Αναλυτικό υπόμνημα του Επιχειρησιακού Σχεδίου Δήμου Βέροιας της Αναστασίας Πάπαρη, Δρος Αρχιτέκτονα – Πολεοδόμου

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ (2014 – 2019)

(Α΄ ΦΑΣΗ – ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ)

 ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ & ΝΕΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

 Α  Ν  Α  Λ  Υ  Τ  Ι  Κ  Ο     Υ  Π  Ο  Μ  Ν  Η  Μ  Α

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (ΦΕΚ Β΄ 2970/2014), οι Δήμοι οφείλουν, εντός εξαμήνου από την έναρξη της θητείας τους, να εκπονήσουν το πενταετές Επιχειρησιακό τους Πρόγραμμα. Έστω και με καθυστέρηση, ο Δ.  Βέροιας αποκτά το δικό του πρόγραμμα ανάπτυξης, δεσμευτικό για τα επόμενα 3,5 χρόνια, που μόνο μετά από τεκμηριωμένη αιτιολόγηση μπορεί να αλλάξει στο μεσοδιάστημα.

Στον λίγο χρόνο, που δόθηκε για τη δημόσια διαβούλευση, επισημαίνω τις ελλείψεις της Α΄ φάσης του Ε.Π. (Στρατηγικός Σχεδιασμός), προτείνοντας πρόσθετες ενέργειες ανά άξονα προγραμματισμού, ενώ διατυπώνω και γενικές προτάσεις, χρήσιμες για τη συντακτική ομάδα, τους υπαλλήλους του δήμου και τους Θεσσαλονικείς συμβούλους τους, για την εκπόνηση της επόμενης φάσης.

Το κείμενο ακολουθεί τη διάρθρωση του κειμένου του Επιχειρησιακού Προγράμματος (Α΄φάση), που οργανώνεται σε ‘Άξονες’ και Ένέργειες’ για κάθε άξονα (Βλ. σχετικό Πίνακα του Ε.Π.). Εντοπίζω τις παρατηρήσεις μου στους άξονες 1, 2 & 3, και κάνω έκκληση στους συντάκτες του Ε.Π. (Α΄ Φάση) να τις λάβουν υπόψη τους κατά την επόμενη φάση.

Δεν διαφεύγει της προσοχής μου ότι ο τόπος μας είναι το λίκνο της ελληνιστικής εποχής, ταυτίζεται με την Αρχαία Μακεδονία. Εδώ έπεσε ο σπόρος της ιδέας ο ελληνικός πολιτισμός να καταστεί και πολιτισμός της Οικουμένης. Αυτή η τόσο σημαντική κουκίδα στον παγκόσμιο χάρτη θα πρέπει σήμερα να αφομοιώσει ό,τι καλό έχει να της προσφέρει ο σύγχρονος κόσμος, να  μην υστερήσει και – γιατί όχι – να βγει και πάλι στην πρωτοπορία.

ΑΞΟΝΑΣ 1 – ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

1. Μέτρο 1.2. Προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος

Πέραν των όσων προτείνει το Στρατηγικό Σχέδιο, εδώ προτείνονται:

Νέες Ενέργειες:

1.2.1. Διερεύνηση της δυνατότητας Αναβάθμισης υπαρχόντων και δημιουργία νέων ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Επιλεκτική εξαγορά – στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων του δήμου – παλαιών κτηρίων, μη κηρυγμένων ως διατηρητέων και εκτός ιστορικών τόπων, προς αξιοποίηση των οικοπέδων τους ως πνευμόνων πρασίνου και ως υποδοχέων κοινωφελών εγκαταστάσεων, που λείπουν από τις πυκνοκατοικημένες περιοχές.

1.2.2. Διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης της ισχύουσας νομοθεσίας για το «Ενεργό Οικοδομικό Τετράγωνο» – Διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων για την αναβάθμιση και απόδοση σε κοινή χρήση των υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων – Ανάπτυξη συνεργιών με ιδιωτικούς φορείς.

1.2.3. Εκπόνηση Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή και Ανθεκτικότητας σε Φυσικές Καταστροφές – Αξιοποίηση της σχετικής πλούσιας διεθνούς βιβλιογραφίας.

1.2.4. Αποκατάσταση των παλαιών και ανενεργών λατομείων του Βερμίου  και των Πιερίων – Διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησής τους ως χώρων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και πολιτισμού.

1.2.5. Δημιουργία Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικών Δεικτών, σε συνεργασία με όμορους δήμους.

3. Μέτρο 1.3. Ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος στην πόλη της Βέροιας, Ενέργεια ‘Αναβάθμιση κηρυγμένων ιστορικών τόπων (Κυριώτισα, Παναγία Δεξιά, Μπαρμπούτα)’

Αντί της ‘αναβάθμισης’ προτείνεται ο πιο ενημερωμένος διεθνής όρος της ‘συνολικής αναζωογόνησης’. Η ενέργεια να περιλάβει και το Ιστορικό Εμπορικό Κέντρο.  Επομένως, αντικατάσταση με την

Νέα Ενέργεια:

1.3.1. Συνολική Αναζωογόνηση και επανακατοίκηση των κηρυγμένων ιστορικών τόπων (Κυριώτισσα, Παναγία Δεξιά, Μπαρμπούτα – Εβραϊκή Συνοικία)– Ενίσχυση της λειτουργίας του Ιστορικού Εμπορικού Κέντρου – Διατύπωση εξειδικευμένων πολιτικών προστασίας και ενίσχυσης της κατοικίας, του εμπορίου και του τριτογενούς τομέα στο κηρυγμένο Ιστορικό Κέντρο της πόλης.

4. Μέτρο 1.3., Ενέργεια ‘Ανάπλαση της παραποτάμιας διαδρομής Μπαρμπούτα – Τριπόταμος – Λιανοβρόχι’.

Πρόκειται για πλέγμα διαδρομών και όχι για μια διαδρομή, η οποία δεν μπορεί να κατηγοριοποιείται  στο μέτρο 1.3. (πολιτιστικό απόθεμα), καθώς πριν απ’ όλα αποτελεί μέρος του μοναδικού αστικο-φυσικού οικοσυστήματος της πόλης και της ευρύτερης περιοχής της (π.χ., ο Τριπόταμος είναι ενιαίο οικοσύστημα από τις πηγές μέχρι τα διοικητικά όρια του δήμου).

Διόρθωση Ενέργειας:

1.3.2. Προστασία και Ήπια Αναβάθμιση των σημαντικών Αστικο-φυσικών Οικοσυστημάτων της πόλης (Τριπόταμος, Λιανοβρόχι  κλπ.) και των οικισμών της με ιδιαίτερη φροντίδα στην περιβαλλοντική, χωρική, πολιτισμική και αισθητική συσχέτισή τους – Καθορισμός πλεγμάτων Παραποτάμιων Διαδρομών.

5. Μέτρο 1.4 ‘Αναβάθμιση των δημοσίων χώρων στη Βεργίνα’

Στο αναλυτικό κείμενο του Ε.Π. δεν γίνεται μνεία για την ύπαρξη δύο  μελετών: α) ΒΕΡΓΙΝΑ – ΤΟΠΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ – ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ[1] και β) ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΧΩΡΟΥ ΣΤΙΣ ΠΥΛΕΣ ΕΙΣΟΔΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΔΟ.[2] Και οι δύο μελέτες περιλαμβάνουν προτάσεις, σημειακής ή ευρύτερης ποιοτικής αναβάθμισης των δημοσίων χώρων του οικισμού, που προτείνεται να ληφθούν υπόψη από οποιαδήποτε επόμενη μελέτη.

Αντικατάσταση με την Ενέργεια:

1.4.1. Καθορισμός, μετά από ερευνητική τεκμηρίωση, ενός Πλέγματος Αρχαιολογικών Διαδρομών (Μουσείο Βασιλικών Τάφων  – Αρχαίο Θέατρο – Ανάκτορο Αιγών), με προεκτάσεις του προς το υπό ανασκαφή Αρχαιολογικό Πάρκο και το Νέο Μουσείο Αιγών – Αξιοποίηση των υπαρχουσών σχετικών μελετών στην εκπόνηση (μέσω προκήρυξης και μετά από σχετική έρευνα) Μελέτης Ολοκληρωμένης Αναβάθμισης των Δημοσίων Χώρων της Βεργίνας, με ζητούμενο τον προσδιορισμό και τη βελτίωση της Χωρικής Ταυτότητας και με έμφαση στην προσβασιμότητα των ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Αξιοποίηση εξειδικευμένης θεωρίας και μεθοδολογίας ανάλυσης του πλέγματος των δημοσίων χώρων.

Νέα Ενέργεια:

1.4.2. Προκήρυξη Εθνικού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, σε συνεργασία με την Αρχαιολογική υπηρεσία, για τη δημιουργία υψηλής μορφολογικής αξίας στεγάστρων εντός του Αρχαιολογικού Χώρου των Αιγών, σε αντικατάσταση των υπαρχουσών μελετών (απευθείας ανάθεση με το πρόσχημα του ερευνητικού έργου), οι οποίες ακολουθούν τις αρχές της βιομηχανικής αισθητικής, ομοιάζουν προς τα παρακείμενα διαλογητήρια και άρα είναι ακατάλληλες να συνυπάρξουν με τα ανεκτίμητης αξίας παρακείμενα αρχαιολογικά ευρήματα.

6. Μέτρο 1.5. Υποδομές για την προώθηση του τουρισμού και της γεωργίας στην ύπαιθρο.

Νέες Ενέργειες:

1.5.1. Ενεργοποίηση του υπάρχοντος Δικτύου «Στις Ρίζες του Μεγ. Αλεξάνδρου» και σχετικής πρότασης με τίτλο ΝΟΗΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΟΛΥΓΩΝΟ, με στόχο τη δημιουργία και λειτουργία των αρχαιολογικών χώρων ως Ενιαίου Αρχαιολογικού Πάρκου Μακεδονίας.[3]

1.5.2. Διερεύνηση της δυνατότητας δημιουργίας  Πάρκου Πολιτισμού, Αναψυχής και Φυσιολατρείας από τα Πιέρια μέχρι το Βέρμιο (Συκιά, Παλατίτσια, Βεργίνα, ημιορεινοί και ορεινοί όγκοι, οικισμοί και μοναστήρια Πιερίων και Βερμίου μέχρι το Σέλι – Άνω Σέλι)[4] –  Διαμόρφωση των αναγκαίων υποδομών κατά μήκος της Διεθνούς Διαδρομής Ε4 (Όλυμπος – Πιέρια – Βέρμιο) και συνδέσεις της με μονοπάτια από το οδικό δίκτυο του Δήμου.

1.5.3. Στήριξη όλων των μορφών εναλλακτικού τουρισμού στη βάση των μοναδικών φυσικών καλλονών και των δυνατοτήτων του δήμου και ευρύτερα του νομού (πίστες σκι, μοναστήρια και τόποι προσκυνήματος, μουσεία, μονοπάτια περιήγησης, ποικιλία χλωρίδας και πανίδας, θέρετρα και τοποθεσίες υγιεινής διαβίωσης κ. ά.) –  Περαιτέρω συστηματική ανάπτυξη και στήριξη του Αγροτουρισμού.

1.5.4. Διερεύνηση και διατύπωση ενός Πλαισίου για τη Στήριξη της Β΄ (Παραθεριστικής) Κατοικίας μέσω κινήτρων και άλλων πολιτικών, στα πλαίσια των θεσπισμένων χωρικών σχεδίων (ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ) και των νέων, που θα δρομολογηθούν.

7. Μέτρο 1.6. Βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη της Βέροιας και στις τοπικές κοινότητες, Ενέργεια ‘Αναθεώρηση του ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ του Δήμου’

Το ΓΠΣ της Βέροιας είναι πολύ παλιό και χρειάζεται επειγόντως η αντικατάστασή του από ένα νέο σχέδιο. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αυτό, λόγω του μεγέθους της πόλης, μπορεί να αναφέρεται μόνο στη δημοτική ενότητα της Βέροιας και όχι κατ’ ανάγκη σε όλη την έκταση του δήμου. Το ΣΧΟΟΑΠ Βεργίνας είναι πρόσφατο, άρα δεν χρειάζεται αναθεώρηση. Οι άλλες δημοτικές ενότητες (Απ. Παύλου, Δοβρά και Μακεδονίδος) θα πρέπει να αποκτήσουν τα δικά τους τοπικά χωρικά σχέδια, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Η εκπόνηση περισσότερων, αντί ενός Τοπικού Χωρικού Σχεδίου (πρώην ΓΠΣ), διευκολύνει την εξεύρεση πόρων. Άλλως, εκπόνηση ενός ΤΧΣ για το σύνολο των τεσσάρων δημοτικών ενοτήτων (πλην Δ.Ε. Βεργίνας).

Αντικατάσταση με τις Ενέργειες:

1.6.1. Εκπόνηση νέου / νέων Τοπικών Χωρικών Σχεδίων (ΤΧΣ, πρώην ΓΠΣ) για τις δημοτικές ενότητες πλην αυτής των Αιγών (Βεργίνας), μεμονωμένα ή και συνδυαστικά.

1.6.2. Αναβάθμιση υπαρχόντων χώρων αναψυχής για σχολικές και οικογενειακές εκδρομές – Ολοκλήρωση Υλοποίησης και Αναβάθμιση ημιτελών μελετών χώρων Αναψυχής (π.χ., Σαραντόβρυσες).

Οι Σαραντόβρυσες (Ζώνη 4 της Ζ.Ο.Ε.), ένας παραδοσιακός εξωαστικός χώρος ημερήσιων οικογενειακών και σχολικών εκδρομών, που ανήκει στον δήμο της πόλης, απέκτησαν για πρώτη φορά, μετά από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ένα σχέδιο ήπιων παρεμβάσεων στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Από το σύνολο της πρότασης, που κέρδισε το Α΄ βραβείο, ένα μέρος υλοποιήθηκε, ενώ αργότερα ο χώρος κατατμήθηκε λειτουργικά και αποδόθηκε στην αποκλειστική χρήση της αναψυχής. Σήμερα έχει χάσει σημαντικό μέρος της φυσικής του ομορφιάς, η αναψυχή εμπορευματοποιήθηκε, ενώ τα πλατάνια, το σήμα κατατεθέν του, κινδυνεύουν από ανεπανόρθωτη ζημιά, λόγω των καταστροφικών παρεμβάσεων στο έδαφός τους (κύκλωση των κορμών με τεχνητό δάπεδο!). Η πρόταση προέβλεπε, εκτός από το αναψυκτήριο, που κατασκευάσθηκε, επίσης  μικρό αμφιθέατρο, γήπεδο αθλοπαιδιών (basket–ball, tennis), κατοικία φύλακα, χώρο στάθμευσης  κ. ά. Προτείνεται η υλοποίηση της αρχιτεκτονικής μελέτης, η απελευθέρωση του χώρου από όλα τα εμπόδια, που θέτει σήμερα η απληστία των χρήσεων αναψυχής και η απόδοσή του στις χρήσεις, για τις  οποίες προγραμματίσθηκε.[5]

Νέες Ενέργειες:

1.6.3. Διερεύνηση Εφικτότητας Εκπόνησης ενός Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (ΣΟΑΠ) για την πόλη της Βέροιας, (Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης, Ν. 2742/1999), στη βάση των δυσεπίλυτων και χρόνιων προβλημάτων, που εμποδίζουν την αστική ανάπτυξη.

1.6.4. Τεκμηρίωση της Αναγκαιότητας και Τροποποίηση των Αναπλάσεων Δημοσίων Χώρων στο Ιστορικό Κέντρο Βέροιας. Ο Δήμος, σεβόμενος το πολλαπλά εκφρασμένο λαϊκό αίσθημα, οφείλει να προετοιμάσει το έδαφος για παρεμβάσεις, που θα αμβλύνουν την κατάσταση, που έχει διαμορφωθεί και θα δώσουν νέα προοπτική στη χρήση του δημόσιου χώρου στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης (Πλ. Ωρολογίου, Αστική Ανάπλαση Ιστορικού Κέντρου).

1.6.5. Αναβάθμιση της Ποιότητας Ζωής στις Γειτονιές,  σε εφαρμογή της διεθνούς αρχής της ίσης πρόσβασης σε εξυπηρετήσεις και υποδομές για όλους τους πολίτες, μέσα από την αξιοποίηση των προτάσεων του ισχύοντος ΓΠΣ (Βέροια) και του ΣΧΟΟΑΠ Βεργίνας: υλοποίηση των προτεινόμενων κέντρων γειτονιάς, πλατειών, πεζοδρόμων, πεζοδρομίων (όπου λείπουν), οργανωμένων χώρων στάθμευσης κλπ. Αξιοποίηση, όπου είναι δυνατόν, των θεσμοθετημένων πολεοδομικών μηχανισμών και ενεργοποίηση των πρόσφορων προγραμμάτων και τυχόν κινήτρων, σε επικαιροποίηση των δυνατοτήτων χωρικής ανάπτυξης, που προσφέρει το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) και το Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ).

1.6.6. Διερεύνηση της εφικτότητας μεταφοράς των ΚΤΕΛ και της Αφετηρίας των Αστικών Λεωφορείων στην προγραμματισμένη θέση τους δίπλα στον ΟΣΕ – Σύνδεσή τους με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο και τους νέους οργανωμένους χώρους στάθμευσης, που προτείνονται στο παρόν, περιμετρικά του Ιστορικού Κέντρου.

1.6.7. Αξιολόγηση της βιωσιμότητας της ανολοκλήρωτης κυκλοφοριακής μελέτης για τη Βέροια – Διερεύνηση Εναλλακτικών λύσεων και επιλογών.

1.6.8. Διερεύνηση και προγραμματισμός νέων οργανωμένων χώρων στάθμευσης (Parking) σε επιλεγμένες θέσεις περιμετρικά του Ιστορικού Κέντρου  για την αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας, την ελάττωση των σταθμευμένων ‘παρά την οδό’ οχημάτων και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στο Ιστορικό Κέντρο. Διασφάλιση πρόσθετων Οργανωμένων Χώρων Στάθμευσης στα όρια της πόλης, για την εξυπηρέτηση εκεί των μειζόνων δημοσίων χρήσεων.[6]

1.6.9. Ολοκλήρωση της Γέφυρας Κούσιου – Διερεύνηση της δυνατότητας προσθήκης πεζογέφυρας και λωρίδας ποδηλατοδρόμου στην υπό αναθεώρηση κατασκευή.

1.6.10. Διερεύνηση της αναγκαιότητας και εφικτότητας δημιουργίας πρόσθετων Γεφυρών / Πεζογεφυρών στο εντός σχεδίου πόλης τμήμα του ποταμού Τριποτάμου, ιδιαίτερα στο άνω μέρος του και όχι μόνο, με στόχο την άρση της απομόνωσης μεταξύ γειτονικών συνοικιών (π.χ., συνοικίες Κάτω Στρατώνων και Προφήτη Ηλία ).

1.6.11. Διερεύνηση των δυνατοτήτων προγραμματισμού Εναλλακτικών Μορφών Μετακίνησης μέσα από ολοκληρωμένα πλέγματα διαδρομών πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων στην πόλη  και μεταξύ της πόλης και των λοιπών δημοτικών ενοτήτων – Έμφαση σε ολοκληρωμένες και συνδυασμένες λύσεις  αντί των αποσπασματικών.

1.6.12. Επιλεκτική Διαμόρφωση κόμβων – πυλών / εισόδων  στη Βέροια, στη Βεργίνα και στους ιστορικά αξιόλογους οικισμούς, μετά από δημόσια διαβούλευση και προκήρυξη αρχιτεκτονικών διαγωνισμών.

1.6.13. Δημιουργία Ενιαίου Πληροφοριακού Κέντρου Μέσων Μαζικής Μεταφοράς σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς.

8. Μέτρο 1.8., Αναβάθμιση Πολιτιστικών Υποδομών, Ενέργεια ‘Μεταστέγαση του Εθνικού Μουσείου Εκπαίδευσης «Χρίστος Τσολάκης» στο υπό παραχώρηση στον Δήμο πρώην Δικαστικό Μέγαρο (κτίριο Ρακτιβάν)’.

Αντικατάσταση με την Ενέργεια:

1.8.1. Δημιουργία  Κέντρου Τουριστικής Πληροφόρησης και Προβολής (info–KIOSK), Διαδραστικής Πινακοθήκης (info–GALLERY) και Χώρου Περιοδικών Εκθέσεων του Δ. Βέροιας στο πρώην Δικαστικό Μέγαρο (Κτήριο Ρακτιβάν) –  Διερεύνηση της καταλληλότερης θέσης για τη μεταστέγαση του Εθνικού Μουσείου Εκπαίδευσης «Χρίστος Τσολάκης».

Από κανένα στοιχείο της ανάλυσης δεν τεκμαίρεται η μονοσήμαντη αναγκαιότητα μεταστέγασης του Ε.Μ.Ε. στο πρώην Δικαστικό Μέγαρο. Επομένως, πρόκειται για μια αναιτιολόγητη θέση, της οποίας η υλοποίηση ενέχει πολλούς κινδύνους. Το Ε.Μ.Ε. απαιτεί μεγάλους χώρους, κύριους και βοηθητικούς, με την απαραίτητη ευελιξία στο μέγεθός τους, ενώ εκτιμάται πως θα επιβαρύνει σημαντικά και την πλατεία Ωρολογίου, λόγω της αύξησης της κίνησης των πεζών και των οχημάτων, με αποτέλεσμα την αλλοίωση του ιστορικά  εδραιωμένου χαρακτήρα της (αυτόν προ της ανάπλασης). Ως διατηρητέο κτήριο σε μια επίσης ιστορική πλατεία εντός του Ιστορικού Κέντρου της πόλης (πύργος Βασίλισσας Βεργίνας, βορειοδυτικά Τείχη της πόλης, ίχνη του Πύργου του Ρολογιού) δεν έχει  καμιά δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης, ενώ ένα μουσείο οφείλει να προσαρμόζεται δυναμικά στις απαιτήσεις της εποχής του και να μπορεί να επεκτείνεται, ανάλογα με το μεταβαλλόμενο στο χρόνο πρόγραμμά του.

Η ιδέα να αξιοποιηθεί το κτήριο ως Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης και Προβολής (info–KIOSK) και Χώρος Περιοδικών Εκθέσεων – όπως προτείνεται στο κείμενο της ανάλυσης (σε αντίφαση με την πρόταση του πίνακα της Εκτελεστικής Περίληψης), μαζί με μια Δια-δραστική Πινακοθήκη του Δ. Βέροιας (info–GALLERY), όπως προτείνεται εδώ, φαίνεται να προσαρμόζεται ευκολότερα στη δεδομένη ακαμψία του κτηρίου, στο σχετικά μικρό και πεπερασμένο μέγεθός του, ενώ η χρήση του θα απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, σε όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης. Το γεγονός, ότι αποτελεί ενδιάμεσο σημείο στάσης των διαδρομών,  που ενώνουν   τις ιστορικές συνοικίες με το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, ενισχύει την ιδέα της αξιοποίησής του ως σημείου  στάσης και πληροφόρησης για την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης. Το δεδομένο αυτό θα διευκολύνει και την αναγκαία αναμόρφωση της πλατείας προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του ιστορικά εδραιωμένου κοινωνικού και πολιτικού της ρόλου. Το Μουσείο Εκπαίδευσης, ως ειδική χρήση, μπορεί να χωροθετηθεί σε άλλη θέση, ικανή να ανταποκρίνεται και στις μελλοντικές και ειδικές ανάγκες του σε κλειστούς και ανοικτούς χώρους, κατά προτίμηση εκτός Ιστορικού Κέντρου.

Νέα Ενέργεια:

1.8.2. Πολιτικές για στήριξη δυναμικών πρωτοβουλιών του Ιδιωτικού και του Κοινωνικού τομέα – Ειδικές χωρικές πολιτικές στέγασής τους.

Από το Στρατηγικό Σχέδιο απουσιάζει η καταγραφή σημαντικών πρωτοβουλιών του ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα, που εμφανίστηκαν σχετικά πρόσφατα στην πόλη, όπως το ‘Εκκοκκιστήριο Ιδεών’ και το ‘Φεστιβάλ Ροδάκινου’. Η στήριξή τους θα ενθάρρυνε και άλλες σχετικές πρωτοβουλίες, με αποτέλεσμα τον πλουραλισμό στην πολιτισμική / πολιτιστική έκφραση και δημιουργία. Ακολουθώντας μια πληθώρα παραδειγμάτων στη χώρα μας και αλλού, ο δήμος μπορεί να στηρίξει τέτοιες πρωτοβουλίες μέσω π.χ., ειδικών πολιτικών και κινήτρων [διασφάλιση χώρου συγκεντρωμένης εγκατάστασής τους (‘clustering’), επιδότηση ενοικίου και λειτουργικών δαπανών, προγράμματα χρηματοπιστωτικά και δια βίου μάθησης κ. ά.).

Προτεινόμενα Νέα Μέτρα & Ενέργειες:

9. Μέτρο 1.9. (Νέο), Διερεύνηση, Προστασία και Ανάδειξη της Τρισδιάστατης, Πολιτισμικής και Χωρικής (Αστικής / Αρχιτεκτονικής) Ταυτότητας και της Δημόσιας Εικόνας της πόλης της Βέροιας και των ιστορικών οικισμών του δήμου, με έμφαση στις συντακτικές, ποιοτικές ιδιότητες του Δημόσιου Χώρου.[7]

Νέες Ενέργειες:

1.9.1. Αναζήτηση των ποιοτικών ιδιοτήτων του συνόλου πλέγματος των Δημοσίων χώρων της πόλης μέσω της συντακτικής του ανάλυσης – Αξιοποίησή τους για τη διατύπωση προτάσεων και την εκπόνηση μελετών αστικών αναπλάσεων και αναβάθμισης της Τρισδιάστατης, Πολιτισμικής και Χωρικής (Αστικής / Αρχιτεκτονικής) Ταυτότητας και της Δημόσιας Εικόνας της πόλης (πλέγμα πολιτιστικών διαδρομών, προσδιορισμός και ανάδειξη αξιόλογων μετώπων κ. ά.).

1.9.2.  Σύνταξη προδιαγραφών Διαμόρφωσης Μετώπων – Όψεων ιστορικά αξιόλογων και δημοσίων κτηρίων. Προκήρυξη αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για την απόκτηση των αναγκαίων νέων δημοτικών / δημοσίων κτηρίων και εγκαταστάσεων (εκπαίδευσης, πολιτισμού, αθλητισμού κλπ.), κατά τρόπο, που να ενισχύουν την χωρική ταυτότητα της πόλης.

1.9.3. Διερεύνηση της δυνατότητας επιλεγμένης Νυχτερινής Φωταγώγησης των δημοτικών και δημοσίων κτηρίων, των μνημείων και των ιστορικών κτηρίων και κατασκευών με εναλλακτικές μορφές ενέργειας.

1.9.4. Διερεύνηση της δυνατότητας Ανάδειξης του Ρωμαϊκού δρόμου μέσω της επανατοποθέτησης των αρχαίων στη θέση που βρέθηκαν (περ. σε 2,00 μ βάθος από τη στάθμη της οδού Μητροπόλεως), σε εφαρμογή των Διεθνών Χαρτών των UNESCO –ICOMOS.

1.9.5. Διερεύνηση της δυνατότητας Ανάδειξης των Αρχαιολογικών ευρημάτων κάτω από τη σημερινή στάθμη της πόλης (‘η πόλη κάτω από την πόλη’, το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης).

1.9.6. Επαναξιολόγηση της διάχυσης του Ιδιωτικού στον Δημόσιο χώρο – Απελευθέρωση του δεύτερου από ασύμβατες χρήσεις.

Η σπουδαιότητα αυτού του μέτρου το τοποθετεί πριν από το Μέτρο 1.3.

10. Μέτρο 1.10. (Νέο), Δημιουργία Νέων Πολιτιστικών Υποδομών

Νέες Ενέργειες, μεταξύ άλλων:

1.10.1. Μουσείο Υδροηλεκτρικής Ενέργειας (Βέροια)

1.10.2. Μουσείο Λαογραφίας και Φυσικής Ιστορίας (Κουμαριά, NATURA 2000),

1.10.3. Πολυδύναμο Εκθεσιακό Κέντρο (εντός Ζ.Ο.Ε. Βέροιας).

11. Μέτρο 1.11. (Νέο), Συμβολή στην αντιμετώπιση του οξυμένου προβλήματος στην Οικοδομή και την Οικοδομική και Κτηματομεσιτική δραστηριότητα σε συνθήκες ακραίας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης

Νέες Ενέργειες:

11.1. Επειδή ο κλάδος αυτός έχει πληγεί ίσως περισσότερο από κάθε άλλον, προτείνεται η Καταγραφή και Αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης στην Οικοδομή (κενά κτήρια / κατοικίες / γραφεία / καταστήματα / αποθήκες / βιομηχανικοί – βιοτεχνικοί χώροι, Β΄ κατοικία κ. ά.) – Διατύπωση εναλλακτικών σεναρίων και πολιτικών αντιστροφής της ύφεσης, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τα υπουργεία, τα επιμελητήρια κ. ά.

11.2. Άρθρωση των παραπάνω πολιτικών με τους λοιπούς άξονες του Επιχειρησιακού Σχεδίου.

12. Μέτρο 1.12 (Νέο), Αντιμετώπιση Ειδικών Ζητημάτων

Νέες Ενέργειες:

1.12.1. Διερεύνηση των δυνατοτήτων παραχώρησης από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας των στρατοπέδων εντός των διοικητικών ορίων του Δ. Β. – Συνέργιες με τοπικούς και περιφερειακούς φορείς για την απόδοσή τους σε κοινωφελείς χρήσεις.

1.12.2. Διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης των αργουσών βιομηχανικών ή άλλων οικοπέδων και εγκαταστάσεων για τη δημιουργία ενός Διεθνούς Εκθεσιακού χώρου, για τη φιλοξενία διεθνών γεγονότων(εντός Ζ.Ο.Ε. Βέροιας, Βλ. και 1.10.3).

1.12.3. Καθορισμός και Μελέτη Νέου Χώρου Κοιμητηρίων πόλης Βέροιας και χαρακτηρισμός του υπάρχοντος σε Χώρο Μνημειακού Πρασίνου. Διερεύνηση της κατάστασης των λοιπών κοιμητηρίων και προγραμματισμός αναβάθμισής τους (επεκτάσεις, εσωτερικό δίκτυο πεζοδρόμων, κατασκευή οστεοφυλακίων κλπ.).

ΑΞΟΝΑΣ 2. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΥΓΕΙΑ – ΠΑΙΔΕΙΑ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

13. Μέτρο 2.6. (Νέο), Ενίσχυση της συμμετοχής στα εθνικά και διεθνή δίκτυα – Πρωτοβουλίες για τη δημιουργία νέων δικτύων

Νέες Ενέργειες:

2.6.1. Ενίσχυση της συμμετοχής στα υπάρχοντα δίκτυα (ELISAN, Δίκτυο Βαλκανικών Πόλεων με Ιστορικά Κέντρα, Εθνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων ‐ Προαγωγής Υγείας,  Ελληνικό Δίκτυο Πόλεων με Ποτάμια κ. ά.)

2.6.2. Πρωτοβουλία για τη δημιουργία νέων δικτύων, ιδιαίτερα στον χώρο του πολιτισμού και της χωρικής ανάπτυξης.

14. Μέτρο 2.7. (Νέο), Ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης του Αρχείου καθηγητή Μουτσόπουλου – Διασφάλιση από κινδύνους – Επισκεψιμότητα

Νέες Ενέργειες:

2.7.1. Ολοκλήρωση της Ψηφιοποίησης του συνόλου των αρχιτεκτονικών και άλλων σχεδίων (από τα 80.000 σχέδια σε 15 χρόνια ψηφιοποιήθηκε μόνο το 19%) – Λειτουργία της ιστοσελίδας (σήμερα έχει μόνο κάποιες φωτογραφίες χωρίς υπότιτλους)

2.7.2. Διασφάλιση των πρωτότυπων σχεδίων από πιθανούς κινδύνους (υγρασία, κλοπή κ. ά.)

2.7.3. Τεκμηρίωση του συνόλου του φωτογραφικού υλικού, που δεν έχει ταυτοποιηθεί  (5.000 φωτογραφίες)

2.7.4. Ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και διασφάλιση των λοιπών στοιχείων της συλλογής (βιβλία, slides κ. ά.)

2.7.5. Επισκεψιμότητα του Αρχείου στην υλική και την ψηφιακή εκδοχή του.

15. Μέτρο 2.8. (Νέο), Ολοκλήρωση και αναβάθμιση ημιτελών ή αδιαμόρφωτων αθλητικών εγκαταστάσεων

Νέες Ενέργειες:

2.8.1. Ολοκλήρωση Κολυμβητηρίου ΔΑΚ ‘Δ. Βικέλας’,

2.8.2. Διαμόρφωση Πίστας mottocross Τριποτάμου κ. ά.

ΑΞΟΝΑΣ 3. ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

16. Μέτρο 3.1. Προώθηση της καινοτομίας στη γεωργία για την υποστήριξη της οικονομίας στον αγροτικό χώρο

Νέα Ενέργεια:

3.1.1. Διερεύνηση της δυνατότητας επαναλειτουργίας του Δημοτικού Λατομείου και του εργοστασίου  Μαρμάρων στη Δ. Κ. Κουμαριάς – Εναλλακτικά σενάρια και προτάσεις.

17. Μέτρο 3.4. Προώθηση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, Ενέργεια ‘Αναθεώρηση ζωνών οικιστικού ελέγχου για προώθηση της επιχειρηματικότητας’.

Η μοναδική Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, αυτή της Βέροιας, δεν σχετίζεται μόνο με την επιχειρηματικότητα, αλλά και με την προστασία του περιβάλλοντος και την ποιότητα ζωής στην πόλη, παράμετροι που έχουν ανεπιστρεπτί θεσμοθετηθεί. Επομένως, πρέπει να αναφέρεται και στο Μέτρο 1.6., δίπλα στις προτάσεις για τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, ως νέα Ενέργεια, με τον τίτλο ‘Ανάγκη Τροποποίησης της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου’ της πόλης Βέροιας.

  Επιπρόσθετα, στο κείμενο της ανάλυσης δεν αναφέρεται η ερευνητική εργασία με τίτλο ‘ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ’, που εκπονήθηκε και παραλήφθηκε από τον Δ. Βέροιας (2003), μετά από γνωμοδότηση του ΥΠΕΧΩΔΕ.[8] Πρόκειται για εργασία πρωτότυπη και πρότυπη, ικανή να αξιοποιηθεί και για τις υπόλοιπες ΖΟΕ της χώρας, καθώς παρέχει καινοτόμα μεθοδολογία ανάλυσης και σύνθεσης των αναγκών, που οδηγούν στην τεκμηρίωση, ότι η ΖΟΕ (Βέροιας) χρειάζεται αναθεώρηση. Μάλιστα, για κάθε επιμέρους ζώνη έχουν προταθεί μια σειρά εναλλακτικών σεναρίων περιορισμένης αναδιάρθρωσης των χρήσεων γης, χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση του περιβάλλοντος, όρος ‘εκ των ων ουκ άνευ’ για την τροποποίηση οποιασδήποτε ΖΟΕ. Το Δημοτικό Συμβούλιο Βέροιας την ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία. Έκτοτε, παρ’ όλο το συνεχές ενδιαφέρον της γράφουσας, δεν υπήρξε καμιά πρόοδος, ακόμη και τα τελευταία χρόνια, που η νομοθεσία διαχώρισε τις ΖΟΕ από τα ΓΠΣ και επέτρεψε τη μεμονωμένη αναθεώρησή τους.

Αντικατάσταση με τις Ενέργειες:

3.4.1. Επικαιροποίηση – Αναθεώρηση της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) της πόλης Βέροιας, ανεξάρτητα από το ισχύον ΓΠΣ – Αξιοποίηση υπάρχουσας έρευνας – μελέτης  με τίτλο ‘ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ’ (2003) με τη θεσμική υποχρέωση τήρησης όλων των θεσπισμένων περιβαλλοντικών όρων και περιορισμών.

3.4.2. Κατά προτεραιότητα διερεύνηση της εφικτότητας ανάπτυξης Επιχειρηματικού Πάρκου εντός της ΖΟΕ Βέροιας, σε εφαρμογή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου (Ν. 3982/2011 και πρόσφατες τροποποιήσεις), με αλλαγή χρήσης της περιοχής, που προοριζόταν από τη ΖΟΕ για Βιομηχανική Περιοχή (Ζώνη 5) ή και σε συνδυασμό και με άλλες όμορες υπο-ζώνες.

Οι δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα, μετά από διερεύνηση, μπορούν ενδεχομένως να καλυφθούν από την προτεινόμενη ‘συστάδα’ (cluster) μικρών επιχειρήσεων για την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του τόπου, που προτείνεται. Άλλως,

Νέα Ενέργεια:

3.4.3. Διερεύνηση της σκοπιμότητας και της εφικτότητας δημιουργίας Επιχειρηματικού Πάρκου Υψηλής Τεχνολογίας και Καινοτομίας εντός της ΖΟΕ Βέροιας (με γενική ή εξειδικευμένη κατεύθυνση).

18. Μέτρο 3.4. Προώθηση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας

Προσθήκη Νέων Ενεργειών:

3.4.4. Καταγραφή, Τεκμηρίωση και Διατύπωση Πλαισίου Επανάχρησης των Ιστορικών Βιομηχανικών και Βιοτεχνικών χώρων εντός του αστικού ιστού της πόλης της Βέροιας, προς την κατεύθυνση της προώθησης καινοτόμων τεχνολογιών και τρόπων παροχής υπηρεσιών – Ανακύκληση με διατήρηση – ανάδειξη του σχετικού διαθέσιμου κτηριακού αποθέματος (π.χ., παλιοί υδρόμυλοι, μπατάνια, υφαντουργεία, υδροηλεκτρικοί σταθμοί κ. ά.).

3.4.5. Διερεύνηση πιθανών σεναρίων αξιοποίησης και επανάχρησης του εγκαταλελειμμένου συγκροτήματος στην Κουλούρα – Μεταξύ των νέων χρήσεων, μετεγκατάσταση εκεί, μεταξύ άλλων, του Τελωνείου και του Χημείου.

19. Μέτρο 3.6. Ανάδειξη του προϊστορικού οικισμού της Νέας Νικομήδειας

Ενέργεια ‘Δημιουργία και Λειτουργία Κέντρου Πληροφόρησης για τον «πρώτο γεωργικό οικισμό της Ευρώπης»’.

Το κέντρο πληροφόρησης, που προγραμματίζεται κοντά στην περιοχή του οικισμού προς ανασκαφή στη Νέα Νικομήδεια, προήλθε από απευθείας ανάθεση μελέτης με το πρόσχημα του ‘ερευνητικού έργου’, γεγονός, που αναγνωρίστηκε δημοσία ως λάθος από την υπηρεσία, που το ανέθεσε.

Το ίδιο ισχύει και για όλα τα στέγαστρα, που σχεδιάστηκαν με το πρόσχημα της  ‘έρευνας’, κυρίως αυτά που προγραμματίζεται να χωροθετηθούν εντός των Αρχαιολογικού Χώρου των Αιγών. Η μορφή τους παραπέμπει άμεσα στα παρακείμενα διαλογητήρια φρούτων, μια αποφευκτέα παρομοίωση. Επειδή οι κατασκευές αυτές συνήθως παραμένουν για πολλά χρόνια ανάμεσα στα αρχαία, η μορφή τους θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού και σχεδιασμού υψηλών απαιτήσεων.

Διόρθωση Μέτρου και Ενέργειας:

19. Μέτρο 3.6. Ανάδειξη του προϊστορικού οικισμού της Νέας Νικομήδειας και του Αρχαιολογικού χώρου των Αιγών

3.6.1. Προκήρυξη ενός Εθνικού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, σε συνεργασία με την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, για τη Δημιουργία ενός Πρότυπου Κέντρου Πληροφόρησης για τον «πρώτο γεωργικό οικισμό της Ευρώπης».

Νέα Ενέργεια:

3.6.2. Προκήρυξη Εθνικού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού, σε συνεργασία με την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, για τη Δημιουργία των αναγκαίων Στεγάστρων εντός του Αρχαιολογικού Χώρου των Αιγών.  Ακύρωση των υπαρχουσών μελετών, ως μορφολογικά ακατάλληλων.

[Σημ.: Είναι απορίας άξιο, από τη μια πλευρά να υπάρχουν ικανές χρηματοδοτήσεις για τις ανασκαφές και από την άλλη να μην είναι δυνατή η διοργάνωση ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τη διασφάλιση της μορφολογικής επάρκειας των νεότερων κατασκευών εντός ή δίπλα στους αρχαιολογικούς χώρους. Η αρνητική εμπειρία, που αποκτήθηκε από την παρουσίαση αυτών των βιομηχανικής αισθητικής κατασκευών σε ημερίδα πριν από καιρό, θα πρέπει να είναι ο οδηγός για την αποφυγή παρόμοιων λαθών στο μέλλον].

20. Μέτρο 3.8. (Νέο): Διερεύνηση και Αποτίμηση της υπάρχουσας κατάστασης του Εμπορίου, του Δευτερογενούς και του Τριτογενούς τομέα

Νέες Ενέργειες:

3.8.1. Διερεύνηση και αποτίμηση της υπάρχουσας κατάστασης του εμπορίου, του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα (Εμπόριο / καταστήματα, γραφεία, βιομηχανία / βιοτεχνία, αποθήκες, εφοδιαστικές αλυσίδες (Logistics) κ. ά.) από το 2010 έως το 2016 σε συνθήκες ακραίας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης

3.8.2. Διατύπωση εναλλακτικών σεναρίων στήριξης της τοπικής οικονομίας, σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία και τους τοπικούς φορείς

3.8.3. Διατύπωση ειδικών χωρικών πολιτικών, με στόχο τη δημιουργία  ευνοϊκότερου περιβάλλοντος ανάπτυξης.

Γενικές Παρατηρήσεις

Οι παραπάνω προτάσεις χωρικής ανάπτυξης στηρίζονται  σε έρευνα πεδίου, συζήτηση σε τοπικά συμβούλια, δημόσια διαβούλευση, παρουσιάσεις σε επιστημονικά συνέδρια, αξιοποίηση εγχώριας και διεθνούς βιβλιογραφίας, καθώς και σε αρθρογραφία στον τοπικό έντυπο τύπο. Η γνώση αυτή, συνδυασμένη με την καθημερινή εμπειρία και επιστημονική / μελετητική πρακτική,  προτείνεται να αξιοποιηθεί άμεσα, κατά το πέρασμα στη Β΄ φάση του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Η κρίσιμη κατάσταση, που βιώνουμε όλοι μας εδώ και χρόνια και η επίγνωση του ρόλου, που μπορεί να διαδραματίσει το Ε.Π. στην τοπική ανάπτυξη, είναι οι κυριότεροι λόγοι, που  με ώθησαν στη συγγραφή αυτού του άρθρου, που δεν απέχει από μια κραυγή αγωνίας για το μέλλον του τόπου μας.

Ίσως υπάρξει ο αντίλογος ότι οι προτάσεις είναι πολλές και ότι είναι δύσκολο να υλοποιηθούν σε τρεισήμισι χρόνια. Οι προτάσεις αυτές έγιναν με το σκεπτικό ότι α) η σημερινή τοπική αυτοδιοίκηση έχει κληρονομήσει πολλές ‘εκκρεμότητες’ από το παρελθόν κι αυτές θα πρέπει να κλείσουν γρήγορα και με τον καλλίτερο δυνατό τρόπο, β) ορισμένες από τις προτάσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος δεν αγγίζουν ‘την καρδιά’ των προβλημάτων, αλλά προσεγγίζουν τα θέματα κάπως επιφανειακά (Βλ. ‘Αναβάθμιση’ αντί της ‘Αναζωογόνησης και Επανακατοίκησης’ των κηρυγμένων ιστορικών τόπων (οι όροι ανήκουν στη διεθνή βιβλιογραφία και τη δοκιμασμένη μεθοδολογία αντιμετώπισης της εγκατάλειψης και ερήμωσης των ιστορικών κέντρων), γ) η τοπική αυτοδιοίκηση, οι τοπικοί φορείς και οι πολίτες, για να αντιστρέψουμε το ζοφερό κλίμα, που μας περιβάλλει, θα πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο, να μάθουμε να αναπτύσσουμε συνέργειες μεταξύ μας και με άλλους φορείς εκτός Δ. Βέροιας και Ημαθίας, να θέτουμε στόχους έστω και λίγο παραπάνω από τις δυνάμεις και τις αντοχές μας. Ο κανόνας της ‘ήσσονος προσπάθειας’ δεν αποδίδει σε συνθήκες ύφεσης.

Γενικές προτάσεις: α) οραματικός ορίζοντας προγραμματισμού μεγαλύτερος αυτού της πενταετίας (π.χ., δεκαετία), έστω και εάν τυπικά αναφέρεται μέχρι το 2019, β) ενημέρωση από τον υπερκείμενο χωρικό προγραμματισμό (π.χ., Χωροταξικό σχέδιο Κ. Μακεδονίας υπό ολοκλήρωση, Ειδικά Χωροταξικά σχέδια), γ) περαιτέρω διερεύνηση του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα, σε σύγκριση με τον πρωτογενή,  δ) ρητή αναφορά στην αναγκαιότητα για επιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση, που να προηγείται κάθε σημαντικής πτυχής της χωρικής ανάπτυξης, ε) ρητή αναφορά και αξιοποίηση της εγχώριας και διεθνούς βιβλιογραφίας και των οδηγιών της Ε.Ε., καθώς και των ερευνών και μελετών χωρικής ανάπτυξης, που προηγήθηκαν για την Ημαθία και τον Δ. Βέροιας, στ) εξάντληση των δυνατοτήτων αξιοποίησης του ντόπιου επιστημονικού δυναμικού και ζ) επίγνωση της «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ», στην οποία έχει περιέλθει η τοπική οικονομία και κοινωνία από το 2010 και μετά.

Ο πήχης για την τοπική χωρική ανάπτυξη, που έχει θέσει ο Δ. Βέροιας για τα επόμενα χρόνια,  μέσα από την Α΄ φάση του Επιχειρησιακού Προγράμματος – που είναι και η καθοριστική για τα επόμενα βήματα-, είναι χαμηλά και πρέπει ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ να ανέβει.  Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε άλλη μια πενταετία, παρακολουθώντας από απόσταση τον διεθνή προβληματισμό και τις ριζικές αλλαγές, που συντελούνται στις πόλεις διεθνώς.

Το παρόν κείμενο, μαζί με την περίληψη, που το συνοδεύει, κατατίθεται στον Δήμο Βέροιας, στο Τεχνικό Επιμελητήριο – Νομαρχιακή Επιτροπή Ημαθίας και αναρτάται στο Facebook  και στην (υπό κατασκευή) προσωπική  μου ιστοσελίδα:

https://www.sites.google.com/site/wacnets/epicheiresiakos-schediasmos—corporate-planning

Σημ. 1: Δεν υπάρχουν ακόμη όλα τα στοιχεία για έκφραση τεκμηριωμένης γνώμης, αναφορικά με τον χαρακτηρισμό της πόλης ως ‘αρχαιολογικού χώρου’.  Ελπίζω ο δήμος να συνεργασθεί με το αρμόδιο υπουργείο και να ενημερώσει – αυτή τη φορά έγκαιρα και με ακρίβεια – τους πολίτες.

Σημ. 2: Ο διακριτικός τίτλος  του Γραφείου Μελετών της γράφουσας έχει αλλάξει από EUROPOLIS σε ARCHI.POLIS.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας,

Αναστασία Μ. Πάπαρη

Δρ Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος

2-πλή Διεθνής Διάκριση Τεχνικής Έκδοσης BUILDUK 2016.

Βέροια, 27/07/2016