Υπάρχει και καλό άγχος; / Το άγχος δεν είναι πάντα επιβλαβές. Μπορεί να έχει και θετικά αποτελέσματα

Το άγχος έχει συνδεθεί με πολλά προβλήματα υγείας και συνήθως θεωρούμε ότι είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε. Ωστόσο, υπάρχει και το θετικό άγχος, ή αλλιώς το επονομαζόμενο «καλό» στρες (eustress –  «ευεργετικό στρες»).

Αυτό το είδος άγχους μπορεί να έχει θετική επίδραση στη σωματική και ψυχική μας υγεία, βοηθώντας μας να αντεπεξέλθουμε σε προκλήσεις και να ενισχύσουμε την αντοχή μας.

Το eustress, όπως αναφέρει το «Health», είναι το θετικό είδος άγχους που προκύπτει από δραστηριότητες μέσω των οποίων αντιμετωπίζουμε προκλήσεις που μας ενθουσιάζουν, χωρίς να μας καταβάλλουν. Συνήθως εμφανίζεται όταν αντιμετωπίζουμε καταστάσεις που είναι απαιτητικές, αλλά ταυτόχρονα συναρπαστικές ή ευχάριστες.

Παραδείγματα:

• Έναρξη μιας νέας καριέρας.
• Δημιουργία οικογένειας.
• Προετοιμασία για έναν συναρπαστικό και κρίσιμο αγώνα ή αθλητική εκδήλωση.
• Μετάβαση σε μία νέα άγνωστη φάση ζωής.

Αυτό το είδος άγχους δεν μας εξαντλεί, ούτε μας φθείρει, αλλά μας παρακινεί και μας βοηθά να αναπτυχθούμε και να προσαρμοστούμε σε νέες καταστάσεις.

Πώς το άγχος μπορεί να είναι θετικό

Ενώ το παρατεταμένο στρες είναι γνωστό για τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας, το βραχυχρόνιο άγχος μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη, σημειώνει στο «Health» ο dr. Richard Shelton, αντιπρόεδρος της έρευνας στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα. Ποια είναι αυτά;

1. Ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας

Το ήπιο άγχος διεγείρει την παραγωγή νευροτροφινών, χημικών ουσιών που βοηθούν στη διασύνδεση των νευρώνων στον εγκέφαλο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η άσκηση, που αποτελεί ένα φυσικό στρεσογόνο παράγοντα, ενισχύει την παραγωγικότητα και τη συγκέντρωση. Έρευνα του 2017, που δημοσιεύθηκε στο «EXCLI Journal», έδειξε ότι το άγχος μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη σε καταστάσεις, όπως οι εξετάσεις, προσφέροντας βραχυπρόθεσμη ενίσχυση στη συγκέντρωση και στην ανάκληση πληροφοριών.

2. Προσωρινή ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος

Όταν το σώμα αντιδρά στο άγχος, προετοιμάζεται για πιθανή τραυματική ή μολυσματική απειλή. Αυτό περιλαμβάνει την αύξηση της παραγωγής κυτοκινών (ιντερλευκίνες), που ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Έτσι, το βραχυπρόθεσμο άγχος μπορεί να βοηθήσει το σώμα μας να αντισταθεί σε μολύνσεις και να ανακάμψει από τραυματισμούς. Μελέτη του 2018, που δημοσιεύθηκε στο «Frontiers in Neuroendocrinology», επιβεβαίωσε ότι το βραχυπρόθεσμο άγχος μπορεί να ενισχύσει την ανοσολογική αντίδραση.

3. Ανάπτυξη ανθεκτικότητας

Όσο περισσότερο εκτιθέμεθα σε αγχωτικές καταστάσεις, τόσο περισσότερο μαθαίνουμε να τις διαχειριζόμαστε, κάτι που ενισχύει την ανθεκτικότητά μας σε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον. Για παράδειγμα, οι στρατιώτες του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ εκπαιδεύονται σε επαναλαμβανόμενες στρεσογόνες συνθήκες, ώστε να αναπτύξουν σωματικό και ψυχικό έλεγχο. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση στο άγχος μπορεί να βοηθήσει οποιονδήποτε να διαχειριστεί καλύτερα τις καθημερινές δυσκολίες και να μην καταβάλλεται από αυτές.

4. Παρακίνηση για επιτυχία

Το άγχος μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για να ολοκληρώσουμε απαιτητικές εργασίες. Οι προθεσμίες, για παράδειγμα, είναι πιεστικές, αλλά ταυτόχρονα μας ωθούν να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί και παραγωγικοί. Ο dr. Shelton επισημαίνει στο «Health» ότι η ερμηνεία των στρεσογόνων καταστάσεων ως προκλήσεων που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, αντί ως ανυπέρβλητων εμποδίων, βοηθά στην καλύτερη διαχείριση του άγχους.

Πότε το άγχος γίνεται επικίνδυνο

Παρά τα οφέλη του θετικού άγχους, η διάρκεια και η ένταση παίζουν καθοριστικό ρόλο. Όταν το άγχος γίνεται μακροχρόνιο ή αισθανόμαστε ότι χάνουμε τον έλεγχο, τότε μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία και την ευεξία μας. Αν δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε το άγχος, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ο οποίος μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε τεχνικές διαχείρισης ή ακόμη και θεραπείες που είναι κατάλληλες για εσάς.