστεί ιατροφαρμακευτική περίθαλψη! Η ψυχική υγεία αποτελεί θέμα ύψιστης κοινωνικής σημασίας και η προσπάθεια πρόληψης, ενημέρωσης και αντιμετώπισης επιβάλλεται να συντονίζεται κεντρικά, δηλαδή από το ίδιος το κράτος.
Αυτό όμως που χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη παρέμβαση, είναι να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο όλοι μας βλέπουμε -ή δεν βλέπουμε- το θέμα. Μια συντονισμένη, ταυτόχρονη εκστρατεία εμπλοκής των ίδιων των κοινωνικών φορέων μας στις διαδικασίες διαχείρισης των προβλημάτων, είναι η απάντηση στη μοναξιά και στην αποξένωση των ανθρώπων που υποφέρουν σιωπηλά. Η αλλαγή στη νοοτροπία θα φέρει τις απαντήσεις: η δέσμευση του ενός απέναντι στον άλλο, ο αποστιγματισμός της ψυχικής νόσου, η ηχηρή παρουσία των εμπλεκόμενων φορέων στο διάλογο και στη διαδικασία αποφάσεων.
Η Ψυχική Υγεία δεν είναι ευθύνη «κάποιων άλλων». Είναι δική μας υπόθεση γιατί ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ!
Γιώργος Σαλιάγκας, Πρόεδρος ΣΟΦΨΥ Ημαθίας